به گزارش اصفهان زیبا؛ ازخودگذشتگی از جمله کلیدی‌ترین واژگان ارزشمند فرهنگ و معارف اسلامی است و یکی از مظاهر جمال انسانیت هم به شمار می‌رود که در ساحت فراگیر فرهنگ عمومی از جایگاهی رفیع برخوردار است.
ایثار به معنای «برگزیدن، دیگران را بر خویش مقدم داشتن و مانند آن است» و در اصطلاح عبارت است از «بخشش به کسی درباره چیزی که خود فرد به آن نیاز دارد.»
خودخواهی و خودپرستی، ضد ایثار و گذشت و فداکاری است
ایثار از باشکوه‌ترین مظاهر جمال و جلال بشریت است و تنها انسان‌های بزرگ به این قله شامخ صعود می‌کنند. این عنصر ارزشمند شامل گذشتن از جان، مال، مقام، شخصیت و مانند آن در راه خدا می‌شود؛ اگرچه بیشتر در مقدم داشتن دیگران در امور مالی یا مقدم داشتن خواسته دیگران به کار برده می‌شود. خودخواهی و خودپرستی ضد ایثار و گذشت و فداکاری است که انسان را از کارهای ارزشمند بسیاری مانند جهاد و مبارزه باز می‌دارد.
خودخواهی یعنی انسان همه چیز را برای خودش بخواهد و خویشتن را بر دیگران مقدم کند. طبیعی است که با وجود این صفت، ایثار و فداکاری برای او معنا و مفهومی نخواهد داشت؛ چون در صورت شرکت در فعالیت‌های ایثارگرایانه و دادن جان، همه چیزش را از دست رفته می‌بیند و به نظر او نتیجه‌ای عایدش نخواهد شد.
از این رو خودپرستی و خودخواهی سرچشمه گناهان بزرگی نظیر حب دنیا، حب مال و بخل و امثال آن‌ها می‌شود که هرکدام مانع مهمی در نیل به سعادت ابدی است. امیرمؤمنان علی (ع) می‌فرماید: «از اینکه آنچه را مردم در آن یکسان بهره دارند برای خود برگزینی، سخت پرهیز کن و اینکه خود را از آنچه برای هر بیننده آشکار گردیده به غفلت وا مداری و به خود اختصاص دهی، که آن از تو گرفته و به دیگری داده خواهد شد.»
قرآن مجید با بیان شواهد و نمونه‌هایی، ایثار و ایثارگران را ستوده است؛ از جمله در آیه‌ای، ایثار مالی خاندان پیامبر (ص) را چنین می‌ستاید: «و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند به “مسکین” و “یتیم” و “اسیر” می‌دهند.»
همچنین قرآن کریم درباره ایثار جانی حضرت علی(ع) می‌فرماید: «بعضی از مردم (با ایمان و فداکار، همچون علی (ع) در “لیلة المبیت” به هنگام خفتن در جایگاه پیغمبر (ص)) جان خود را به خاطر خشنودی خدا می‌فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.»
در جایی دیگر از «انصار» که در حال فقر، از برادران مهاجر خود، با تقسیم اموال و خانه‌های خویش پذیرایی کردند و آنان را بر خود مقدم داشتند چنین تمجید می‌کند: «آن‌ها را بر خود مقدم می‌دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند کسانی که از بخل و حرص نفس خویش بازداشته شده‌اند و رستگارانند».
مباحث امام خمینی (ره) درباره ایثار و فداکاری
امام خمینی (ره) همانند اجداد طاهرینش به این موضوع ارزش قائل شده و فراوان به آن پرداخته و همان‌طور که خود در نظر و عمل ایثارگر و فداکار بوده است، دیگران را هم به آن توصیه کرده‌اند.
ایشان با اینکه در کتاب‌های اخلاقی خود به طور مستقل به این بحث نپرداخته و تنها در ذیل موضوعاتی مانند صدقه و انفاق (شرح چهل حدیث، 492) به آن پرداخته، اما در سخنرانی‌های انقلابی خود بحث‌های فراوانی درباره ایثار و فداکاری مطرح کرده است (صحیفه امام، 4 / 311، 12 / 387، 16 / 196 ـ 199).
امام راحل کمال ایثار را در اخلاص، حضور قلب و جهات باطنی آن می‌داند که برای اولیای الهی حاصل می‌شود (سرالصلاة، 16؛ صحیفه امام، 16 / 197 ـ 198).
بنیان‌گذار کبیر انقلاب ایثار و ازخودگذشتگی اولیای الهی را عامل مهمی برای اصلاح مردم و خروج آن‌ها از غفلت و ندامت در آخرت دانسته (شرح حدیث جنود عقل و جهل، 256) و در سطح جامعه، ارتقای وجودی جامعه، برپایی کمالات والای انسانی در بستر اجتماع و سر بلندی نسل‌های آینده (رک: صحیفه امام، 16 / 204) را یکی دیگر از ثمرات ایثار معرفی می‌کند.
ایشان ایثار ملت ایران را در طی دوران نهضت اسلامی، ستوده و این ایثار جان و مال را سبب پاک شدن جامعه از لوث اجانب (رک: همان، 9 / 383 و 254)، رهایی از بند ستمگران (رک: همان، 17 / 501)، پیروزی آنان (رک: همان، 20 / 217 ـ 218) و عامل سرفرود آوردن دنیا در مقابل ملت ایران (رک: همان، 17 / 305) می‌شمارد.
ایثار فجرانه‌ای برای پیروزی است و انقلاب ما در پس همین ایثارها و فداکاری‌ها بود که پیروز شد و مرزهای تمدنی و اعتقادی را یک به یک در نوردید.
