به گزارش اصفهان زیبا؛ کریدور شمالجنوب، جایگاه ایران را در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی ارتقا می‌دهد و کشورهای مختلف می‌توانند مسیر دسترسی کوتاه‌تر و امن‌تری برای مبادله کالاهای تجاری خود داشته باشند.
این کریدور نقش مهمی در اقتصاد بین‌الملل دارد و نه‌تنها یک مسیر ترانزیتی برای ایران و روسیه بلکه برای تمامی کشورها به شمار می‌رود. توسعه زیرساخت‌ها برای بهبود روابط تجاری این کشورها اهمیت زیادی دارد.
در این راستا برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که پروژه ریلی از رشت به بندر کاسپین تا دو ماه آینده افتتاح می‌شود و اخیرا نیز برای پروژه رشت‌آستارا که مکمل شاخه غربی کریدور است، توافق‌نامه همکاری با روسیه امضا شده که طی چهار سال آینده تمام خواهد شد.
سال 79 بود که ایران، روسیه و هند قراردادی برای راه‌اندازی کریدور شمالجنوب امضا کردند و بعد از جمهوری آذربایجان نیز در این مسیر نقش مستقیم داشت و قرار شد تا مسیر ریلی از این سه کشور ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان عبور کند. به‌تدریج ترکیه، ارمنستان، قزاقستان، بلاروس، تاجیکستان، عمان، سوریه، اوکراین و بلغارستان هم خواستار همکاری با این گذرگاه شدند.
انتهای جنوبی این کریدور به هندوستان و انتهای شمالی آن به روسیه ختم می‌شود و ایران در مسیر خشکی میانی قرار دارد. روسیه از طریق مسیرهای ریلی‌اش این گذرگاه را به بازارهای اروپایی متصل می‌کند.
امنیت کشورها افزایش می‌یابد
درباره اهمیت کریدور شمالجنوب یک مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: طرح‌های توسعه راه‌آهن کریدور شمالجنوب برای همکاری بین‌المللی سابقه 23 ساله دارد. ابتدا کشورهای ایران، هند و روسیه توافق کردند چنین کریدوری تأسیس شود و بعد از آن هم کشورهای زیادی از حوزه قفقاز و آسیای میانه به این کریدور ملحق شدند. به‌این‌ترتیب روابط تجاری و اقتصادی کشورهایی که از طریق کریدور به همدیگر وصل می‌شوند یا تبادل بار دارند، افزایش پیدا می‌کند و به تناسب افزایش روابط اقتصادی، روابط اجتماعی و سیاسی بین آن‌ها نیز تقویت می‌شود و یک نوع هم‌گرایی یا وابستگی به یکدیگر پیدا خواهند کرد.
سید مرتضی ناصریان ادامه می‌دهد: این در‌هم‌تنیدگی منافع باعث می‌شود امنیت کشورها نیز افزایش پیدا کند. کشورها وقتی در‌هم‌تنیدگی اقتصادی داشته باشند، کمتر به سمت تنش‌های نظامی و امنیتی می‌روند و تلاش می‌کنند امنیت کشورهای هم‌جوارشان را به خاطر منافع خودشان حفظ کنند.
ناصریان اذعان می‌کند: در مطبوعات و رسانه‌ها برای کریدور شمالجنوب منافع مالی بالایی مانند 20میلیارد دلار عنوان می‌کنند که این اعداد و ارقام بالا نادرست است؛ چون درآمدی که به‌عنوان تعرفه حمل از کالا گرفته می‌شود، درآمد قابل‌توجه نیست و چنین درآمدهای مستقیمی از ترانزیت قابل تأمین نیست؛ ولی فعالیت ترابری در کریدور منافع جنبی متعدد به دنبال دارد. درواقع ترابری بین‌المللی باعث بهبود روابط بین کشورها می‌شود و درنتیجه رونق در فعالیت ترابری، صادرات و واردات تسهیل می‌شود و قیمت تولید کالاهای مختلف در کشورهای همکار کاهش می‌یابد.
فراوری محموله‌های عبوری در بین راه
این مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی می‌افزاید: علاوه بر این وقتی کشوری محل عبور کالاهای ترانزیتی قرار می‌گیرد، این فرصت بالقوه وجود دارد که همین محموله‌های عبوری، در بین راه فراوری شوند. به‌عنوان‌مثال زمانی که بار پنبه از ایران گذر می‌کند، این ظرفیت وجود دارد که کارخانه‌های نساجی راه‌اندازی شود یا وقتی بار چوب از این مسیرها عبور کند، به اتکای این محموله‌های چوب می‌توان اقدام به فراوری چوب کرد. یا وقتی بار غلات از سمت روسیه یا قزاقستان به سمت جنوب می‌رود، فراوری شده و به آرد تبدیل شود و این فراوری‌ها و همکاری در زنجیره ارزش منجر به ایجاد ارزش‌افزوده برای کشورهای مسیر عبور کالاها خواهد شد.
ناصریان خاطرنشان می‌کند: یکی دیگر از مزیت‌های کریدورهای ترابری این است که کشورها سعی می‌کنند چندین مسیر عبور کالا داشته باشند و ارتباط خارجی آن‌ها متکی به یک مسیر نباشد و چنانچه مسیری به دلیل حوادث یا تحریم و مسائل امنیتی مسدود شد، مسیرهای جایگزین وجود داشته باشد که امکان تحریم کاهش یابد. به‌عنوان‌مثال در جنگ اخیر روسیه برخی مسیرهای این کشور به سمت اروپا مختل شد و الان روسیه اتکای زیادی به کانال سوئز دارد و این دلایل باعث شد تا روسیه نسبت به سابق تمایل بیشتری برای حمل در کریدور شمالجنوب داشته باشد، سالانه بیش از 9 میلیون تن بار از روسیه به سمت هند می‌رود که غالبا از طریق کانال سوئز انجام می‌شود.
او ادامه می‌دهد: علاوه بر آن مبدأ و مقصدهای زیادی در کریدور شمالجنوب وجود دارد. این کریدور سه‌شاخه دارد. اول مسیرهایی که از شرق خزر عبور می‌کنند و به آن‌ها «شاخه شرقی» گفته می‌شود. دوم مسیرهایی هستند که از دریای خزر عبور می‌کند. به این مسیر «میانی خزر» می‌گویند. شاخه غربی دریای خزر که از کشورهایی همچون جمهوری آذربایجان و ارمنستان عبور می‌کند، در این سه‌شاخه ایران مشترک است؛ یعنی تمامی کشورهای روسیه، آسیای میانه و قفقاز برای عبور در کریدور شمال جنوب از ایران عبور خواهد کرد. گرچه این کریدور 23 سال پیش رسما تأسیس شده؛ ولی چندان فعال نبوده و در سال‌های اخیر به‌تدریج رونق پیدا می‌کند.
پیش‌بینی فعالیت بیشتر کریدور در سال‌های آینده
این مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی خاطرنشان می‌کند: مبادلات تجاری ایران و روسیه در دو سال اخیر دو برابر شده است. افرادی که با اقتصاد روسیه و اقتصاد ایران آشنایی دارند، معتقدند حجم بالقوه روابط بین دو کشور به‌مراتب بیشتر می‌شود. پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که حجم روابط روسیه و اروپا در درازمدت رشد اندکی خواهد داشت یا ممکن است کاهش یابد؛ ولی روند تجارت روسیه به سمت جنوب آسیا، چین، هند و حوزه خلیج‌فارس و آفریقا رشد قابل‌توجهی خواهد یافت. یعنی به‌تدریج تجارت روسیه از اروپا به سمت جنوب تغییر جهت پیدا می‌کند و کریدور شمالجنوب در سال‌های آینده فعالیت بیشتری خواهد داشت.
ناصریان بیان می‌کند: برای توسعه روابط تجاری باید زیرساخت‌ها توسعه یابد که این مهم در دست برنامه‌ریزی است. به‌عنوان‌مثال پروژه ریلی از رشت به بندر کاسپین دو ماه دیگر افتتاح می‌شود و اخیرا برای پروژه رشت‌آستارا که مکمل شاخه غربی کریدور است، توافق‌نامه همکاری با روسیه امضا شده و امید است این پروژه طی چهار سال آینده تمام شود.
