دور هشتم مذاکرات وین با برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام بهمنظور بررسی پیشنویس شش دور توافقهای صورتگرفته در سطوح مختلف آغاز شد و تمامی هیئتها در آن کمیسیون به پیشرفت حاصلشده در دور پیشین گفتوگوها اشاره و برای ادامه رایزنیهای فشرده نیز اعلام آمادگی کردند. درعینحال، کارشناسی و بررسی موضوعهایی همچون لغو تحریمها و اقدامات هستهای ایران، راستیآزمایی و مسائل مربوط به تضمینها در سطوح و فرمتهای مختلف بهصورت دو و چندجانبه و در سطح روسای هیئتهای مذاکرهکننده تا پنجشنبه نهم دی ادامه پیدا کرد که البته با وقفهای سهروزه به دلیل تعطیلات سال نو میلادی، مجددا از روز دوشنبه همین هفته از سر گرفته خواهد شد.
مطابق خبرها و همزمان با آغاز سال نو میلادی، ایران و روسیه نیز در آستانه امضای سند راهبردی 20ساله خود قرار دارند، سندی که بیش از 20 سال، یعنی از 1379 (برابر با 2001 میلادی) با عنوان مـعاهــده، اساس روابط متـقـابـل و اصول همکاری در مسکو به امضای روسایجمهور وقت دو کشور رسید و پس از چند بار تمدید کوتاهمدت، حالا زمان تمدید نهایی آن فرا رسیده است. درعینحال ولادیمیر پوتین از سید ابراهیم رئیسی برای سفر به مسکو با هدف صحبت در خصوص امضای این سند همکاری تا پیش از آغاز سال نو میلادی دعوت به عمل آورده است، تا همکاری دوجانبه ایران و روسیه را در قالب یک موافقتنامه راهبردی در حوزههای مختلف اقتصادی، حملونقل انرژی (هستهای)، سیاسی و نظامیامنیتی بررسی کنند؛ حتی ممکن است تا مرحله امضا نیز پیش روند.
12 آذر، رئیسجمهور فرانسه در سفری دو روزه به کشورهای حاشیه خلیجفارس (امارات، قطر و عربستان) و دیدار با مقامات آنها، تعاملهای جدیدی را در قالب قرارداد فروش تسلیحات نظامی با امارات (قرارداد فروش 80 فروند جنگنده فرانسوی رافائل بین پاریس و ابوظبی امضا شده است که ارزش آن به بیش از 16 میلیارد دلار)، صحبت درخصوص احیای توافقهای هستهای با ایران (مذاکرات وین) و همچنین حل اختلافها میان عربستان و لبنان در رابطه با جنگ یمن بررسی کرد. از سویی انتخابات ریاستجمهوری فرانسه (در 10 آوریل 2022) و همچنین واگذاری ریاست دورهای اتحادیه اروپا به مکرون، از جمله دلایلی است که به عقیده کارشناسان میتواند این سفر او به خلیج فارس را در راستای تقویت روابط فرانسه با کشورهای عربی و در حمایت آنها از مکرون در حوزههای سیاسی و اقتصادی توجیه کند.
سرانجام روز دوشنبه (8 آذر، 29 نوامبر) اولین دور مذاکرات هستهای تیم جدید دیپلماتیک ایران با 1+4 و هفتمین دور از این مذاکرات در وین آغاز شد. نشستی مشترک با حضور اعضای برجام که ایران با رویکرد اصلی لغو کامل تحریمهای غیرقانونی آمریکا علیه کشورمان طی یک توافق خوب و دیگر اعضا نیز با هدف بازگشت ایران به تعهدات برجامی، آن را از سر گرفتند. در عین حال جمهوری اسلامی ایران که همواره هدف از اقدامات هستهای خود را صلحآمیز اعلام کرده و تا پیش از چالشهای پیش روی برجام در چارچوب این توافقنامه و بر اساس تعهداتش عمل کرده بود، حالا با یک جمعبندی از ششدور مذاکرات گذشته و دردستداشتن شروطی پای میز مذاکره نشسته تا در صورت احیای این توافقنامه از بروز دوباره اتفاقات پیشآمده بر سر راه آن جلوگیری کند.
سهشنبه (2 آذر) تهران میزبان مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بود. این سفر رافائل گروسی که در راستای روشنشدن برخی مسائل میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی و در دیدار او با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه ایران انجام شد، اهداف دیگری همچون گفتوگو در خصوص همکاریهای آینده ایران و آژانس و نحوه عملکرد ایران در مذاکرات با کشورهای 1+4 را نیز در برداشت. پس از آخرین دیدار گروسی با محمد اسلامی در 21 شهریورماه، این بار او در آستانه دور جدید مذاکرات وین (در هشتم آذر) وارد تهران شد.
دیدارهای دوجانبه اخیر علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان با همتایانش در روسیه، فرانسه، آلمان، انگلیس و همچنین اسپانیا به همراه رایزنیهای از راه دور حسین امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه ایران با وزاری خارجه این کشورها به منظور تبادل نظر در خصوص برجام و شرایط پیش روی مذاکرات آتی در حالی طی این یک ماه اخیر رقم خورد که 8 آذر (29 نوامبر) دور هفتم مذاکرات هستهای ایران در وین کلید میخورد و تیم مذاکره کننده کشورمان محور اصلی گفت و گو های خود را لغو تحریمهای غیر قانونی آمریکا علیه ایران عنوان کرده است.
چند روز پس از دیدار علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان، با انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا، در بروکسل، به منظور بررسی عناصر ضروری و موانع مذاکرات وین، روز جمعه (7 آبان) وزارت خزانهداری آمریکا نیز نام چهار شخص و دو نهاد ایرانی را به لیست تحریمها علیه کشورمان اضافه کرد. اتهامزنیهای جدیدی که باعث واکنش ایران آن هم در آستانه آغاز دور جدید مذاکرات وین شد و در موقعیتی که یکی از شروط ایران برای بازگشت به برجام، لغو کامل تحریمهای پیشین آمریکا علیه کشورمان است، ادامه تحریمها میتواند موانع جدیدی را پیش پای مذاکرات برجامی در وین بگذارد.
دو هفته آینده قرار است رایزنیها در رابطه با مذاکرات برجام با یک قالب جدید میان ایران و اتحادیه اروپا به پیشنهاد ایران در بروکسل صورت گیرد. قراری که در دیدار علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران با انریکه مورا، دبیرکل سیاسی و معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا طی سفر اخیر او به تهران (روز 22 مهر) گذاشته شد. بر طبق این توافق مقرر شد صحبتهای طرفین با محوریت بررسی احیای برجام در پایتخت بلژیک، مقر اصلی بیشتر نهادهای اتحادیه اروپا ادامه پیدا کند.
درحالیکه به باور برخی کارشناسان مذاکرات نیمهکاره ایران و کشورهای عضو برجام بهزودی به سرانجام خواهد رسید، عدهای نیز معتقدند که این مذاکرات راه درازی تا توافق در پیش دارد؛ چراکه آمریکا حاضر به قبول تعهدهای خود درقبال برجام و بازگشت به این توافقنامه تا لحظهای که ایران اولین گام را در این رابطه بردارد، نخواهد شد و در مقابل ایران نیز بهشرط لغو کلیه تحریمهای آمریکا علیه کشورمان، غنیسازی اورانیوم را بر اساس توافقهای برجام پیش خواهد برد. در میانه انبوه گمانهزنیها، مواضع دستگاه دیپلماسی ایران در خصوص این موضوع با تأکید بر ادامه مذاکرات مفید و نتیجهمحور و دوری از مذاکره برای مذاکره است.
هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل از روز سهشنبه 30 شهریور، در نیویورک آغاز به کار کرد. مقامهای بیش از ۱۰۰ کشور جهان برای حضور در هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل طی روزهای اخیر به نیویورک سفر کردهاند. این نشست که برخی از برنامههای آن بهصورت حضوری و برخی نیز بهصورت مجازی برگزار میشوند، در میانه شیوع ویروس کرونا و در کرونا زدهترین شهر آمریکا در جریان است. «تغییرات آب و هوایی، واکسیناسیون کرونا، تحولات افغانستان» ازجمله موضوعاتی هستند که در نشست مجمع موردبررسی قرار میگیرند.
سفر اخیر رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران در 20 شهریور و توافق درخصوص دسترسی آژانس به دوربینهای نظارتی برای تعمیر و نگهداری و تعویض کارتهای حافظه، علاوه بر اینکه واکنشهای خوبی از سوی جامعه جهانی نسبت به ایران در بر داشت، شورای حکام این آژانس را قانع کرد که در نشست فصلی خود هیچ قطعنامه علیه ایران صادر نکند. آنچه که قطعا بیارتباط به این توافق و صحبتهایی رافائل گروسی درخصوص فعالیتهای هستهای ایران در این نشست پنجروزه (از 13 تا 17 سپتامبر) نبوده است. از طرفی، ابهام افکنی درخصوص فعالیتهای هستهای ایران همچنان از سوی آژانس وجود دارد تا جاییکه گروسی در نشست شورای حکام از نگرانی درمورد برنامه هستهای ایران، از جمله درخصوص چهار اختلافنظر باقیمانده پادمانی گفت.
رئیسجمهوری شامگاه شنبه در نخستین گفتوگوی زنده تلویزیونی خود با مردم گفت: از ابتدای کار در دولت مسئله کرونا از اولویتهای دولت بود و یک حرکت انقلابی همراه با عقلانیت نیاز بود. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت، حجتالاسلام سید ابراهیم رئیسی افزود: تولید داخلی نمیتوانست نیاز داخلی را تأمین کند. برآوردمان این بود که برای مصرف داخلی نیازمند ۱۰۰ میلیون دز واکسن هستیم. امروز ۴۰میلیون دز بهصورت قطعی انجام شده است و امیدواریم با سرعت و شتاب کار بیشتر هم بتوانیم باقی واکسن را تأمین کنیم. رئیسجمهوری تصریح کرد: در دولت اعلام کردیم همه مردم واکسینه شوند و با قوت این کار دنبال خواهد شد. مردم هم همت خوبی دارند و تقریبا صفها منتفی شده و این کار باید با شتاب بیشتری انجام شود. هر نوع اقدامی مانند بازگشایی مدارس، درگرو این است که زودتر واکسینه شدن را دنبال کنیم تا در حد قابل قبولی مردم واکسینه شوند.