به گزارش اصفهان زیبا؛ هنر خوشنویسی بهعنوان یکی از اصیلترین جلوههای فرهنگی و هنری ایران، همواره جایگاه ویژهای در ترویج مفاهیم دینی و فرهنگی داشته است. این هنر که از دیرباز با ارزشهای معنوی پیوند خورده، نهتنها شکوه بصری کلام الهی را به تصویر میکشد، بلکه پلی است میان زیبایی هنر و عمق ایمان.
در این میان، هیئت کُتّابالثقلین بهعنوان اولین و تنها هیئت تخصصی خوشنویسی کشور، نقشی بیبدیل در احیای این هنر دارد.
اگر روزگاری شاعران در این مسیر پیشتاز بودند امروز قرعه به نام کاتبان نصف جهان افتاده تا با سحر قلم بر صفحات کاغذ هم حال درون خویش را نیکو کنند و هم حال دیگران را خوش. باچنین رویکردی این هیئت افتخار دارد در چندین سال مداوم اقدام به برگزاری رویدادهای هنری در سراسر کشور کند.
هنر خوشنویسی یکی از قدیمیترین و زیباترین اشکال هنری در فرهنگ ایرانی است که از دیرباز تا به امروز، در قالبهای مختلف خود را به نمایش گذاشته است. این هنر نه تنها در ابعاد زیباییشناختی بلکه در زمینههای معنوی و فرهنگی نیز نقشی اساسی ایفا کرده است.
یکی از مهمترین موضوعاتی که در هنر خوشنویسی به تصویر کشیده میشود، واقعه عاشورا و پیامهای عمیق آن است. پیوند میان هنر خوشنویسی و عاشورا، نمایانگر تلاقی احساسات انسانی، باورهای مذهبی و زیباییشناسی فرهنگی است.
هنرمندان خوشنویس با استفاده از قلم و مرکب، احساسات عمیق خود را نسبت به این واقعه بیان کرده و با خلق آثار زیبا، پیام عاشورا را به نسلهای آینده منتقل میکنند.
خوشنویسی به عنوان یک هنر تجسمی، قابلیت آن را دارد که عواطف و احساسات را به تصویر بکشد. هنرمندان خوشنویس با استفاده از خط، میتوانند احساساتی چون اندوه، شجاعت و فداکاری را به نمایش بگذارند.
در نهایت، پیوند هنر خوشنویسی و عاشورا نه تنها نمایانگر زیباییهای ظاهری است، بلکه عمق معانی انسانی را نیز به تصویر میکشد. این هنر با ترکیب احساسات، فرهنگ و تاریخ، ابزاری مؤثر برای انتقال پیامهای عمیق عاشورا به نسلهای آینده است.
در این میان هیئت کتابالثقلین اصفهان در طی مناسبتهای مختلف به خلق آثار ممتاز خوشنویسی در خصوص واقعه عاشورا پرداخته است. بر همین اساس، اصفهانزیبا با محسن بهارزاده، خوشنویس و مسئول هماهنگی هیئت کتابالثقلین به گفتوگو پرداخته تا با فعالیتها و رویدادهای این هیئت آشنا شود.
درباره نحوه شکلگیری هیئت کتابالثقلین و حضور هنرمندان خوشنویس در این هیئت بگویید؟
هیئت کتابالثقلین اصفهان با سابقهای بیش از بیستسال در اصفهان فعالیت میکند. در سالهای اول جمعی از خوشنویسان آیینی در این هیئت مشغول به فعالیت بودند. چهار سال پیش در دل رویدادی شمسالشموس که برای امام رضا(ع) برگزار شد، کتابالثقلین توسط تعدادی از دوستان هنرمند و خوشنویس در قالب یک هیئت رسمی شکل گرفت و از آن به بعد در قالب رسمی به نام محفل خوشنویسان قرآن و عترت اصفهان (کتابالثقلین) فعالیت خودش را مستمر و مداوم ادامه داد.
همانطور که از نام هیئت مشخص است، هیئت کتابالثقلین برگرفته از کلام نبی مکرم اسلام در حدیث معروف ثقلین است که دو میراث گرانبها یعنی کتاب و عترت را از خود باقی گذاشتند. در نتیجه این حدیث را سرلوحه فعالیتهای هنری و خوشنویسیمان قرار دادیم و عزیزانی که در این هیئت فعالیت میکنند، متمرکز هستند بر روی فعالیتهای مربوط به قرآن و عترت. برنامهریزیهایی که در طول سال برای هیئت کتابالثقلین شکل میگیرد، برنامههایی است بیشتر در حوزههای قرآن و عترت.
همانطور که میدانید هنر خوشنویسی به عنوان یکی از هنرهای برگرفته از دین اسلام است و بقا و تداوم و شکلگیریش بیشتر در راستای ترویج و نشر معارف و فرهنگ اسلامی بوده، بنابراین این هیئت ارجحیت کار خود را در کنار رسالت هنریش در تداوم رسالت دینی خود قرار داده است، یعنی هم توجه به رسالت هنری و هم رسالت دینی تا خوشنویسان بتوانند دست و قلمشان را در مسیری قرار دهند که باعث نشر و ترویج فرهنگ اسلامی شود.
هیئت شما در طول سالهای مختلف چه رویدادهایی برگزار کرده است؟
در طول سالهایی که این هیئت شکل گرفته، برنامههای بسیار زیادی برگزار شده و میتوان گفت تاکنون بیش از یکصد برنامه و رویداد مختلف توسط این هیئت برگزار شده است. رویدادهای بزرگ همچون رویداد شمسالشموس که چهار دوره از این رویداد در مشهد برگزار شده و بیش از پانصد نفر هنرمند خوشنویس در این رویداد، در طول این سالها شرکت کردند و عرض ارادت خودشان را با زبان قلمشان به محضر آقا علیابنموسیالرضا نشان دادند.
هر رویداد شامل بخشها و برنامههای مختلفی همچون نمایشگاه است که عزیزان هنرمند اصفهانی در نگارخانه آستان قدس رضوی کارشان را ارائه دادند، برنامههای جنبی مثل نمایشگاه هنرهایی که وابسته به هنر خوشنویسی است و بزرگداشت اساتید مختلف در دل این رویداد برگزار و با استقبال بسیار زیادی از سوی زائرین و مجاورین روبرو شد.
در طول سال، به خاطر تعدد مناسبتها و برنامههای مذهبی عمده برنامههای هیئت کتابالثقلین به صورت مناسبتی برنامهریزی و بعضی برنامهها هم سالیانه برگزار میشود. به طور مثال، کتابت خطبه غدیر در طول یکسال به همت عزیزان خوشنویس از سال گذشته آغاز و امسال تمام و در غدیر امسال در نگارخانه باغ غدیر اصفهان رونمایی شد.
برخی دیگر از فعالیتها هم وجود دارد که به خاطر زمانبر بودن ممکن است یک یا چند سال نیاز به برنامهریزی داشته باشد، ولی بعضی دیگر از فعالیتها هم وجود دارد که مناسبتی است و عزیزان خوشنویس در آن برنامهها شرکت میکنند، مثل مثل اجتماعی بزرگ خوشنویسان علوی.
یکی از برنامههایی که چندین سال در هدفگذاریهای هیئت کتابالثقلین قرار گرفته، ایجاد بزرگترین نگارخانه و گالری دیجیتال جهان اسلام در زمینه قرآن است. الان نزدیک به سه سال است که خوشنویسان مشغول به فعالیت در این حوزه هستند و الحمدالله در ماه مبارک رمضان امسال شاهد بودیم که بیش از سیزده هزار اثر قرآنی در در اپلیکیشن طنین وحی بارگزاری شد که یکی از منابع بسیار ارزنده و ارزشمند در زمینه قرآن است.
عزیزان علاقمند به هنر خوشنویسی میتوانند به این اپلیکیشن مراجعه و در قسمت آثار هنری، آثار خوشنویسی قرآنی بیش از پانصد نفر از خوشنویسهای برجسته جهان اسلام را مشاهده کنند که بسیار منبع ارزشمندی است. برای تداوم این برنامهها در سال جاری، فعالیتهای مختلفی برنامهریزی کردهایم که یکی از این برنامهها، برگزاری رویداد همای رحمت در نجف اشرف است که انشاالله حضور عزیزان خوشنویس را در صحن و سرا و بارگاه ملکوتی امیرالمؤمنین شاهد خواهیم بود.
فعالیتهای هیئت کتابالثقلین در دهه محرم و عزای سید الشهدا(ع) چگونه است؟
یکی از مناسبتهایی که عزیزان خوشنویس دوست دارند به هر نحوی در آن شرکت کنند، ایام بزرگداشت شهادت سید و سالار شهیدان آقا عبداللهالحسین است و به همین مناسبت هیئت کتابالثقلین، امسال برنامهریزی کرد تا در خانه تاریخی شیخالاسلام به عنوان قدیمیترین مکان روضه در اصفهان با قدمتی بیش از چهارصد سال، اجتماعی را به نام اجتماع خوشنویسان حسینی برگزار کند که الحمدالله دوشنبه و سه شنبه نهم و دهم تیرماه این رویداد با حضور بیش از یکصد و پنجاه نفر هنرمند خوشنویس به مدت دو شب برگزار شد.
به نظر شما تأثیر دیداری هنر، به ویژه هنر خوشنویسی، در تبیین و ادای دین به پیام امام حسین (ع) چگونه است؟
بعد از قیام سید الشهدا و شهادت این امام بزرگوار و یاران با وفای ایشان، بیشک یکی از هنرهایی که در جهت معرفی این قیام با عظمت، سهم بسیاری داشت، هنر خوشنویسی بود. چون هر مکانی را که میبینیم نامی از سیدالشهدا در آن آمده است، خطی مزین به نام امام حسین و یاران ایشان را هم میبینیم. بعد از قیام حضرت اباعبدالله هنری که بیشترین خدمت را در جهت ترویج فرهنگ عاشورایی داشت بدون شک هنر خوشنویسی است.
اگر در اماکنی که منسوب به ائمه معصومین است قدم بگذارید میبینید که جایجای این اماکن مملو از روضههای سیدالشهدا از آثار خوشنویسان میباشد که نشانه ارادتی است که خوشنویسان در طول تاریخ به مقام با عظمت حضرت سیدالشهدا داشتند. هیئت کتابالثقلین هم به خاطر اینکه تشکیلیافته از عزیزان خوشنویسی است که عشق و ارادتشان به اهل بین بسیار زیاد است، در راستای ترویج فرهنگ و هنر عاشورایی بیشترین سهم را داشته باشد و الحمدالله آثار بسیار زیادی هنرمندان تولید میکنند و بسیار هم با استقبال زیادی روبهرو شده است.
چه نوع رسم الخطی توسط هنرمندان مورد استفاده قرار میگیرد؟
سبک و رشتههایی که هنرمندان خوشنویس، در هیئت کتابالثقلین خلق میکنند در رشتههای مختلف خوشنویسی همچون نستعلیق، نسخ، ثلث، شکسته نستعلیق، معلی، خط و نقاشی است که در بلاد اسلامی رایج میباشد. در داخل هیئت اساتید بسیار برجستهای حضور دارند که تمام خطوط را اجرا میکنند و به دست مشتاقان قرآن و عترت این خطوط را میرسانند. به همین دلیل باید گفت از لحاظ تنوع و از لحاظ تنوع هنرمند و رشتههای خوشنویسی، هیئت کتابالثقلین یکی از مجموعههای کامل در کشور است که اساتید برجستهای را در خود دارد.
