پادکست؛ رسانه‌ای برای همه فصول

«پادکست» چیست؟

با رشد روزافزون تکنولوژی و پیدایش رسانه‌های نوین، اشکال مختلفی از رسانه‌ها به وجود آمدند که یکی از آن‌ها پادکست است؛ شکلی نوین که بسیاری از رسانه‌ها این روزها برای جذب مخاطب بیشتر و به‌وجود آوردن بستری برای رقابت از آن استفاده می‌کنند. پادکست‌ها فایل‌های صوتی با موضوع‌های مختلف سیاسی و فرهنگی و اجتماعی هستند که بر روی گوشی‌های تلفن هوشمند و کامپیوتر یا سایر دستگاه‌های دیجیتال پخش‌کننده موسیقی قرار می‌گیرند و مخاطبان با گوش دادن به آن‌ها می‌توانند نیازهای مختلف رسانه‌ای خود اعم از پرکردن اوقات فراغت و به‌دست آوردن اطلاعات و آگاهی و… را به راحتی برآورده کنند. پادکست‌ها همچنین یکی از سرویس‌های جذاب اینترنتی هستند که در شرایط کنونی به کمک صاحبان رسانه می‌آیند و باعث درآمدزایی آن‌ها می‌شوند.

چرا پادکست‌ها جذاب هستند و باعث جذب مخاطب می‌شوند؟

«تنها صداست که می‌ماند»؛ این جمله‌ای است که از گذشته تا به الان بارها از این و آن نقل شده است؛ گزاره‌ای که دال بر اهمیت صدا و ماندگاری آن دارد. این جمله در رابطه با پادکست نیز صدق می‌کند. برخلاف رسانه‌های چاپی این پادکست‌ها هستند که می‌توانند عواطف و احساسات مختلفی را به شنوندگان منتقل کنند و با درگیر کردن آن‌ها هیجان‌هایشان را برانگیزند. استفاده از پادکست همچون استفاده از رادیو منحصر به زمان و مکان خاصی نیست؛ به طوری که همه افراد با توجه به علایق و نیازهای رسانه‌ای خود در هر زمان و مکانی می‌توانند گوش‌های خود را به پادکست بسپارند و ازشنیدن آن لذت ببرند. داشتن یک گوشی همراه، گوش دادن به پادکست را بسیار آسان و لذت‌بخش می‌کند؛ بنابراین در دسترس بودن پادکست آن را به رسانه‌ای فراگیر تبدیل کرده است تا هر فردی در هر سنی و البته با حداقل امکانات از آن استفاده کند؛ هر چند گفته می‌شود که افراد ۱۸ تا ۳۴ساله، بیشترین مخاطبان پادکست را تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر، استفاده از پادکست بسیار کم هزینه است؛ به طوری که مخاطبان این رسانه برای استفاده از آن تنها به اینترنت نیاز دارند و با پرداخت هزینه‌ای اندک قادر به استفاده هستند. اما یکی دیگر از ویژگی‌های مهم پادکست که آن را به رسانه‌ای منحصر به فرد تبدیل می‌کند، عدم پایبندی به مقررات و خط‌مشی‌های رسانه‌های رسمی است؛ درواقع پادکست‌ها می‌توانند به‌راحتی و بدون محدودیت‌هایی که رسانه‌های جریان رسمی با آن مواجه هستند، صدای فریاد اقشار مختلف جامعه باشند؛ بدون اینکه زیر تیغ سانسور قرار بگیرند.

رادیو یا پادکست؟

پادکست و رادیو چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ از آنجا که پادکست شباهت‌های بسیاری با رادیو دارد، شاید این پرسش به ذهن افراد متبادر شود که با وجود رادیو، رسانه‌ای که حدود یکصد سال از ورود آن به ایران می‌گذرد، دیگر چه نیازی به ساخت پادکست احساس می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پادکست که اتفاقا باعث برتری آن به رادیو می‌شود، داشتن حق انتخاب است؛ حقی که به مخاطب این اجازه را می‌دهد که براساس علایق و نیازمندی‌های خود دست به انتخاب بزند؛ درحالی‌که رادیو این امکان را برای افراد ایجاد نمی‌کند و شنوندگان آن تنها قادر به شنیدن برنامه‌های مشخص هستند؛ برنامه‌هایی که شاید خیلی از آن‌ها باب دل افراد نشود.

معایب پادکست چیست؟

پادکست‌ها به‌رغم مزایا و جذابیت‌های مختلفی که برای مخاطبان خود ایجاد می‌کنند، دارای نقاط ضعفی نیز هستند؛ برای مثال، طولانی و یکنواخت بودن پادکست‌ها از جمله عواملی است که می‌تواند به راحتی باعث دلزدگی مخاطب شود و او را از گوش دادن منصرف کند. تبلیغات زیاد و بلند در پادکست حوصله افراد را خیلی زود سر می‌برد و باعث بی‌اعتنایی آن‌ها می‌شود؛ برای همین خیلی از مخاطبان پادکست تمایلی به شنیدن این آگهی‌ها و تبلیغات ندارند و ترجیح می‌دهند آن‌ها را رد کنند؛ اقدامی که در رسانه‌های دیگر مثل رادیو و تلویزیون وجود ندارد؛ البته این مسئله به ضرر تولیدکنندگان پادکست است و باعث کاهش درآمدزایی آن‌ها می‌شود. اما باوجوداین چرا تولید پادکست برای صاحبان رسانه یا دیگر تولیدکنندگان جذاب است؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت در سال ۲۰۱۷، «روزنامه‌نگاری» که به‌دنبال شکل‌های جدید رسانه‌ای در عصر دیجیتال بود و «پادکست‌ها» که به‌دنبال جریان درآمدزایی قابل اعتمادی بودند، به هم رسیدند. روزنامه‌نگاری و پادکست در یکدیگر دقیقا همان چیزهایی را یافتند که دنبالش بودند و این‌طور شد که «پادکست اخبار روزانه» متولد شد؛ بی‌تردید پیشگام این شکل جدید روزنامه‌نگاری پادکست «دیلی» (The Daily) روزنامه نیویورک‌تایمز است. پادکست تحلیلی‌خبری «دیلی» یک پادکست ۲۰دقیقه‌ای است که پنج روز در هفته، در روزهای کاری، منتشر می‌شود و در آن مجری پادکست، مایکل باربارو، خبرنگار باسابقه آمریکایی، با محوریت یک خبر مهم و به‌روز با سایر خبرنگاران صحبت می‌کند. محتوای این پادکست بر اساس همان برنامه و ضوابط حرفه‌ای محتوای آنلاین روزنامه تهیه می‌شود. اولین پادکست «دیلی» در فوریه ۲۰۱۷ منتشر شد و به‌سرعت مخاطب پیدا کرد و طی چند ماه به موفقیتی غیر منتظره رسید. در ژوئن ۲۰۱۹ به رکورد ۴۸ میلیون دانلود رسید و تقریبا ظرف مدت یک سال ۱۰۰ میلیون بار پادکست «دیلی» شنیده شد و در حال حاضر هر صبح دو میلیون بار شنیده می‌شود. از این میزان مخاطب قطعا درآمد چشمگیری نصیب نیویورک تایمز می‌شود.