خشونت‌هایی که باعث آسیب‌های جدی می‌شود

خشونت معصومانه!

همه ما کمابیش با شکل مرسوم و معمول خشونت که می‌توانند باعث آسیب‌های جدی روحی‌ و روانی در افراد مختلف و مخاطبان این خشونت‌ها شود، آشنا هستیم. در واقع در شکل مرسوم خشونت و خشونت‌ورزی حاصل شکل‌گیری خشم در ذهن یک انسان است که وقتی او قادر به مدیریت و کنترل آن نیست.

تاریخ انتشار: 22:50 - چهارشنبه 1401/12/17
مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
خشونت معصومانه!

همه ما کمابیش با شکل مرسوم و معمول خشونت که می‌توانند باعث آسیب‌های جدی روحی‌ و روانی در افراد مختلف و مخاطبان این خشونت‌ها شود، آشنا هستیم. در واقع در شکل مرسوم خشونت و خشونت‌ورزی حاصل شکل‌گیری خشم در ذهن یک انسان است که وقتی او قادر به مدیریت و کنترل آن نیست، به شکل خشونت کلامی‌(مثل فحاشی، تحقیر کردن و اشاره کردن به ضعف‌های طرف مقابل) و یا خشونت فیزیکی(مثل استفاده از وسایل خطرناکی همچون چاقو چوپ برای آسیب زدن به دیگران و پرتاب اشیاء) خود را بروز می‌دهد.

نکته مهمی که در ارتباط با خشونت و خشونت‌ورزی وجود دارد، این است که خشونت در شکل معمولش هر دو آسیب ذهنی‌ و روانی و فیزیکی را می‌تواند به دنبال داشته باشد. اما در این شکل معمول و آشنا، معمولاً آسیب‌های فیزیکی بیشتر به چشم می‌خورد و مد‌نظر مخاطبان و ناظران قرار می‌گیرد.

اما در کنار این شکل معمول و مرسوم، نوع دیگری از خشونت و خشونت‌ورزی نیز وجود دارد که از آن تحت عنوان «خشونت معصومانه» یاد می‌شود. خشونتی که این بار لزوماً عامل اصلی شکل‌گیری آن خشم در فرد عامل نیست، بلکه می‌تواند احساسات و عواطف و البته ضعف‌های دیگری باشد و همچنین شکل بروز آن نیز به گونه‌ای باشد که خیلی‌ها به‌خصوص عوام نتوانند این خشونت و نتایج هولناک آن را تشخیص دهند.

اجازه دهید قبل از باز کردن بیشتر بحث یک مثال را با هم مرور کنیم تا به صورت کلی با خشونت معصومانه آشنا شوید.

مادری را در نظر بگیرید که یک عمر به اصطلاح زیر سایه جذابیت، شایستگی و ارزشمندی خواهر بزرگ‌ترش بوده و همیشه وقتی با او مقایسه می‌شده، چیزی جز سرخوردگی، بی‌لیاقتی و کمتر بودن نصیب نمی‌شده است. چنین فردی در واقع یک فرد خود کوچک‌بین و سرخورده است که عقده‌ها و مشکلات ذهنی فراوانی دارد. حال او پس از ازدواج صاحب فرزند دختری می‌شود که از نظر زیبایی و جذابیت شرایط بسیار مطلوبی دارد.

حال این مادر به صورت خودآگاه و ناخودآگاه به این باور می‌رسد که می‌تواند از مسیر به نمایش گذاشتن زیبایی‌های دخترش به اصطلاح چشم دیگران را در‌آورد و حسادت آنها را بر‌انگیزد. بدین شکل او به شکلی بسیار افراطی تلاش می‌کند از طریق آرایش کردن دخترش و عکس گرفتن از او و البته انتشار آنها در فضای مجازی، در ظاهر برای دخترش اما در واقع برای خودش جلب مخاطب کند و توجهات را به خودش جلب کند.

بدین شکل او برای سرپوش گذاشتن بر عقده‌ها و مشکلات روانی خویش، کودکش را تبدیل به عروسکی خیمه‌شب بازی می‌کند که به جای آنکه مثل دیگر کودکان بتواند کودکی کند و از مسیر آزمون و خطا و آموزش به شکل درستی خود و جهان پیرامونش را بشناسد، تبدیل به مدلی جذاب شده که مجبور است همیشه پاسخ‌گوی نیازهای سرسختانه و مستمر مادرش قرار گیرد. چنین کودکی وقت کودکی کردن ندارد، کوچک‌ترین حریم خصوصی نمی‌تواند برای خود بیابد و اصلاً فرصتی را برای شناسایی واقعی خود در اختیار نمی‌گیرد.

اما کسانی که از بیرون شاهد این ماجرا هستند به‌خصوص افراد نادانی که از آگاهی‌های لازم روانشناختی برخوردار نیستند، رفتار و عملکرد مادر را نه تنها مصداقی از خشونت تلقی نمی‌کنند، بلکه چه بسا بسیاری از آنها با کامنت‌ها و بازخوردهای جذاب، انگیزه او برای سوءاستفاده شدید از دخترش را تشدید نیز می‌کنند. برای مثال وقتی آن مادر می‌بیند که یکی از اقوام نوشته: از مادری با آن زیبایی و شخصیت، دختری به این شیرینی حاصل می‌شود، انگیزه‌هایش برای خشونت‌ورزی معصومانه نسبت به دخترش بیشتر نیز می‌شود. به‌طوری‌که هر روز ساعت‌ها دخترش را مجبور می‌کند که جلوی آینه بنشیند، آرایش‌های غلیظ و آزاردهنده را روی صورتش تحمل کند.

بدین شکل او حتی اجازه نمی‌دهد که دخترش مثلاً به علایق و خواسته‌های خود مثل دیدن یک کارتن یا بازی کردن با دیگر کودکان برسد و از این مسیر خودباوری درست را در خویش تقویت کند، خود را بشناسد و همکاری و تعامل با دیگران را فرا گیرد.

البته ذکر این نکته نیز ضروری است که متاسفانه کودکان و خردسالان چون شیفته محبت و علاقه و توجه والدین‌شان هستند، چنین کودکانی که قربانی خشونت معصومانه می‌شوند، معمولاً از روی ترس‌(ترسِ از دست دادن توجه و محبت والدین) نه تنها اعتراضی به رفتار خشونت‌آمیز اما ظاهراً دوستانه والدین نمی‌کنند، بلکه نهایت همکاری را نیز از خود نشان می‌دهند. اما به واقع آنها کودک‌اند و اطلاعات، آگاهی‌ها و مهارت‌های لازم برای شناسایی رفتار خشونت‌آمیز والدین خود را ندارند که بخواهند اعتراض کنند. در این میان این ما اطرافیان و دوستان و ناظران این خشونت هستیم که باید این نوع خشونت‌ها را بشناسیم و نسبت به آنها واکنش دهیم. حداقل اینکه از چنین رفتارهای احمقانه و به شدت مخربی که می‌تواند بنیان شخصیت، ارزشمندی و خودباوری را در یک کودک خراب کرده و زندگی او را تباه کند، حمایت نکنیم.

ما هر روز شاهدیم که دانشمندان و اندیشمندان نسبت به بروز و گسترش بروز چنین خشونت‌هایی هشدار می‌دهند اما متاسفانه اغلب مردم نه تنها گوش‌شان به چنین مسائل بدهکار نیست، بلکه آنها نیز با هدف ارضای عقده‌ها و ضعف‌های خود، با حمایت گسترده، به چنین خشونت‌هایی دامن می‌زنند. اینکه مادری بیماری دخترش را عروسک خیمه‌شب بازی می‌کند و ظرف چند ماه مثلاً در اینستاگرام به مخاطبان چند صد هزار نفری می‌رسد، در واقع مصداقی از گسترش و فراگیر شدن این نوع خشونت‌هاست.
با مثالی که با هم مرور کردیم، تصور می‌کنم که به دید و شناخت مناسبی از خشونت معصومانه دست یافتید.
خشونت معصومانه در واقع نوعی از خشونت‌ورزی است که ظاهر و وجهه آن حداقل از نظر عامه مردم خیلی بد و ناشایست به شمار نمی‌رود و در عین حال عواقب ناگوار آن برای خیلی‌ها از جمله خود فرد عامل نیز مشخص و مبرهن نیست. در حالی که خشونت‌های معصومانه به‌خصوص از نظر آسیب‌های روحی ـ روانی می‌توانند به شدت خطرناک‌تر نیز باشند. اما اجازه دهید در ادامه به برخی از مصادیق این خشونت‌های معصومانه به صورت خلاصه اشاره می‌کنیم.

سوءاستفاده‌ های متفاوت از کودکان

شایع‌ترین مثال خشونت معصومانه، مثل مثالی که با هم مرور کردیم، سوءاستفاده از کودکان برای تأمین خواسته‌های درونی خود است و می‌تواند خودش نیز اشکال مختلفی را پیدا کند. از آرایش و به نمایش گذاشتن کودک، تا الزام کردن او به ورزش‌‌(مثل پدر آرات) حرفه‌ای و سخت تا الزام کودک به یادگیری زبان انگلیسی، ریاضی یا دیگر معلومات سخت و غیر‌متناسب با سن و سال او.

سوءاستفاده کردن از احساسات دیگران

شکل مرسوم دیگر این است وقتی کسی به ما ابراز علاقه و عشق می‌کند، ما به‌واسطه وابستگی که او پیدا کرده، وی را مورد سوءاستفاده قرار دهیم و به اصطلاح از مسیر بازی دادن او و احساساتش، خشونت پنهان را به نمایش بگذاریم. پسری را در نظر بگیرید که دختری نه چندان از جذاب (از نظر خود پسر) عاشقش شده است.

پسر می‌داند که هرگز آینده‌ای برای این دوستی قائل نیست اما وقتی اصرار دختر را می‌بیند به جای مخالفت صریح، با او دوست می‌شود و از او برای تأمین خواسته‌های خود مثل پول و‌… سوءاستفاده می‌کند. در این شکل نیز پسرک دچار خشونت معصومانه شده چراکه اگر کسی به او اعتراض هم بکند، می‌گوید که خود آن دختر با میل و رغبت واقعی این کارها و خدمات را برایش انجام می‌دهد. خود دختر نیز به این مساله اذعان می‌کند، در نتیجه خشونت‌ورزی پسر نه شکل معمول بلکه شکل معصومانه پیدا می‌کند.

شاهد کردن کودکان در خشونت‌ورزی‌های معمول

شکل دیگر خشونت‌ورزی معصومانه وقتی رخ می‌دهد که بزرگ‌ترها مثلاً والدین باهم دعوا و جر و بحث می‌کنند و هنگام بروز خشونت‌های معمول نسبت به یکدیگر، از کودکان می‌خواهند که درگیر ماجرا شده و بین آنها قضاوت کنند.

در ظاهر آنها دارند از کودک و فرزند خویش کمک می‌خواهند و خیلی کار مخربی را صورت نمی‌دهند اما واقعیت این است که شاهد کردن یا داخل کردن کودک در اینگونه درگیری‌ها هم از یک سو ترس‌ها، فشارها و اضطراب‌های شدیدی را به آنها وارد می‌آورد و هم از سوی دیگر باعث می‌شود آنها احساس عذاب وجدان و احساس گناه شدیدی را تجربه کنند.

اضطراب و ترس و فشار از آنجا ناشی می‌شود که کودک هم پدر و هم مادرش را دوست دارد و نمی‌خواهد با بیان نظر خود یا قضاوت کردن محبت و علاقه یکی را از دست بدهد. بدین شکل وقتی والدین اصرار به این مساله می‌کنند، کودک هراس وحشتناکی را تجربه می‌کند.

از سوی دیگر وقتی شما کودک را وارد مساله می‌کنید و انتظار قضاوت دارید، وقتی جر و بحث و اختلاف به نحو درستی خاتمه نمی‌یابد که در اغلب موارد نیز اینگونه است، کودک به‌واسطه اینکه نتوانسته کمکی بکند، احساس عذاب وجدان شدیدی را تجربه می‌کند و حتی مثلاً وقتی والدین از هم طلاق می‌گیرند، ممکن است یک عمر خودش را سرزنش کند و خود را فردی نالایق و بی‌ارزش تلقی کند. بنابراین این شکل از خشونت معصومانه حتی می‌تواند روی کل زندگی کودک سایه بیندازد. بنابراین والدین اگر با هم دچار اختلاف هستند، حتی‌المقدور باید جر و بحث‌ها و دعواهای خود را دور از منظر کودکان انجام دهند. حتی اگر مجبور یا ناگزیر به دعوا کردن جلوی کودک هستند باید از وارد کردن او به دعوا و شاهد کردن او به صورت جدی پرهیز کنند.

برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید

- دیدگاه شما، پس از تایید سردبیر در پایگاه خبری اصفهان زیبا منتشر خواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که به غیر از زبان‌فارسی یا غیرمرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد‌شد

2 × یک =