به گزارش اصفهان زیبا؛ افرادی که بدون شناسنامه هستند، عملا فاقد هویت اجتماعی محسوب میشوند. نبود شناسنامه به معنای نبود امکان ثبت هویت در جامعه است و این افراد با انواع آسیبهای اجتماعی مواجه میشوند. این معضل باعث میشود بسیاری از این افراد احساس کنند در جامعه جایگاهی ندارند و بهطور غیررسمی زندگی کنند. آنها نمیتوانند در مدارس ثبتنام کنند و از خدمات درمانی بهرهمند شوند و حتی ثبت ازدواج یا فرزندانشان با مشکلات جدی همراه است.
نبود مدارک هویتی تأثیرات مخربی بر جامعه دارد. افرادی که از حقوق اولیه محروم هستند، بیشتر در معرض آسیبهای اجتماعی نظیر کار کودک، فقر، یا حتی ارتکاب جرائم کوچک قرار میگیرند. از سوی دیگر، این وضعیت بر اقتصاد کشور نیز تأثیر میگذارد؛ چراکه بخشی از جامعه از چرخه قانونی خارج شده و بهجای مشارکت در فعالیتهای رسمی، بهصورت غیررسمی زندگی میکنند. عدم برخورداری از شناسنامه سبب میشود این افراد نتوانند در سیستمهای بیمه درمانی ثبتنام کنند و برای دریافت خدمات درمانی مناسب مشکل داشته باشند و درنتیجه به مشکلات بهداشتی جدی مبتلا شوند؛ همچنین این معضل میتواند موجب پایین آمدن کیفیت زندگی و گسترش فقر در این اقشار شود.
کارشناسان اجتماعی هشدار میدهند که این گروهها در معرض آسیبهای بیشتری نظیر بیکاری و جرمهای غیرمجاز قرار دارند که میتواند بحرانهای اجتماعی را تشدید کند. حل این معضل نیازمند تلاشهای جدی و هماهنگ بین نهادهای مختلف است. قانونگذاری و ایجاد سازوکارهای ساده اهمیت زیادی دارد. قانونگذاری باید به گونهای باشد که همه افراد ساکن ایران بتوانند مدارک شناسایی دریافت کنند؛ بهعنوانمثال، کنترل ورود مهاجران و رسیدگی به وضعیت افرادی که در ایران متولد شدهاند، باید در اولویت قرار گیرد. ایجاد روندهای سادهتر برای ثبتنام و همکاری بیشتر بین نهادهای ذیربط میتواند بخشی از این مشکلات را کاهش دهد.
علاوه بر این، افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت ثبت وقایع حیاتی، بهویژه در مناطق محروم، میتواند نقش مهمی در کاهش این مشکل داشته باشد. سازمانهای مردمنهاد و گروههای اجتماعی نیز میتوانند با ارائه خدمات مشاورهای و حمایتی به این افراد کمک کنند تا فرایند دریافت مدارک هویتی را آسانتر طی کنند. از سوی دیگر، دولت باید تدابیر مناسبی برای کاهش پیچیدگیهای اداری و تسهیل دریافت مدارک هویتی در نظر بگیرد.
ایجاد مراکز ثبتنام موقت در مناطق محروم یا ارائه آموزشهای لازم برای خانوادههایی که اطلاعات کافی درباره روندهای قانونی ندارند، میتواند گام مهمی در حل این مشکل باشد. بیشناسنامگی یک معضل چندبعدی است که نیازمند توجه جدی قانونگذاران، مسئولان اجرایی و جامعه است. این مشکل نهتنها حقوق اولیه بسیاری از شهروندان را تحتتأثیر قرار میدهد، بلکه به انزوای اجتماعی، فقر و کاهش انسجام ملی منجر میشود. توجه به این گروه و ارائه راهکارهای مناسب میتواند به عدالت اجتماعی و تقویت حس تعلق در جامعه کمک کند.
