خانه‌تکانی اصولی

به گزارش اصفهان زیبا؛ مراسم خانه‌تکانی که هرسال قبل از نوروز انجام می‌‌شود، چنانچه با رعایت نکات لازم همراه نباشد، ممکن است نوروز و ماه‌های اول سال که فصل سیروسفر و دیدوبازدید است را به کام شما تلخ کند؛ بنابراین بهتر است بر اساس اصل «پیشگیری بهتر از درمان» نکاتی را موردتوجه قرار دهید و خانه‌تکانی اصولی و بااحتیاطی داشته باشید.

اما در این زمینه سؤالاتی مطرح می‌شود که شایسته دیدیم نظر دکتر عبدالکریم کریمی، متخصص ستون فقرات و عضو هیئت‌علمی گروه فیزیوتراپی دانشکده علوم توان‌بخشی را جویا شویم:

بسیاری از افراد به‌خصوص خانم‌ها معمولا پس از عید به پزشکان و فیزیوتراپیست‌ها با بروز دردهایی مثل کمردرد مراجعه می‌‌کنند. این درد از ایام خانه‌تکانی شروع می‌شود یا شدت می‌یابد، اما برای اینکه خانه‌تکانی باعث کمردرد نشود یا کمردرد شما را تشدید نکند یا دچار آسیب‌های دیگری نشوید، باید ضمن اشاره به آسیب‌های اعضای بدن در حین کار، نکاتی را یادآور شوم.

ستون مهره‌ها

بااینکه ستون فقرات بسیار مستحکم و استوار ساخته شده است، اما بهتر است بدانید برای بلند کردن اشیای سنگین طراحی نشده است. بر اساس تحقیقات، بلند کردن اشیای سنگین مهم‌ترین عامل در ایجاد دردهای سیاتیک و فشار روی دیسک بین‌مهره‌ای است. همچنین این کار می‌‌تواند به سایر مفاصل ستون فقرات نیز آسیب برساند.
نکته بعدی اینکه خم‌شدن طولانی‌مدت می‌‌تواند به عناصر اطراف ستون مهره آسیب برساند. درصورتی‌که به مسافرت اقدام می‌کنید، هر یک ساعت‌و‌نیم توقف کوتاهی داشته باشید و قدم بزنید تا تحرک و تغذیه مناسب عضلات فراهم شود.

در ضمن توجه داشته باشید که پیوسته و متوالی رانندگی کردن برای کمر و گردنتان خوب نیست؛ بنابراین سعی کنید بین راه استراحتی هرچند کوتاه‌مدت داشته باشید یا چند قدمی بین رانندگی پیاده‌روی کنید. نرمش کششی نیز در این موقعیت مناسب است.

مفاصل پا

چنانچه در آپارتمان زندگی می‌کنید و دارای پله‌‌های زیادی است، سعی کنید در یک زمان محدود زیاد از پله‌‌ها بالا و پایین نروید؛ زیرا اگر عضلات شما آمادگی کافی نداشته باشد، ایجاد خستگی و درد در مفاصل زانو را به دنبال خواهد داشت.

عضلات سر و گردن

تمیز کردن سقف اتاق یا دیوار و شیشه‌هایی که نیاز به بالا نگه‌داشتن سر و گردن دارند، ممکن است به شما آسیب بزند. توجه داشته باشید که اگر قصد تمیز کردن شیشه‌‌ها یا سقف را دارید، سعی کنید به مدت طولانی سر و گردن را به طرف بالا خم نکنید و هر ۴۵ دقیقه به خود استراحت بدهید.

مفاصل شانه

هنگام خانه‌تکانی و نظافت مراقب مفاصل شانه نیز باشید. چنانچه شانه‌‌ها و بازوهایتان به مدت طولانی بالا باشد، می‌‌تواند باعث درد و خستگی عضلانی شود. ۴۵ دقیقه فعالیت و ۱۵ دقیقه استراحت معیار خوبی برای پیشگیری از آسیب این مفاصل است.

چند توصیه

در زمان خانه‌تکانی، تمام خانه یا محیط موردنظر را در یک روز تمیز نکنید. بهتر است هرروز را به یک اتاق یا یک فضای خاص اختصاص دهید تا عضلات و مفاصل فشار زیادی را تحمل نکنند و خستگی و درد عضلانی ایجاد نشود.

قبل از شروع کار، به مدت 10 تا 15 دقیقه با استفاده از حرکات ورزشی، نرمشی و کششی، بدن خودتان را برای کار آماده کنید و به‌اصطلاح خودتان را برای انجام کارهای خانه، گرم کنید.

اگر از صندلی‌‌های بلند یا نردبان برای تمیز کردن شیشه‌‌ها و تعویض لامپ‌‌ها و نیز تنظیف سقف‌‌ها استفاده می‌کنید، نکات ایمنی را رعایت کنید. توجه داشته باشید که استفاده از وسایل غیرایمن برای دسترسی به ارتفاع بالاتر و استفاده از زیرپایی‌هایی مانند جعبه و نردبان‌های نامطمئن، خطر سقوط از ارتفاع را افزایش می‌دهد؛ بنابراین احتیاط کنید، زمان بالا رفتن از نردبان حتما فرد دیگری مراقب شما باشد و نردبان را بر روی سطح صاف و صیقلی قرار ندهید. مسلما شما دوست ندارید که ایام عید را با دست و پای گچ‌گرفته یا در بیمارستان بگذرانید!

چنانچه دچار کمردرد هستید و علائم سیاتیک دارید، یعنی در حین نشستن‌، رانندگی و خم شدن درد دارید و با راه رفتن درد شما کاهش می‌یابد، در این صورت از خم شدن زیاد، بلند کردن اشیای سنگین و پذیرایی درحالی‌که به جلو خم شده‌اید، پرهیز کنید.

پس از ۴۵ دقیقه نشستن، سعی کنید پنج دقیقه پیاده‌روی کنید. چنانچه دچار کمردرد ناشی از تنگی کانال نخاعی هستید، یعنی در ایستادن و راه رفتن درد دارید و به‌منظور کاهش درد مجبور به نشستن هستید، در این صورت از ایستادن طولانی و کارهای منزل به‌گونه‌ای که دست‌ها بالای سر قرار گیرد، خودداری کنید. برای مثال از جابه‌جا کردن وسایل در قفسه‌های بلند یا تمیز کردن شیشه و پنجره‌های بالای اتاق خودداری کنید.

هیچ‌گاه اشیای سنگین را به‌تنهایی بلند نکنید، میز و صندلی، رختخواب‌های سنگین، تختخواب، بخاری، کمد و… را نه با کشیدن و نه با بلند کردن جابه‌جا نکنید. از نکات دیگر خرید شب است، هنگام خرید شب عید توجه داشته باشید که حمل بارهای سنگین نیز می‌‌تواند برای شانه‌‌ها، کمر و زانو‌ها مضر باشد. بارها را بین دو دست تقسیم کنید و اگر سنگین است دو یا سه بار آن‌ها را حمل کنید.

نکته دیگر که لازم است در این فرصت به آن اشاره شود، استفاده از مواد شیمیایی به‌منظور نظافت و شست‌وشوست. بهتر است از مواد طبیعی مثل سرکه، جوهر نمک، آب‌لیمو و… استفاده کنید و درصورتی‌که مواد شیمیایی به کار می‌برید، حتما از ماسک و دستکش استفاده کنید تا بخار مواد شیمیایی وارد ریه شما نشود و پوست دستتان نیز آسیب نبیند.

در ضمن دقت کنید هنگام استفاده از این مواد شوینده هوا به‌خوبی جریان داشته و پنجره‌ها باز باشند. باقی‌مانده مواد شیمیایی هم دور از دسترس دیگران قرار گیرد. اگر در منزل خود کودک دارید، ‌از آن‌ها غافل نشوید و مراقب این نونهالان باشید. حتی‌المقدور سعی کنید پرداختن به امور خانه‌تکانی را به زما‌ن‌هایی اختصاص دهید که کودکان در منزل حضور ندارند یا فردی مواظب آن‌ها باشد.