به گزارش اصفهان زیبا؛
در ادامه کلان پروژه حوالی 57، به گاهشمار وقایع مهم انقلاب اسلامی در اصفهان و ایران میپردازیم که در چند شماره ارائه خواهد شد. قطعاً هرکدام از این حوادث نیاز به تحلیل و تعمیق دارد که امید است فرصت آن فراهم شود.
آنچه در ادامه میخوانید، حاصل دهها ساعت مطالعه نویسندگان در میان منابع است که وقایع مهم انقلاب اسلامی در اصفهان را بهصورت گاهشمار در چند شماره به علاقهمندان ارائه خواهیم داد. قسمت اول گاهشمار را از این لینک دریافت کنید
سال 1356
8 فروردین: دادگاه گروه هدفیها (متهمین به قتل آیتالله شمسآبادی) پس از 25 جلسه رسیدگی به پرونده اتهام این گروه، پایان یافت.
14 فروردین: در پی رأی دادگاه عالی جنایی اصفهان درباره متهمین قتل آیتالله شمسآبادی، سید مهدی هاشمی به سه بار اعدام و پنجتن دیگر از همکاران وی نیز به اعدام محکوم گردیدند. هشت نفر نیز محکوم به زندان شدند. دادستان استان اصفهان از رأی صادره و تبرئه برخی از متهمان، تقاضای فرجام کرد.
۱ آبان: شهادت آیتالله سید مصطفی خمینی
13 آذر: در پی تظاهرات دانشجویان دانشگاه صنعتی اصفهان، شیشههای کلاسها شکسته شد. در این جریان ده تن دستگیر شدند.
۱۷ دی: انتشار مقاله اهانتآمیز به امام خمینی در روزنامه اطلاعات.
۱۹ دی: کشتار و سرکوب قیام مردم قم توسط پلیس شاه، در پی اهانت روزنامه اطلاعات.
24 دی: خبرگزاری پارس: در پی اعتصاب برخی از بازاریان اصفهان، جمعی دیگر از بازاریان به اعتصابیون پیوستند. علت اعتصاب، اعتراض به رویدادهای اخیر قم بوده است.
28 دی: خبرگزاری فرانسه: دانشکده داروسازی دانشگاه اصفهان به علت نامعلومی آتش گرفت و بازار اصفهان نیز به دستور آیتالله خادمی باز شد.
۲۹ بهمن: قیام عمومی مردم تبریز به مناسبت چهلمین روز شهدای ۱۹ دی قم.
سال 1357
8 فروردین: مردم مسلمان در شهرهای تهران، اصفهان، آبادان، آباده، قزوین، کاشان، بابل، تبریز و برخی دیگر از شهرستانها، به مناسبت چهلم شهدای تبریز، دست به تظاهرات زدند.
۱۰ فروردین: تظاهرات خونین در یزد و جهرم و اهواز در چهلمین روز شهدای تبریز.
20 فروردین: در پی تبعید حججاسلام جلالالدین طاهری اصفهانی و سید محمد احمدی، دو تن از رهبران دینی مردم اصفهان، دانشجویان اصفهانی در اعتراض به این امر دست به تظاهرات زدند که با حمله گارد مواجه شد. حوزه علمیه اصفهان در بیانیهای ضمن اعلام این خبر، از مبارزات کلیه گروههای مسلمان حمایت کرد.
2 اردیبهشت: دانش آموزان دبیرستانهای اصفهان در محکومیت اقدامات اخیر رژیم، اعلامیهای منتشر کردند.
7 اردیبهشت: دولت انگلیس مطمئن است که فروش جدید ششصد میلیون لیرهای اسلحه به ایران قطعی شده و این یکی از بزرگترین معاملات تسلیحاتی است که تاکنون انجام شده است. موضوع این معامله در انتظار امضا، تأسیس یک مجتمع عظیم اسلحهسازی در اصفهان است که بهوسیله انگلیس صورت میگیرد.
8 اردیبهشت: جامعه روحانیت ایران ضمن تجلیل از شهدای وقایع اخیر، روز نوزدهم اردیبهشت را به مناسبت چهلم شهدای یزد، جهرم، قزوین، اصفهان، اهواز و شهرهای دیگر، تعطیل و عزای عمومی اعلام کرد.
3 تیر: روزنامه اطلاعات: شعبه اول دادگاه جنایی استان اصفهان که ده تن از دانشجویان دانشگاه اصفهان را به اتهام اخلال در نظم عمومی و تخریب و اتلاف اموال دانشگاه اصفهان با قهر و غلبه محاکمه میکرد، سه تن را به سه ماه و نیم حبس جنحهای و پرداخت پنج هزار ریال جزای نقدی محکوم کرد.
10 مرداد: دستگیری مجدد آیتالله سید جلالالدین طاهری، دو هفته پس از بازگشت از تبعید، و آغاز تحصن تاریخی 10 روزه انقلابیون اصفهان در منزل آیتالله خادمی.
کتاب «تحصّن» به قلم هاجر صفائیه
14 مرداد: تظاهرات مردم اصفهان به خاک و خون کشیده شد.
15 مرداد: حضرت امام خمینی در خصوص فجایع رژیم شاه در اصفهان پیامی منتشر کرد. در این پیام آمده است: امروز شعار “مرگ بر شاه” ملی شده و تا برچیده شدن دستگاه ظلم و انقراض دودمان پهلوی ادامه دارد.
20 مرداد: با اوجگیری تظاهرات مردم اصفهان و حمله به نهادهای فاسد رژیم و درگیری با پلیس، جمعی از مردم شهید و گروهی نیز مجروح شدند. در اصفهان به مدت یک ماه حکومتنظامی اعلام شد. سرلشگر رضا ناجی بهعنوان فرماندار نظامی شهر تعیین شد. [اعلام اولین حکومتنظامی در کشور]
21 مرداد: پلیس نجفآباد، همایونشهر و شهرضا، ضمن اعلام حکومتنظامی در این شهرها، مسجد جامع نجفآباد را به علت برپایی مجلس سخنرانی تعطیل کرد. چند ساعت قبل از این در شهر اصفهان حکومتنظامی اعلام شده بود.
24 مرداد: فرماندار نظامی اصفهان اعلام کرد: محرکین اصلی شورش اصفهان دستگیر شدند. بازداشتشدگان اصفهان تا پایان حکومتنظامی در زندان میمانند و بعد تسلیم دادگاه میشوند.
نمای خارجی یک سآختمان دو طبقه در کنآر سینمایی درشهر اصفهان، 23 مرداد 1357
24 مرداد: داریوش همایون، سخنگوی دولت اعلام کرد: دولت، قدرت جلوگیری از آشوب را دارد و ازلحاظ آذوقه و از هیچ نظر دیگری جای نگرانی نیست. دولت در برقراری نظم از حکومتنظامی استفاده میکند. وی ادعا کرد: در اصفهان تظاهرکنندگان مسلح بودند و نقشه وسیعی طرح شده بود.
25 مرداد: سازمان جشن هنر اعلام کرد که به علت وقایع اخیر شیراز و اصفهان، امسال جشن هنر در شیراز و جشن فرهنگی در اصفهان برگزار نمیشود.
26 مرداد: طی اعلامیههای شماره 21، 22، 23 و 24 فرمانداری نظامی اصفهان، مردم اصفهان میتوانند در نماز جماعت شرکت کنند. فرماندار نظامی اصفهان به مغازهداران اخطار کرد کالاهای موردنیاز را بهوفور و با قیمت تعیینشده در اختیار مردم بگذارند.
سخنرانی اخطارآمیز فرماندار نظامی اصفهان (رضا ناجی) جهت بازگشایی بازار و پایان دادن به اعتصابات
19 شهریور: فرماندار نظامی اصفهان در اطلاعیه شماره 36 خود ضمن تمدید حکومتنظامی تا شش ماه دیگر، بازاریان را از تعطیل محل کسب برحذر داشت.
۲ مهر: محاصره منزل امام در نجف توسط رژیم بعث.
۱۱ مهر: هجرت امام خمینی (ره) از عراق به کویت و نهایتاً ورود حضرت امام به پاریس.
15 مهر: چهل هزار کارگر ذوبآهن اصفهان، هشتاد واحد کارگری دیگر در اصفهان، پست و تلگراف اصفهان و شعب بانک شهریار و هواپیمایی ملی ایران، دست به اعتصاب زدند.
۱9 مهر: انفجار بمب در اتوبوس حامل آمریکاییها در اصفهان.
5 آبان: به مناسبت کشتار دیروز مردم در اصفهان، از سوی حجتالاسلاموالمسلمین خادمی نامهای خطاب به مراجع تقلید قم فرستاده شد.
۱۳ آبان: کشتار دانشآموزان و دانشجویان در مقابل دانشگاه تهران.
تظاهرات مردم اصفهان در تاریخ 13 آبان 1357 خیابان چهارباغ عباسی
نیروهای فرماندار نظامی اصفهان در مقابل راهپیمایان میدان انقلاب اسلامی، 13 آبان 1357
١٤ آبان: نطق تلویزیونی شاه «من پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم».
18 آبان: تظاهرات مردم نجفآباد، مانند روز قبل با گلوله پاسخ داده شد. تظاهرات مردم کرمانشاه، اصفهان و بابل نیز چندین شهید و مجروح بر جای گذاشت.
19 آبان: باوجوداینکه مردم اصفهان قبلاً نسبت به برگزاری نماز عید قربان تهدید شده بودند، چهارصد هزار نفر از مردم این شهر از ساعت نه بامداد تا پنج و نیم بعدازظهر، پس از اقامه نماز عید قربان، علیه رژیم شعار دادند.
نماز عید قربان در مصلا تخت فولاد، آبان 1357- آیتالله حاج سید محمدعلی صادقی (امام جماعت)، آیتالله سید اسماعیل هاشمی (سمت راست)، آیتالله حاج شیخ عباسعلی ادیب (سمت چپ)
30 آبان: بسیاری از دانشجویان پزشکی و دورههای تخصصی بیمارستان ثریا اصفهان (کاشانی فعلی)، به علت رسیدگی و پانسمان مجروحین تظاهرات اخیر از بیمارستان اخراج شدند، و تنها پزشکان بیمارستان تحت نظارت مأمورین نظامی به انجام کار مشغول میباشند.
5 آذر: هفده شعبه بانک در اصفهان، به آتش کشیده شد. یک ارتشی و یک پلیس کشته و یک نفر از مردم شهید و پنج نفر مجروح شدند. در چند شهر دیگر نیز چند تن کشته یا مجروح شدند.
9 آذر: حجتالاسلاموالمسلمین طاهری اصفهانی -که بهتازگی از زندان آزاد شده است- مورد استقبال مردم اصفهان قرار گرفت. وی در اجتماع مردم، آنان را به مقاومت و پایداری دعوت کرد. این اجتماع، در اثر تیراندازی نظامیان، چند شهید یا مجروح بهجا گذاشت.
هفتم محرم، معادل 17 آذر 1357- اسامی کامل شهدای انقلاب در اصفهان، در کتاب 3 جلدی «چهره انقلاب در اصفهان»، گردآوری آقای حسن نوربخش، آمده است.
۱۹ و ۲۰ آذر: راهپیمایی تاریخی مردم سراسر کشور (اصفهان، تهران و…) در تاسوعا و عاشورا.
21 آذر: در نجفآباد، پنجاه نفر شهید و دویست نفر مجروح شدند و همچنین بیستودو مغازه توسط مأموران رژیم غارت شد و بیستوپنج مغازه در آتش سوخت و به چهارصد مغازه ضررهای فراوان رسید. این در حالی بود که مأمورین شاه در هنگام اطفای حریق بازار توسط مردم، به روی آنان آتش گشودند.
21 آذر: در پی حمله دیروز مردم اصفهان به مقرّ ساواک و آتش زدن آن و پایین آوردن مجسمههای شاه، امروز هلیکوپترها با تیراندازی به مردم، شمار بسیاری را به قتل رساندند. همچنین مردم نجفآباد به کلانتری این شهر حمله کردند.
22 آذر: خبرگزاری فرانسه و آسوشیتدپرس: در حمله چماق به دستان مزدور شاه، عده بسیاری از مردم اصفهان مجروح و چهل نفر کشته شدند. خبرنگاران در میان آنها افراد قویهیکل را که مسلح به سلاح کمری بودند مشاهده کردهاند.
روزهای خونین اصفهان و نجفآباد در 21 و 22 آذر سال 1357
23 آذر: حضرت امام خمینی (ره) به مناسبت کشتارهای اخیر رژیم در شهرهای مختلف ایران، بهخصوص اصفهان و نجفآباد، پیامی فرستادند و ضمن اعلام عزای عمومی فرمودند: جنایاتی که در اصفهان و نجفآباد و بعضی از شهرستانها شده است، بهقدری با شرافت انسانی منافی است که وجدان هر انسانی را سخت رنج میدهد… بر ملت است که به حکم اسلام و قانون از اطاعت شاه و دولت سرپیچی کنند، مالیات نپردازند و به کلیه اعتصابات تا رفتن شاه ادامه دهند.
6 دی: فرماندار نظامی اصفهان تعویض شد و به جای ناجی، سرلشگر غفاری منصوب گردید.
7 دی: در اعلامیه جامعه ارامنه آزادیخواه آمده است: در مبارزه به خاطر حق و حقیقت، ارمنی و مسلمان دست در دست هم پیکار میکنند و در کنار هم جان میبازند تا بازماندگان، پیروزی ملت را جشن بگیرند. همچنین ارامنه جلفای اصفهان نیز با امت مسلمان اعلام همبستگی کردند.
٢٦ دی: فرار شاه.
4 بهمن: چهارصد همافر در پایگاه اصفهان به انقلاب مردم پیوستند.
پیوستن نیروی هوایی و هوانیروز به مردم- پیشاپیش جمعیت، حجتالاسلام سید محمد احمدی فروشانی در کنار آیتالله سید حسین خادمی- بهمن 57
۱۲ بهمن: ورود امام خمینی (ره) به ایران و انتخاب دولت موقت.
16 بهمن: غلامرضا کیانپور، وزیر اسبق اطلاعات و دادگستری، و استاندار آذربایجان غربی و اصفهان، بازداشت شد.
18 بهمن: یک تبعه آمریکا که در اصفهان رانندهای را مضروب کرده بود، توسط محکمه شرعی مردم، پس از پرداخت دیه، آزاد شد. طبق قانون کاپیتولاسیون، محاکم ایران حق محاکمه هیچیک از افراد تبعه آمریکا را ندارند. تشکیل این دادگاه مردمی نشانه قوت یافتن روزافزون مردم مسلمان است.
۱۹ بهمن: اعلام حمایت هُمافران و نیروی هوایی از انقلاب اسلامی و بیعت با امام خمینی.
۲۰ بهمن: اعلام لغو حکومتنظامی از سوی حضرت امام.
۲۲ بهمن: پیروزی انقلاب اسلامی.
