به گزارش اصفهان زیبا؛ آیین‌های سنتی و فرهنگی نه تنها بخشی از هویت و تاریخ جوامع انسانی هستند، بلکه نقش مهمی در تقویت سلامت روان افراد ایفا می‌کنند. در این زمینه دکترحمیدرضا نوری، دکترای تخصصی روانشناسی سلامت مرکز بهداشت شماره یک اصفهان توضیحی اراپه می‌دهد:
آیین‌های سنتی و فرهنگی، با فراهم آوردن زمینه‌های اجتماعی و عاطفی، می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش استرس‌های روزمره کمک کنند.
شب یلدا، یکی از این آیین‌های سنتی در ایران است که به‌طور ویژه بر سلامت روان افراد تأثیرگذار است.
پیوند با خانواده و جامعه
شب یلدا، که به‌عنوان طولانی‌ترین شب سال در تقویم ایرانی شناخته می‌شود، به‌عنوان فرصتی برای جمع شدن خانواده‌ها و عزیزان در کنار یکدیگر عمل می‌کند.
در دنیای امروز که مشغله‌های زندگی روزمره باعث فاصله‌گیری افراد از یکدیگر می‌شود، چنین گردهمایی‌هایی می‌توانند حس تعلق، ارتباط و حمایت اجتماعی را تقویت کنند.
این ارتباطات خانوادگی و اجتماعی، به‌ویژه در شب یلدا، می‌توانند به تقویت احساس امنیت عاطفی و کاهش احساس تنهایی کمک کنند. احساس تعلق به یک گروه یا خانواده، یکی از نیازهای اساسی انسان است که بر اساس نظریه‌های روانشناسی، تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت روان افراد دارد.
کاهش استرس و اضطراب
شب یلدا با فضای خاص خود، فرصتی برای فرار از استرس‌های روزمره فراهم می‌آورد.
در این شب، با کنار هم بودن و شرکت در مراسم‌های سنتی، افراد می‌توانند از فشارهای روانی خود بکاهند و ذهن خود را از دغدغه‌های روزمره رها کنند.
آداب و رسوم شب یلدا، مانند صرف غذاهای خاص، خواندن اشعار حافظ و دیگر سرگرمی‌ها، همگی به‌عنوان روش‌های غیررسمی برای کاهش استرس شناخته می‌شوند.
این فعالیت‌ها نه تنها افراد را از فضای فشارآور و اضطراب‌آور زندگی روزمره خارج می‌کنند، بلکه حس آرامش و رضایت را نیز تقویت می‌کنند.
تقویت روابط میان‌فردی
یکی از جنبه‌های مهم آیین شب یلدا، تقویت روابط میان‌فردی و اجتماعی است.
در این شب، خانواده‌ها و دوستان با گرد هم آمدن در کنار هم، فرصت‌های جدیدی برای ارتباطات عاطفی و اجتماعی پیدا می‌کنند. این ارتباطات موجب بهبود کیفیت روابط و کاهش احساسات منفی همچون غم و افسردگی می‌شود.
روابط اجتماعی سالم و مؤثر، به‌ویژه در جوامعی که فشارهای اجتماعی و اقتصادی زیادی دارند، می‌توانند به‌عنوان یک منبع حمایتی مهم برای افراد عمل کنند.
از منظر روانشناسی، حمایت اجتماعی به‌ویژه در موقعیت‌های بحرانی و چالش‌برانگیز، می‌تواند به افراد کمک کند تا با مشکلات خود به شکلی سالم‌تر و مؤثرتر مقابله کنند.
رنگ و بوی نمادین شب یلدا/ حافظ و معنویت
خواندن اشعار حافظ که بخشی از آیین شب یلداست، به‌ویژه در جمع‌های خانوادگی، نه تنها به‌عنوان یک فعالیت فرهنگی بلکه به‌عنوان ابزاری برای تقویت معنویت و توجه به جنبه‌های مثبت زندگی نیز عمل می‌کند.
حافظ با اشعار خود، از مفاهیمی چون امید، عشق و معنویت سخن می‌گوید که می‌تواند در ذهن افراد حس امیدواری و انگیزه برای مقابله با چالش‌های زندگی ایجاد کند.
این جنبه معنوی آیین شب یلدا، به‌ویژه در مواقعی که افراد با بحران‌ها یا مشکلات روانی مواجه هستند، می‌تواند اثرات مثبت قابل‌توجهی بر سلامت روان آن‌ها داشته باشد.
لحظات شاد و مثبت
آیین شب یلدا، به‌ویژه با توجه به برگزاری جشن‌ها و گردهمایی‌ها، فرصتی برای ایجاد لحظات شاد و مثبت در زندگی افراد فراهم می‌کند. در روانشناسی، یکی از اصول مهم حفظ سلامت روان، تجربه لحظات شاد و لذت‌بخش است که می‌تواند به بهبود خلق‌وخو و کاهش افسردگی و اضطراب کمک کند.
این لحظات خوشایند که در طول شب یلدا به‌طور طبیعی ایجاد می‌شوند، نقش مهمی در تقویت تاب‌آوری روانی افراد دارند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا با مشکلات زندگی بهتر کنار بیایند.
توصیه
در دنیای امروز، که دسترسی به اخبار به‌راحتی از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی ممکن است، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در حفظ سلامت روان، استفاده مداوم از اخبار منفی و ناخوشایند است.
این اخبار نه تنها می‌توانند استرس و اضطراب را افزایش دهند، بلکه باعث کاهش احساس امنیت و رضایت فردی می‌شوند. بنابراین، یکی از راهکارهای مؤثر در تقویت سلامت روان، فاصله گرفتن از این نوع اخبار و به‌ویژه در ایام خاص و سنتی مانند شب یلدا است.
در شب یلدا، زمانی که خانواده‌ها و عزیزان گرد هم می‌آیند، پیشنهاد می‌شود که به جای تمرکز بر اخبار منفی، توجه خود را به روابط اجتماعی، سرگرمی‌های شاد و فعالیت‌های مثبت معطوف کنند.
این لحظات می‌توانند فرصتی برای بازسازی ذهن و قلب از فشارهای بیرونی باشند. به‌ویژه در این شب، پیشنهاد می‌شود در جمع‌های خانوادگی و دوستانه از صحبت‌های مثبت، انگیزشی و شاد صحبت کنید و از بازگو کردن اخبار ناخوشایند خودداری کنید.
این‌گونه می‌توان از فضای شب یلدا نهایت بهره را برد و سلامت روان خود را تقویت کرد.
