سناریوی خالیکردن بازار از کالا و ایجاد اختلاف قیمت بین کارخانه تا مصرفکننده در سال جاری برای کالاهای مختلفی انجام شد و به موفقیت رسید؛ البته عرضهکنندگان این مسئله را قبول ندارند و راضی به گفتوگو دراینباره نمیشوند؛ ولی مشاهدات میدانی و گفتوگوی شرکتهای پخش، این مسئله را تأیید میکنند.
عرضه قطرهچکانی باهدف رشد قیمت
تعطیلات نوروز امسال کلپی چنددقیقهای از معدوم کردن جوجههای یکروزه در فضای مجازی منتشر شد. مرغداران در واکنش به افت قیمت مرغ تهدید کردند جوجهریزی را کاهش خواهند داد و این تصمیم در طول کمتر از سه ماه منجر به رشد بیش از صددرصدی نرخ مرغ شد. مرغ که نوروز کمتر از کیلویی 10 هزار تومان عرضه میشد، حالا دولت برای آن سقف 15 هزارتومانی تعیین میکند؛ ولی این پایان ماجرای افزایش قیمتها نبود؛ زیرا از هفته دوم اردیبهشت عرضه سیمان در بازار اصفهان کاهش چشمگیری پیدا کرد. کارخانههای تولید بتن گزارش دادند برای خرید سیمان به دردسر افتادهاند و گاهی حتی سیمان موردنیاز را از شهرهای همسایه میخرند. همزمان با این مشکل نیز انجمن سیمان در حال رایزنی با دولت برای افزایش قیمتها بود؛ البته سیمانیها از سال گذشته پیگیر رشد قیمت سیمان بودند، ولی دولت نرخگذاری جدید را به سال 99 موکول کرده بود و دقیقا در روزهایی که مسئولان صنعت سیمان برای افزایش قیمت، تلاش خودرا آغاز کردند، سیمان در بازار ابتدا کمیاب و سپس نایاب شد تا ساختمانسازی در اصفهان به مرز تعطیلی برسد. عرضهکنندگان سیمان راضی به گفتوگو دراینباره نشدند؛ ولی مدیرفروش یکی از کارخانههای بتن به نام عباس مهدوی دراینباره گفت: «کار ما تعطیل شده بود. سیمان نمیفروختند و میگفتند تا قیمتها اصلاح نشود، نمیفروشیم. فردای روز افزایش قیمت، سیمان در بازار مثل نقلونبات عرضه شد.» همزمان با این اتفاق در صنایع لبنی نیز مشکل کمبود عرضه شیرخام دردسرساز شد. هفته دوم و سوم اردیبهشت ویزیتورهای صنایع لبنی استان بسیاری از محصولات را برای فروش نداشتند و در پاسخ به چرایی خردهفروشان از عدم عرضه شیر توسط دامداران میگفتند. طی سالهای گذشته، صنایع لبنی استان بارها اعلام کرده است شیر را با قیمت بالاتری از نرخ مصوب از دامداران میخرد.
از انتهای فروردین دامداران قیمتها را مجدد افزایش دادند تا بسیاری از محصولات لبنی به بازار عرضه نشود. دهم تیرماه بدون اینکه خبری از اخذ مجوز برای افزایش قیمت محصولات لبنی منتشر شود، قیمت این محصولات افزایش پیدا کرد و کالاهای کمیاب با قیمت جدید بهسرعت در بازار عرضه شدند؛ برای مثال، پنیر کوچک هشتهزار و 500 تومانی پگاه این بار با قیمت 11 هزار و 500 تومان بهسرعت در بازار عرضه شد. حسن غلامپور، یکی از دامداران منطقه گلپایگان اصفهان، دراینباره گفت: «آذوقه گران شده است؛ بنابراین مجبوریم شیر را گرانتر بفروشیم. اول در مقابل این تصمیم مقاومت کردند؛ ولی وقتی دیدند حرف ما حق است با قیمت بالاتر خریدند.» افزایش قیمت محصولات لبنی درصد مشخصی ندارد و پیش از برندهای استانی، تولیدکنندگان کشوری قیمت این محصولات را افزایش دادند؛ در بازار روغنهای خوراکی نیز همین سناریو انجام و با موافقت دولت به افزایش 12 تا 15 درصدی قیمتها، مشکلات تمام شد. اواسط اردیبهشتدو شرکت روغن لادن و بهار، از بزرگترین تولیدکنندگان این عرصه در کشور، در نامهای از کاهش شدید تولید روغن خبر دادند. در این نامه آمده بود: «متأسفانه به دلیل تحریمهای اعمالشده علیه ایران و مشکلات موجود در تأمین ارز کالاهای اساسی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، از حدود پنجماه قبل تاکنون بابت واردات روغن خام، به شرکتهای تولیدی، ارز تخصیص نداده است.» به مدت یک ماه ویزیتورها یا عمدهفروشان شهر اصفهان، یا روغنی برای فروش نداشتند یا محصولات آنها محدود به چند مدل کمفروش میشد. بازار اصفهان رفتهرفته خالی از روغن شد و تولیدکنندگان از تعطیلی خطوط تولید خبر دادند. روغنهای گرانقیمتی مانند روغن ذرت یا روغنهای سرخکردنی در بازار عرضه میشد؛ ولی روغن دیگری نبود؛ تا اینکه مجوز برای افزایش قیمت (تا 15 درصد) این محصولات صادر شد. اگرچه این شرکتها هنوز مدعیاند افزایش قیمت 15 درصدی با درخواست آنها تناسب ندارد، ولی با موفقیت این صنایع برای دریافت مجوز افزایش قیمت حالا عرضهکنندگان دیگری نیز در تلاش برای کاهش عرضه بهمنظور دریافت مجوز افزایش قیمت هستند.