به گزارش اصفهان زیبا؛ تعزیهخـوانی یا شبیهخوانی، شکل سنتی از مجموعه نمایشهای آیینی و مذهبی است که رویدادهای تاریخی و حماسی حزنانگیز واقعه کربلا و شهادت امامحسین(ع) و همراهانش و همچنین مصائب خاندان پیامبر(ص) را روایت میکند.
وظیفه تعزیهخوان، نقل تاریخ مذهبی و واقعه کربلا به زبان شعر و به شیوۀ نقالی و همراه با حرکات سنجیده نمایشی است؛یعنی مردم آنچه را که از مصائب امامحسین(ع) و خاندانش در پای منبر روضهخوان شنیدهاند، با چشم خود در پای سکوی تعزیهخوانی میبینند و در ذهن مجسم میکنند.
سید حسین فیاض متولد 1336 از ساکنان قدیمی محله دستگرد اصفهان است که اجداد او همگی ساکن این محله قدیمی بودند و قریب به 40 سالی میشود که به هنر تعزیهخوانی مشغول است.
او از زمان کودکی به این هنر علاقهمند بوده و در هر کجا مداحی در حال خواندن نوحهای بوده، سعی میکرده نوحه او را حفظ کند. بعدها خودش به خواندن نوحه و مداحی مشغول شده و سالها در این حرفه تلاش کرده است تا با اجرای تعزیه در قالب شخصیتی که در آن قرار میگیرد، این هنر را در میدان عمل برای مردم به نمایش بگذارد. سیدحسین سالیان متمادی با اجرای هنر تعزیه عشق خود را به امامحسین(ع) و اهلبیت(ع) نشان داده
است.
40 سال فعالیت مداوم در هنر تعزیهخوانی
او درباره سابقه فعالیتش در هنر تعزیه بـه «هــممــحــلــه» مــیگـویــد: «بـنــده از ششسالگی و دورانی که هنوز سواد خواندن و نوشتن نداشتم، در کار مداحی و نوحهخوانی بودم. هر کسی نوحهای میخواند، بنده همان نوحه را حفظ کرده و در طول هفته میخواندم و تمرین میکردم. بعد از آن وارد هنر تعزیهخوانی شدم و قریب به 40 سال میشود که در این هنر مشغول به فعالیت هستم. هر سال در ماههای محرم و صفر، ماه رمضان و ایام فاطمیه، هنر تعزیه را برای اهالی محله دستگرد اجرا میکنم.»
پیشکسوت هنر تعزیهخوانی تصریح میکند: «درواقع از کودکی کار مداحی و تعزیهخوانی را دوست داشتم. به نظرم هر فردی که میخواهد هنر تعزیه را بیاموزد باید در مرحله اول عاشق اهلبیت(ع) و این هنر باشد. از زمان کودکی وقتی به مراسم تعزیهخوانی مرحوم حسین طاهری خورزوقی میرفتم، به این هنر بسیار علاقهمند شدم. ایشان یکی از افرادی بود که باعث شد به هنر تعزیهخوانی تشویق شوم و سبکوسیاق او را در هنر تعزیهخوانی داشته باشم.»
«اولیاخوان» هستم
او عــنــوان مــیکنــد: «در تعزیهخوانی نقشم بیشتر “اولیاخوان” است. از زمان کودکی اجرای نقش حر، مسلمبنعقیل و حضرتعباس(ع) را برعهده داشتم. در حال حاضر هم در تعزیهها نقش امامحسین(ع) را اجرا میکنم و در طول این سالها، اجرای تعزیهخوانی در محله دستگرد و شهرهای دیگر ایران مانند بم، سیرجان و رودان بندرعباس را برعهده داشتم؛ اما حالا بیشتر در محله دستگرد فعالیت میکنم.»
حضور اهالی محله در تعزیه برای شفاعت از اهلبیت(ع)
فیاض درباره احساس خودش از اجرای هنر تعزیه در طول سالیان متمادی برای مردم خاطرنشان میکند: «بنده بسیار خوشحال هستم که مردم هنر تعزیه را دوست دارند. هر زمانی که در محله تعزیه برگزار میشود، بهوضوح میبینم که بسیاری از اهالی محله با عشق به اهلبیت(ع) به مکان اجرای تعزیه میآیند و بسیاری از افراد برای گرفتن حاجت و شفای بیمار در این مراسم مذهبی شرکت میکنند. بعد از اجرای تعزیه در محله میشنویم که برخی از اهالی میگویند ما مشکلاتی را در زندگی داشتهایم و در مراسم تعزیهخوانی از اهلبیت(ع) طلب کمک و شفاعت کردیم و بعد از مدتزمان کوتاهی حاجتروا شدیم و بهنوعی، خودشان این موضوع را برایمان بازگو میکنند.»
تعزیهخوان باید هنر خود را بهخوبی ایفا کند
او به نوجوانان و جوانانی که علاقهمند به آموختن یادگیری هنر تعزیه هستند، توصیه میکند: «بنده در این سالها به پسرم هم هنر تعزیهخوانی را آموختم. چند سالی مشغول فعالیت بود؛ اما در شرایط فعلی به دلیل موقعیت و برنامههای شغلی که دارد، زیاد نمیتواند به این کار بپردازد. در این سالها به بسیاری از نوجوانان و جوانان علاقهمند به هنر تعزیه در محله دستگرد، حرفه تعزیه را آموزش دادم. به نظرم افرادی که دوست دارند این هنر را بیاموزند، باید با تلاش در جلسههای آموزشی شرکت کنند تا بهخوبی این حرفه را آموزش ببینند و برای اجرا آمادگی پیدا کرده و سعی کنند ادامهدهنده این مسیر باشند.»
فیاض تأکید میکند: «در جلسههای آموزشی همواره این موارد را به شاگردان تذکر دادم و در حال حاضر در بین شاگردانم تعزیهخوانهای مطرحی در اصفهان هستند که با تعزیهخوانهای حرفهای که از شهرهای دیگر میآیند، برنامه اجرا میکنند. به خاطر تربیت این شاگردان خداوند را شاکرم و معتقدم تعزیهخوانهای پیشکسوت چند سال دیگر نمیتوانند بهخوبی این هنر را اجرا کنند و ضرورت دارد جوانان این هنر را بهخوبی بیاموزند و تعزیهخوان مطرحی بشوند تا در آینده بتوانند هنر تعزیه را برای دوستداران اهلبیت(ع) ارائه دهند.»
پیشکسوت هنر تعزیهخوانی عنوان میکند: «در حال حاضر هنر یک تعزیهخوان بیشتر از هنرنمایی یک هنرپیشه سینما و تلویزیون است؛ به دلیل اینکه تعزیهخوان وقتی برای اجرای تعزیه به میدان عمل میآید، مانند هنرپیشه سینمایی نمیتواند کات دهد و اعلام کند که دوباره فیلمبرداری کنند؛ درحالیکه احتمال دارد یک سکانس تلویزیونی و سینمایی 10 بار توسط یک هنرمند اجرا و فیلمبرداری شود. در میدان تعزیهخوانی هنرمند تعزیهخوان وقتی وارد میشود، باید همان لحظه در قالب شخصیت و نقشی که قرار گرفته، هنر خود را برای مردمی که در حال تماشای تعزیه هستند، بهخوبی ایفا کند.»
