به گزارش اصفهان زیبا؛ خواب، یکی از ارکان اساسی برای حفظ سلامت جسمی و روانی است. همان‌طور که در بخش‌های قبلی به تحرک بدنی و تغذیه سالم و روابط اجتماعی موثر پرداخته‌ایم، حالا نوبت به بررسی اهمیت خواب در سبک زندگی سالم با نظر دکتر راهله صادق، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی می‌رسد:
خواب نه تنها به بدن فرصتی برای استراحت می‌دهد، بلکه نقش حیاتی در ترمیم و تجدید قوای فیزیکی و روانی دارد.
اهمیت خواب سالم
خواب سالم، برای حفظ عملکرد صحیح سیستم‌های مختلف بدن ضروری است. خواب به مغز اجازه می‌دهد که اطلاعات روزانه را پردازش کند، حافظه را تقویت کند و عملکرد شناختی را بهبود بخشد. همچنین، خواب به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا با میکروب‌ها و بیماری‌ها مقابله کند و به تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند.
مراحل خواب
خواب شامل چند مرحله است که به طور معمول به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
خواب غیرREM (Non-REM) : این مرحله شامل سه فاز است که بدن در آن به عمق بیشتری از استراحت می‌رسد. در این زمان بدن به ترمیم و بازسازی بافت‌ها می‌پردازد.
خوابREM (Rapid Eye Movement): این مرحله معمولاً با حرکت سریع چشم‌ها و رویای فعال همراه است. در این زمان مغز فعالیت بالایی دارد و پردازش اطلاعات، تثبیت حافظه و یادگیری اتفاق می‌افتد.
عوارض ناشی از بی‌خوابی بر بدن
بی‌خوابی و کمبود خواب می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. برخی از این عوارض عبارت‌اند از:
افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی: کمبود خواب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد. در طول خواب، بدن به استراحت می‌پردازد و فشار خون کاهش می‌یابد. بی‌خوابی مزمن می‌تواند منجر به افزایش فشار‌خون، افزایش سطح کلسترول و افزایش التهاب شود که همگی از عوامل خطر بیماری‌های قلبی هستند.
ضعف سیستم ایمنی: افرادی که خواب کافی ندارند، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌ها قرار می‌گیرند.
بی‌خوابی باعث کاهش تولید سلول‌های ایمنی و ضعف واکنش بدن در برابر عوامل بیماری‌زا می‌شود.
اختلالات متابولیک و افزایش وزن: بی‌خوابی می‌تواند باعث اختلال در هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها، مانند گرلین و لپتین، شود.
این اختلالات می‌توانند باعث افزایش اشتها و تمایل به مصرف غذاهای پرکالری شوند که در نتیجه موجب افزایش وزن می‌شود. همچنین بی‌خوابی با مقاومت به انسولین ارتباط دارد که یکی از عوامل خطر برای دیابت نوع 2 است.
افزایش خطر ابتلا به دیابت: بی‌خوابی می‌تواند بر متابولیسم قند تأثیر منفی بگذارد. کمبود خواب باعث کاهش حساسیت به انسولین می‌شود و می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
نشان داده‌اند که افرادی که به‌طور منظم خواب کافی ندارند، بیشتر در معرض دیابت قرار دارند.
مشکلات ذهنی و روانی
بی‌خوابی می‌تواند به شدت بر سلامت روان تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به بی‌خوابی ممکن است دچار اضطراب، افسردگی و تحریک‌پذیری شوند.
همچنین بی‌خوابی می‌تواند به مشکلات حافظه و کاهش توانایی تمرکز و تصمیم‌گیری منجر شود.
افزایش خطر تصادفات: خواب ناکافی بر توانایی واکنش سریع و دقت فرد تاثیر می‌گذارد. افراد بی‌خواب به احتمال زیاد دچار خواب‌آلودگی در طول روز می‌شوند که این می‌تواند به تصادفات جاده‌ای و حوادث شغلی منجر شود. خواب‌آلودگی و عدم توجه به محیط می‌تواند به کاهش توانایی انجام فعالیت‌های روزمره منجر شود.
اختلالات هورمونی: بی‌خوابی می‌تواند به اختلالات هورمونی مختلفی منجر شود.
به‌ویژه، بی‌خوابی مزمن بر هورمون‌هایی که مسئول استرس(مانند کورتیزول) و تنظیم هورمون‌های جنسی(مانند تستوسترون و استروژن) هستند، تأثیر می‌گذارد.
این تغییرات هورمونی می‌توانند منجر به مشکلاتی در سلامت جنسی، اضطراب، و افسردگی شوند.
کاهش عمر مفید: مطالعات نشان داده‌اند افرادی که به‌طور مزمن کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند، عمر کوتاه‌تری دارند.
خواب ناکافی با افزایش خطر مرگ زودرس و بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و دیابت ارتباط دارد.
افزایش التهاب: کمبود خواب باعث افزایش سطح التهاب در بدن می‌شود.
التهاب مزمن می‌تواند به بروز بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و بیماری‌های خودایمنی منجر شود.
تاثیر سوشال مدیا و استفاده از موبایل بر بهم‌ریختگی خواب
در دنیای امروز، استفاده از سوشال مدیا و موبایل به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره تبدیل شده است.
اگرچه این ابزارها مزایای زیادی دارند، اما استفاده بیش از حد از آنها، به‌ویژه در ساعات نزدیک به خواب، می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت خواب بگذارد.
این موضوع به طور خاص در میان نوجوانان و جوانان شایع است، اما افراد در هر سنی می‌توانند تحت تاثیر آن قرار گیرند.
ادامه دارد…
