به گزارش اصفهان زیبا؛ با گذشت یک سال از شهادت آیتالله سید ابراهیم رئیسی، همچنان بازخوانی ابعاد گوناگون شخصیت، کارنامه و میراث سیاسی او در صدر گفت‌وگوهای فعالان سیاسی، دینی و رسانه‌ای کشور قرار دارد. در این میان، حجت‌الاسلام احمد سالک کاشانی، از چهره‌های برجسته و باسابقه جریان انقلابی، عضو جامعه روحانیت مبارز و نماینده ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی، یکی از افرادی است که شناختی عمیق و تاریخی از آیتالله رئیسی دارد؛ آشنایی که به سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بازمی‌گردد.
سالک که از حامیان دیرین آیتالله رئیسی به‌شمار می‌رود، نقشی مؤثر در تبیین و حمایت از گفتمان سیاسی و اجرایی او ایفا کرده است. در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۶، او از کسانی بود که آشکارا از رئیسی حمایت کرده و او را چهره‌ای تحول‌خواه، ضدفساد و متعهد به آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی معرفی کرد. این حمایت در انتخابات ۱۴۰۰ نیز با صراحت و قوت ادامه یافت و پس از آغازبه‌کار دولت سیزدهم، حجت‌الاسلام سالک همواره از رویکردهای کلان دولت، ازجمله عدالت‌محوری، مبارزه با فساد و تلاش برای ارتقای کارآمدی نظام اجرایی کشور حمایت کرد و درعین‌حال بر لزوم تقویت بدنه اجرایی دولت و پایداری بر مسیر تحول‌خواهی نیز تأکید ورزید. اکنون در سالگرد عروج آیتالله رئیسی، با حجت‌الاسلام احمد سالک گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم تا از زبان او به تحلیلی روشن‌تر از ابعاد فکری، سیاسی و مدیریتی این رئیس‌جمهور فقید بپردازیم.
در بستر چه فضاهای کاری یا فکری، شناخت نزدیک‌تری از آیتالله رئیسی پیدا کردید؟
آشنایی من با آیتالله رئیسی به دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بازمی‌گردد؛ به‌ویژه در دوران مسئولیت او در قوه قضائیه. همچنین، هر دو در جلسه‌های منظم جامعه روحانیت مبارز که هر ۱۵ روز برگزار می‌شد، حضور داشتیم و در آن فضا بیشتر با ابعاد شخصیتی او آشنا شدم.
به اعتقاد شما، چه ویژگی فکری یا نوع جهان‌بینی در شخصیت آیتالله رئیسی برجسته بود؟
یکی از نکته‌های بسیار مهم، جهان‌بینی مکتبی و اسلامی او بود که افقی فراتر از مرزهای جغرافیایی داشت. نگاهش جهانی بود؛ نه محدود به یک کشور. این نگاه، مبتنی بر حاکمیت اسلام در جهان و اعتقاد به این اصل بود که جمهوری اسلامی ایران، بستری برای تحقق این حاکمیت است. چنین نگاهی، ریشه در اعتقاد عمیق به قرآن و عترت داشت.
این جهان‌بینی در عملکرد آیتالله رئیسی چه نمودهایی داشت؟
بر همین مبنا، آیتالله رئیسی دفاع از انقلاب و انقلابیون را رسالتی بزرگ برای خود می‌دانست. در دوران ریاست‌جمهوری، گفتمان محوری او «خدمت» بود؛ به‌ویژه خدمت به محرومان، مستضعفان و اقشار ضعیف جامعه. این نگاه را پیش‌تر در مسئولیت خویش در آستان قدس رضوی پیاده کرده بود و بعدها آن را در ابعاد ملی دنبال کرد.
آیا این گفتمان خدمت اثری بر محبوبیت مردمی ایشان داشت؟
بله، قطعا. آقای رئیسی یکی از نمونه‌های بارز رؤسای جمهوری اسلامی ایران بود که از محبوبیت مردمی فراوانی برخوردار شد. دلیل این محبوبیت نه تبلیغات، بلکه خدمات واقعی و ملموس بود. او بر اساس سیاست‌های مقام معظم رهبری، قوانین داخلی کشور و اسناد بالادستی، با تمام توان برای خدمت به مردم تلاش کرد. به‌واقع شب و روز نمی‌شناخت؛ گاهی تنها دو یا سه ساعت در شبانه‌روز می‌خوابید.
از ویژگی‌های اخلاقی و شخصی آیتالله رئیسی کدام‌یک برای شما چشمگیر بود؟
او انسانی بسیار دلسوز، مؤمن، ولایت‌مدار، بااخلاص و شفاف بود. صداقت و صفای باطن، عبودیت و بندگی خالصانه و ارادت بی‌ریا به حضرت امام‌رضا(ع) از شاخصه‌های اخلاقی بارز او بود. این ویژگی‌ها، شخصیت الهی و مردمی او را شکل می‌داد.
اگر بخواهیم به مصادیقی از اجرای گفتمان خدمت اشاره کنیم، چه مواردی را می‌توان نام برد؟
یکی از اقدام‌های شاخص در همین راستا، احیای بیش از هشت‌هزار کارخانه تعطیل یا نیمه‌تعطیل بود که موجب اشتغال‌زایی برای هزاران نفر شد. این نگاه توسعه‌گرا، ریشه در باور دینی، ولایی و قانونی او داشت. رئیسی خود را خدمتگزار مردم می‌دانست و بر مبنای سیاست‌ها و مقررات، مسئولیت را به‌منزله فرصتی برای خدمت می‌دید.
با توجه به این مبنا، چگونه می‌توان مدل حکمرانی ایشان را توصیف کرد؟
آیتالله رئیسی حکمرانی را بر سه پایه بنا نهاده بود: سیاست‌های کلان، قوانین و مقررات داخلی و خدمت بی‌منت به مردم. ترکیب این سه مؤلفه، موقعیت حکمرانی اسلامی را برای او ایجاد کرد و با قدرت در این مسیر گام برداشت. ازجمله اقدام‌های مؤثر او، هماهنگی سه قوه در قالب نشست‌های منظم بود که موجب هم‌افزایی بین قوه قضائیه، مقننه و مجریه شد.
به نظر شما بین شخصیت فردی، اجتماعی و سیاسی ایشان چه رابطه‌ای برقرار بود؟
این سه بعد در شخصیت آیتالله رئیسی کاملا هماهنگ و هم‌راستا بودند. همه آن‌ها در مسیر توحید و ولایت حرکت می‌کردند؛ به همین دلیل، شهادت برای او برازنده بود؛ هرچند برای ملت ما ضایعه‌ای سنگین بود.
از محورهای مهم عملکرد ایشان ، مبارزه با فساد بود. در این خصوص چه نظری دارید؟
آیتالله رئیسی از مدافعان جدی سیاست‌های مبارزه با فساد بود. راه‌اندازی هشت‌هزار کارخانه‌ای که پیش‌تر به آن اشاره کردم، خود مبارزه‌ای عملی با فساد اقتصادی به‌شمار می‌رفت؛ البته مبارزه او تنها محدود به فساد اقتصادی نبود؛ در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و ساختاری نیز قاطعانه عمل می‌کرد. همین رویکرد، نارضایتی برخی را به‌دنبال داشت؛ بااین‌حال، میدان عمل او همه ابعاد حکمرانی را در برمی‌گرفت.
از منظر آینده‌نگری، آیتالله رئیسی چه نگاهی به توسعه و زیرساخت‌ها داشت؟
او با نگاه راهبردی، به‌دنبال ایجاد زیرساخت‌هایی بود که ظرفیت ۱۰ تا ۲۰ سال آینده کشور را تأمین کند؛ اما متأسفانه فرصت کافی برای تحقق این چشم‌انداز فراهم نشد.
برخی معتقدند دولت سیزدهم گاهی به محافظه‌کاری نزدیک شد؛ موضوعی که جناب‌عالی نیز بارها بر آن تأکید کرده بودید که دولت سیزدهم باید از محافظه‌کاری پرهیز کند… .
ارزیابی این مسئله بستگی به حوزه بررسی دارد. نمی‌توان تمام ابعاد را یکجا قضاوت کرد. درمجموع، حرکت دولت قابل‌قبول بود؛ اما درزمینه نصب و عزل مدیران، به دقت بیشتری نیاز بود.
می‌توانید مثالی از انتصاب‌های موفق در دولت سیزدهم بزنید؟
بله، نمونه بارز آن انتصاب آقای کرمی به‌عنوان استاندار سیستان‌وبلوچستان بود. او نیرویی سپاهی و میدانی بود که جغرافیا و شرایط منطقه را به‌خوبی می‌شناخت و با تمام توان، تحولات مهمی در استان ایجاد کرد. این نوع انتخاب‌ها ناشی از نگاه دقیق آیتالله رئیسی به کارآمدی مدیران بود.
و در پایان، نسل آینده از آیتالله رئیسی چه باید بداند؟
نسل آینده باید بداند که رویکرد آیتالله رئیسی، اندیشه، برنامه‌ریزی، استقامت، ظلم‌ستیزی و دفاع از مظلوم بود. او هرگز زیر بار ظلم نرفت. آن‌طور که در سازمان ملل با بالابردن عکس شهید حاج‌قاسم سلیمانی، به جهان اعلام کرد که ملت ایران اهل مقاومت است، نه تسلیم.
