
اعتصاب، همان دستازکارکشیدن است. این کار مربوط به زمانی است که افراد یک مجموعه، نتوانند از راه گفتوگو و طبق قوانین جاری به حقوق و خواستههای خود برسند.

روز 28 مرداد 1332 یکی از روزهای تاریک و سرنوشتساز تاریخ ایران است. زمانی که آرزوهای یک ملت برای استقلال و آزادی در برابر نقشههای پنهان قدرتهای جهانی فروریخت.

تاریخ شفاهی هم برای خودش مقوله شیرین و البته پراهمیتی است. در زمینه ملی شدن نهضت نفت، نقش روحانیت و آیتالله کاشانی، قیام خونین 30 تیر و کودتای 28 مرداد، هنوز هم کسانی هستند که سینهای پر از خاطره دارند و میتوان به سراغ آنان رفت و از ایشان پرسید.

14 اسفند در تاریخ معاصر ایران با نام دکتر محمد مصدق پیوند خورده است؛ پیوندی که به مصدق نیز خلاصه نشده و در متن مراسم بزرگداشت او در سالهای مختلف شاهد تحولات سیاسی خاصی نیز بودهایم؛ از جمله 14 اسفند 57 که اولین مراسم درگذشت او پس از انقلاب در احمدآباد با سخنرانی آیت الله طالقانی و با حضور جبهه ملی، سازمان مجاهدین خلق، نهضت آزادی و چریکهای فدایی خلق برگزار شد. به گفته روزنامه اطلاعات در این مراسم یکمیلیون نفر شرکت کردند. دو سال پس از این مراسم نیز در دومین سالگرد مصدق پس از انقلاب دقیقا در 14 اسفند 1359 بنیصدر با سخنرانی در دانشگاه تهران جوی تنشآمیز را در کشور ایجاد کرد.





مجلس هفدهم در هفتم اردیبهشت ماه 1330 بازگشایی شد. آقایان آیتالله کاشانی، عبدالله معظمی و سید حسن امامی در این دوره ریاست مجلس را بر عهده داشتند. 45 قانون، یک کابینه و 81 نماینده ثمره این دوره از مجلس بودند. انتخابات از آبان ۱۳۳۰ آغاز و انتخابات تهران در ۱۷ دی ۱۳۳۰ برگزار شد. پس از انتخاب ۸۰ نماینده، محمد مصدق دستور توقف انتخابات تا پس از بازگشت خود از لاهه را صادر کرد. انتخابات سایر حوزهها هرگز انجام نشد.





وقایع تاریخی را هرچقدر در کتابها و اسناد جستوجو کنیم، برای قضاوت عینیتر شاید بهتر است به سراغ شاهدان وقایع که امروز تاریخ شفاهی میهن ما هستند برویم؛ کسانی که روایتشان از حوادث بخش مهمی از تحلیل ما برای نتیجهگیری نهایی و رسیدن به منطقی در راستای فهم دقیق تاریخ است، کودتای آمریکاییانگلیسی 28 مرداد که مرگ جوانههای آزادی در ایران بود، بهعنوان نقطه غمانگیزی در تاریخ ما یاد میشود که پسازآن خوی ددمنشانه شاه نیز با سرکوب و اعدام مخالفانش عیان شد و تأسیس ساواک بهعنوان بازوی سرکوب او به این روند کمک کرد. به گفته بسیاری از انقلابیون، کودتای 28مرداد و فضای پسازآن یکی از علل مهم خشم عمومی و پایهای برای انقلاب57 شد.





قضاوت تاریخی برای دستیابی به یک تحلیل جامع، درباره تحولات تأثیرگذار گذشته جز با گوش سپردن به شاهدان و افراد مؤثر در اتفاقهای تاریخی امکانپذیر نیست. تاریخ معاصر میهن ما پر از روزهای پرفرازونشیبی است که باید مانند یک گنجینه از آنها حفاظت کرد و حفظ و ثبت روایات از زبان اشخاص حاضر در آن رویدادهای مهم، رسالتی ملی است تا آیندگان با در دست داشتن این روایات چراغی برای عبور از بیراهههای تاریک آینده در دست داشته باشند. هرچند باید آینده را ساخت، اما گذشته چراغ راه آینده است. در گفتوگویی با محمد غرضی، از مؤسسان سپاه پاسداران، وزیر سابق نفت، وزیر سابق پست و تلگراف و تلفن، رئیس وقت سازمان نظاممهندسی و کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری سال 92، درباره گوشهای از تاریخ انقلاب به گفتوگو نشستیم.