به گزارش اصفهان زیبا؛ بحران بی‌آبی و کاهش نزولات آسمانی در سال جاری، شرایط بحرانی را در اصفهان رقم زده است؛ وضعیتی که زنگ هشدار را به صدا درآورده و باعث شده تا خیلی‌ها از بدتر شدن شرایط و احتمال جیره‌بندی آب شرب در تابستان آینده خبر دهند. همه این موارد باعث شد تا حمیدرضا خورشیدی، مدیرکل هواشناسی استان اصفهان، خبرنگاران را دورهم جمع کند و از وضعیت آبی و همچنین پیش‌بینی بارش‌ها در ماه‌های آینده سخن بگوید.
حرکت اصفهان به سمت دوره‌های خشک‌سالی‌های شدید و طولانی، اولین نکته‌ای بود که خورشیدی در حرف‌هایش به آن اشاره کرد و گفت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد اصفهان به سمت خشک‌سالی‌های شدید و با دوره‌های طولانی می‌رود.» در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی باعث شده تا جهان به سمت گرم‌تر شدن حرکت کند: «دوره‌های خشک‌سالی هم طولانی‌تر شده و هم شدت آن افزایش پیدا کرده است. تغییر اقلیم کشور به سمت خشک شدن در حرکت است. به‌ویژه قسمت‌های مرکزی و استان اصفهان؛ به‌طوری‌که میزان بارش و تغییر دما از مهم‌ترین پارامترهای موضوع تغییر اقلیم هستند.»
اصفهان نیز این قاعده مستثنا نبوده است. مصداق آن نیز پشت سر گذراندن گرمای بسیار شدید در تابستان گذشته بود که به اذعان بسیاری یکی از گرم‌ترین تابستان‌های نیم‌قرن اخیر بوده است. خورشیدی با اشاره به اینکه بارش و تغییر دما از پارامترهای مهم تغییر اقلیم است تأکید کرد: مطالعات دوره‌ای نشان داده است که در طی ۵۰ سال اخیر میزان بارش‌ها سالانه یک میلی‌متر کاهش و دما 4/0 درجه افزایش داشته است. باید توجه داشت هر درجه افزایش دما بین ۶ تا ۷ درصد به توان تبخیر منابع آبی و سدها اضافه می‌کند. میانگین حسابی بارش استان ۶۷ میلی‌متر نسبت به سال قبل و حدود ۳۴ درصد و نسبت به مقدار بلندمدت ۴۷ درصد کاهش است.»
حال زار سرچشمه‌های زاینده‌رود
وضعیت سرچشمه‌های زاینده‌رود نیز مطلوب نیست و آن‌ها هم حال خوبی ندارند: «در سرچشمه آبی زاینده‌رود ایستگاه شاخص میزان بارش تاکنون ۵۶۵ میلی‌متر و در سال گذشته ۶۷۴ میلی‌متر و در بلندمدت ۸۷۳ میلی‌متر بوده است. کاهش بارش کمتر از مقدار نرمال در کل حوزه زاینده‌رود محسوس‌تر از کاهش بارش در ایستگاه شاخص زاینده‌رود است.» به گفته او، علی‌رغم کاهش بارش کمتر از نرمال طی فصل پاییز، طی سال‌های اخیر بارش زمستانی در محدوده نرمال دریافت شده است، ولی در سال آبی جاری کاهش بارش هم در فصل پاییز و هم در فصل زمستان بوده است.
دی و بهمن و اسفند زمستان جاری بارش کمتر از نرمال داشته‌اند. سامانه جوی بر روی کشور از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، عمدتا شمالی بوده و این موضوع سبب شده اکثر مناطق استان به‌ویژه نیمه جنوب، غرب و مرکز استان بارش قابل‌ملاحظه‌ای دریافت نشود. در حوزه زاینده‌رود مناطق غربی استان و سرچشمه‌های آبی زاینده‌رود کاهش بارش قابل‌ملاحظه و کمتر از مقدار نرمال رقم خورده است. اکثر مناطق استان درگیر خشک‌سالی بسیار شدید و شدید هستند. خورشیدی تأکید کرد: طی شش سال آبی گذشته در مناطق غربی و سرچشمه‌های آبی زاینده‌رود که منبع اصلی تأمین آب استان در بخش شرب کشاورزی و صنعت محسوب می‌شود، بارش‌های نرمال به‌صورت مستمر دریافت نشده است.
تغییرات اقلیمی محسوس سال‌های اخیر در منطقه شامل تغییر نوع بارش‌ها در مناطق ذکرشده (از جامد به مایع تبدیل شده)، شرایط ذوب زودهنگام برف، کاهش محسوس پوشش برف نسبت به مقدار بلندمدت و افزایش تبخیر و تعرق سطحی اثر نامطلوبی بر منابع آبی استان گذاشته است. علاوه بر این، این شرایط موجب تداوم وضعیت نامناسب بر آب‌های زیرزمینی و ماندگاری خشک‌سالی هیدرولوژی و تشدید شرایط خشک‌سالی در استان شده است.
آن‌طور که او گفت: توزیع نامناسب بارش‌ها مورد دیگری بود که خورشیدی در لابه‌لای حرف‌هایش به آن اشاره کرد و گفت: «بررسی آماری بارش‌های ایستگاه‌های هواشناسی استان اصفهان طی شش سال اخیر حاکی از توزیع نامناسب بارش در اکثر مناطق استان بوده است؛ به‌طوری‌که شرایط بارش نرمال و فراتر از نرمال عمدتا در مناطقی دیده می‌شود که از منابع آبی استان نبوده و تأثیری محسوس در حجم رواناب به سد زاینده‌رود نداشته است.
بهار بی‌باران!
اصفهان زمستان خشکی را پشت سر گذاشت و چشم اصفهانی‌ها به آسمان خیره ماند. حالا، اما امید می‌رود که بهار پیش رو، بارش‌ها بتوانند کسری منابع آبی را جبران کنند. خورشیدی در این باره گفت: بارش بهاری مساعد عمدتا ازانتهای فروردین، دهه سوم و طی اردیبهشت ۱۴۰۴ مورد انتظار است. طی دو هفته ایام نوروز ۱۴۰۴ بارش قابل‌ملاحظه‌ای در سطح استان انتظار نمی‌رود و بارش‌های محدودی در مناطق غربی وجود دارد.
افزایش دمای فراتر از نرمال بین ۱ تا ۲ درجه سانتی‌گراد فروردین ۱۴۰۴ مورد انتظار است و افزایش دمای قابل‌توجه طی اواخر اسفند تا اوایل فروردین ۱۴۰۴ خواهیم داشت. تنش آبی در تابستان سال جاری موضوعی است که این روزها بسیاری درباره آن سخن می‌گویند. همین چند روز پیش بود که علی شریعت، دبیر کل فدراسیون صنعت آب در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: «شرایط آبی کشور بسیار بحرانی است و علی‌رغم اینکه پیش‌بینی می‌شد به دلیل کاهش میزان بارش‌ها و هم‌زمان افزایش دما، تا سال ۱۴۱۰ وارد دوران «ورشکستگی آبی» شویم، به نظر می‌رسد این پیش‌بینی کمی خوش‌بینانه بوده و امروز شاهد هستیم که بیش از ۷۰ درصد استان‌های کشور با کاهش شدید بارش‌ها مواجه شده‌اند.
با این وجود هنوز مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار آب شرب کشور در تابستان‌های پیش رو قرار دارد و دولت نیز در وزارت نیرو، گفت‌وگوی صادقانه و دقیقی با جامعه در این رابطه نداشته است! در اصفهان و با حجم ذخیره اندک سد زاینده‌رود قطعا جیره‌بندی آب اتفاق خواهد افتاد. فراموش نکنیم که شش ماه دوم سال آبی ۱۴۰۳، ۱۴۰۴، یعنی فصول بهار و تابستان افزایش دما و کاهش بارندگی امری طبیعی است و مصرف آب بیشتر خواهد بود.» خورشیدی لابه‌لای حرف‌هایش از بارش‌های کمتر از نرمال در بهار و گرما خبر می‌دهد: با توجه به کاهش بارش کمتر از نرمال در منابع آبی و ذخایر نامناسب آبی و پیش‌بینی بارش کمتر از نرمال طی بهار ۱۴۰۴ شرایط تنش شدید آبی در منابع آبی استان به‌ویژه طی ماه‌های گرم سال مورد انتظار است.
