به گزارش اصفهان زیبا؛ هوشمندسازی معادن یکی از کارهای اساسی در بخش صنعت و معدن است چرا که هم باعث پیشرفت و آبادانی واستان میشود و هم از لحاظ اقتصادی و ایمنی هزینههای کمتری در بلند مدت ایجاد میکند.
البته این هوشمندسازی نیاز به پیش شرطهایی دارد و با چالشهایی نیز رو به روست که با حمایتهای بخش دولتی و خصوصی میتوان از آنها عبور کرد، بهره وری را در سطح استان بالا برد و معادنی که در شرف انقراض هستند را دوباره زنده کرد.
چهار پیش شرط برای هوشمندسازی معادن وجود دارد. فراهم کردن زیرساختهای ارتباطی و دیجیتال، پرورش نیروی انسانی متخصص، تأمین مالی و سرمایه گذاری، فرهنگ سازی و تغییر نگرش سنتی مدیران و فعالان معدن از جمله این پیش شرطها محسوب میشود.
در این باره یک کارشناس معدن به اصفهان زیبا میگوید: هوشمندسازی معادن استان یک پروژه پیچیده چند وجهی است که برای اینکه بتوانیم دراین زمینه موفق باشیم باید چند پیش شرط اساسی یا بنیادی را رعایت کنیم.
شاید اولین و مهمترین آنها فراهم کردن زیرساختهای ارتباطی و دیجیتال باشد، مانند ایجاد شبکههای پرسرعت اینترنت، پوشش شبکهای موبایل پایدارو زیرساختهای انتقال دادهٔ بی وقفه یعنی دادهها با سرعت خوبی بتوانند در مناطق معدنی جابه جا شوند.
حسام الدین فرهادی بیان میکند: معادن اکثراً در مناطق دورافتاده واقع شدند؛ ما معادنی داریم که حتی در این مناطق خط موبایل درجاده اصلی هم در دسترس نیست چه برسد به اینکه ده، پانزده کیلومتر هم داخل خاکی و دل کویر واقع شده باشند، بدون وجود این زیرساختها و فناوریهای پیشرفته مثل اینترنت اشیا یا سنسورهای هوشمند و سامانههای مانیتورینگی که سریع و بدون وقفه درحال توسعهاند، تحلیل دادههای بزرگ قابل بهره برداری نیست.
فرهادی ادامه میدهد: دومین پیش شرط برخورداری از نیروی انسانی متخصص است یعنی نیروی انسانی که کاملاً توجیه شده باشد و بداند چه کاری باید انجام دهد چرا که استفاده از این فناوریها قطعاً نیازمند مهندس، کارشناس و متخصص هوش مصنوعی است که بتوانند اطلاعات را تحلیل و سیستمها را پیاده سازی کنند و برای مدیریت بهینه تلاش کنند، بنابراین برای این کار باید در بحث آموزش تخصصی و به روز رسانی کارورزان و یا کارکنان، سرمایه گذاری انجام شود.
وی میافزاید: سومین شرط تأمین مالی و سرمایه گذاری کافی و متناسب است چراکه هوشمندسازی یعنی تجهیز معادن به سخت افزارهای پیشرفته و نرم افزارهای تخصصی و به روز رسانی سیستمهای مدیریتی هزینه بردار است و برای تأمین منابع نیازمند همکاری جدی بین بخش دولتی و خصوصی هستیم.
البته تقریباً در قانون اساسی ماده 14 تبصره 56 آمده است که باید برای این کار از معافیت حقوق دولتی استفاده شود که البته آن هم برمی گردد به همکاری دولت و در نهایت چهارمین ومهم ترین پیش شرط، فرهنگ سازی و تغییر نگرش سنتی دربین مدیران اصلی و فعالان معدن است یعنی اینکه ما پذیرش فناوری را داشته باشیم و بتوانیم که یک تغییر بنیادینی در دیدگاهها و فرآیندهای مدیریتی به وجود بیاوریم.
چالشهای هوشمندسازی معادن
وی با اشاره به چالشهای پیش روی هوشمندسازی معادن اصفهان توضیح میدهد: برای هوشمندسازی معادن اصفهان چند چالش جدی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد، اول از همه زیرساختهای ارتباطی استان بسیار ضعیف است و درشهرهای اطراف عملاً این کار امکان پذیر نیست و همان شروطی که قبلاً اسم بردیم دقیقاً در اینجا هم مطرح هست، یعنی هم کمبود نیروی انسانی داریم.
هم بحث هزینههای بالای سرمایه گذاری داریم و هم متاسفانه مقاومتی از سوی مدیران درخصوص تغییر نگرش وجود دارد یعنی خیلی از مدیران اساساً هیچ دیدگاهی و راهبردی در این زمینه ندارند و هوشمندسازی را صرفاً دیجیتال کردن معدن میدانند، برای مثال صرفاً به این فکر میکنند که باید باسکول یا بار شمارهوشمند و دیجیتالی در معادن قرار دهند.
واقعیت این است که دغدغههای بیشتری برای ما ایجاد شده که اصلاً نمیتوانیم به این بحث هوشمندسازی وارد شویم، یعنی با توجه به نگاه سنتی و سختگیرانه و به نوعی معدن ستیزانه که درحال حاضر در استان حکم فرماست حتی اجازه کار در این زمینه به ما داده نمیشود.
تفاوت هوشمندسازی و دیجیتالیزه کردن معادن
وی در پاسخ به این سؤال که آیا در اصفهان هوشمندسازی معادن انجام شده است یا خیر میگوید: برخی معادن در زمینه مانیتورینگ تجهیزات، استفاده از نرم افزارهای مدیریتی اقدامهایی انجام دادهاند و حتی در مواقعی از سیستمهای خودکار برداشت نیز استفاده کردهاند اما اینکه درنظر بگیریم آیا بخش آخر هوشمندسازی که تحلیل دیتا و داده هست آیا توسط این معادن انجام شده است یا خیر؟ باید پاسخ بدهم که بنده سراغ ندارم حتی به صورت کلی یا پایلوت (آزمایشی) این فرایند انجام شده باشد.
فرهادی اذعان میکند: در حقیقت هوشمندسازی معادن در اصفهان تازه در حال شکل گیری است و در این زمینه هنوز فاصله زیادی با معادن پیشرفته حتی درسطح کشور داریم، اما به هر حال ما این کار را در اتاق بازرگانی شروع کردهایم و از دو سال پیش تا کنون با ایجاد دورههای آینده پژوهی یا به صورت تخصصی روی کاربرد هوشمندسازی در معادن، جلسههای متعددی با حضور متخصصین شرکتهای دانش بنیان و غیره برگزار کردیم و سعی کردیم که نیازهای معادن را تأمین کنیم.
این کارشناس معدن تصریح میکند: چندین معدن را به صورت آزمایشی انتخاب کردیم که با همدیگر در ارتباطند و تقریباً در زمینه هوشمند سازی به موفقیتهای خوبی دست یافتهایم ولی برای اینکه گزارش دقیقی از پیشرفت کار بدهیم شاید هنوز زود باشد. البته ما در کمیسیون معادن اتاق بازرگانی اصفهان تلاش کردیم این فرایند هوشمندسازی انجام شود؛ من یک یا دو معدن سراغ دارم که در بحث انفجار یا بارگیری از این امکانات هوشمند استفاده میکنند ولی به صورت زنجیرهای معادن هنوز هوشمند نشدهاند.
حمایت بخش دولتی و خصوصی برای هوشمندسازی معادن
وی در پاسخ به اینکه چه حمایتهایی برای این کار لازم است توضیح داد: در راستای تأمین همان چهار پیش شرط که گفته شدباید عملاً حمایتها صورت بگیرد، چه حمایتهای بخش دولتی چه حمایتهای بخش خصوصی.
برای مثال ایرانسل کارهای خوبی برای انتقال داده انجام داده است. البته حمایتها اساساً باید دولتی باشند چراکه این دولت است که باید زیرساختهای ارتباطی را فراهم کند، باید تسهیلات مالی و بانکی بدهد و از قوانین و ظرفیتهای موجود در قانون معادن وآیین نامه اجرایی
استفاده کند.
این کارشناس معدن میافزاید: البته بخش خصوصی نیز باید سرمایه گذاری انجام دهد، بالاخره بخش خصوصی باید سرمایه گذاری جدیتری درخصوص نرم افزارها، آموزش نیروی انسانی و غیره انجام دهد.
البته در کنار این، شرکتهای دانش بنیان، شهرک علمی تحقیقاتی، دانشجویان ودانشگاهیان هم باید هم در حوزههای معدن، هم درحوزه های الکترونیک، هم درحوزه های هوش مصنوعی وارد شوند و با شرکت در دورههای تخصصیتر در دانشگاهها نیروی ماهرتری تربیت شوند و بتوانند نیازهاو مشکلاتی که وجود دارد را برطرف کنند.
البته به نظرم مثل هر کار دیگری نباید چرخها را از اول اختراع کنیم چراکه به صورت بین المللی خیلی از این کارها و اختراعات انجام شده است، ما میتوانیم از این خدمات استفاده کنیم تا این راهها را از اول نرویم و یا دچار هزینه و سعی و خطای زیادی نیز نشویم.
وی با تاکید بر اهمیت فرهنگ سازی بین مدیران و کارکنان بیان کرد: اساسیترین نکته فرهنگ سازی در بین مدیران و کارکنان معدن برای پذیرش این فناوریها است.
این نکته خیلی مهم است و به نظرمن میتوان با ایجاد یک پروپوزال دورنمایی از آن برای مدیران و کارکنان معدن درست کنیم و به وسیله آن توجیهشان کنیم که هوشمندسازی هم از نظر اقتصادی و هم حتی از نظر زیست محیطی و غیره میتواند تأثیر گذر باشد.
این کارشناس معدن میگوید: البته این نگاه شاید از اول نگاه شیکی به نظر بیاید، یعنی احساس کنیم که این کار یک کار تجملاتی است؛ ولی واقعیت این است که وقتی وارد کار شویم میبینیم که نه اتفاقاً کار بسیار ضروری و روزمرهای است و بهنوعی اقتصادی هست که سود و بهره زیادی دارد و سود آن نیز به همه میرسد.
اما متأسفانه با این وضعیت و نگاهی که به بخش معدن هست و باتوجهبه نبود حمایتی که در حال حاضر در سطوح مدیریتی سازمان صمت اصفهان انجام میشود، حداقل من دورنمای خوبی برای این قضیه نمیبینم مگر اینکه مسئولین و دلسوزان استان مانند استاندار یا مدیران درجه یک به این قضیه ورود کنند و این دغدغهها را رفع کنند تا از شرایط جنگیدن برای بقا به یک پله بالاتر برویم.
یعنی در آن هرم مازلویی که برای بقا تعریف میکنند اگر آن را برای معادن تعریف کنیم معادن اکنون در پایینترین سطح هرم هستند، درواقع فقط میجنگیم که نمیریم، میجنگیم که معادن تعطیل نشوند، میجنگیم که بتوانیم حقوق بدهیم، میجنگیم فقط آبرویمان نرود، میجنگیم فقط برای اینکه معدن سرپا باشد.
فرهادی تأکید میکند: درنتیجه اگر بتوانیم یک مقدار شرایط را بهتر کنیم قطعاً میتوانیم از این سطح هرم بالاتر بیاییم و هرچه از این هرم بالاتر برویم بهرهوری نیز بالاتر و جایگاه استان و کشورمان در دنیا نیز بالاتر است.
