به گزارش اصفهان زیبا؛ سال 80 بود که با تصویب قانون انتقال زندان‌ها و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی به خارج از شهرها با هدف ایجاد شرایط بهتر، هم برای محکومان به حبس از لحاظ مکان و فضای زندان و هم عدم مزاحمت و تأثیرگذاری منفی از لحاظ روحی و روانی برای مردم، سازمان زندان‌ها مکلف شد اراضی و مستحدثات مربوط را طبق این قانون به وزارت مسکن و شهرسازی واگذار کند تا وزارت مسکن نیز ظرف ده سال موظف به تأمین اراضی مناسب از محل فروش اراضی و مستحدثات مزبور با تغییر کاربری آن و اعتباری که هرساله در بودجه کل کشور پیش‌بینی می‌شود، در خصوص ایجاد زندان‌ها و مراکز تأمینی و تربیتی موردنیاز وفق این قانون و آیین‌نامه اجرایی آن اقدام کند و پس از تکمیل، در اختیار سازمان قرار دهد.
این قانون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت دادگستری و وزارت جهاد کشاورزی را موظف کرد تا از این طریق انتقال زندان‌ها و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی قابل‌انتقال را به خارج از شهرها میسر کنند.
در آخرین اصلاحیه این قانون در سال 98 هیئت وزیران به پیشنهاد مشترک سازمان زندان‌ها و وزارت دادگستری و به استناد ماده 113 قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه، آیین‌نامه‌ای را در خصوص انتقال زندان‌ها به خارج از محدوده شهرها به تصویب رساند تا بهبود وضعیت زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها و تسریع روند انتقال آن‌ها به خارج از محدوده شهرها سریع‌تر صورت گیرد؛ موضوعی که در ماده 116 لایحه برنامه هفتم توسعه نیز به آن اشاره شده است.
زندان مرکزی اصفهان واقع در منطقه دستگرد ازجمله زندان‌هایی است که با توجه به شرایط موجود همچون قرارداشتن ساختمان زندان در شهر، قدمت و فرسودگی بسیار و همچنین کمبود فضا و امکانات برای زندانیان، نیاز به انتقال سریع به خارج از محدوده شهر در بستر این قانون را دارد؛ الزام‌هایی که بی‌توجهی به آن‌ها قطعا رسالت زندان در اصلاح و تربیت محکومان و بازگشت صحیح آن‌ها به آغوش جامعه را با مشکل مواجه خواهد کرد و از سوی دیگر، تأمین امنیت و آرامش جامعه را در هم‌جواری زندان با مناطق داخل شهری و مسکونی دچار نقصان می‌کند.
اوایل سال 1400 بود که استاندار وقت اصفهان از طرح انتقال زندان مرکزی اصفهان (دستگرد) خبر داد و گفت که زندان مرکزی به منطقه شرق اصفهان منتقل و محل جدیدی برای آن ساخته می‌شود.
عباس رضایی از اختصاص ۸۰ هکتار زمین برای ساخت این زندان جدید گفت که در اختیار زندان‌های استان قرار گرفته است؛ خبری که تا به امروز در همان قالب باقی مانده و زندان مرکزی اصفهان همچنان در منطقه دستگرد است و شرایط کنونی این زندان از لحاظ کمبود فضا و امکانات ایجاب می‌کند تا با تعامل و پیگیری‌های بیشتر مسئولان استانی و کشوری زمینه احداث زندان جدید و انتقال آن به خارج از شهر مهیا شود.
حال این پرسش مطرح است که آیا در منتقل‌نکردن زندان مرکزی به خارج شهر اصفهان طی این سال‌ها مشکلاتی چون تأمین بودجه و اعتبارات وجود دارد یا موانع دیگری هم بر سر راه است؟
موضوعی که در بررسی آن طی یک میزگرد تلفنی با محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی و علیرضا بابایی مدیرکل زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی استان اصفهان گفت‌وگو کردیم و در تکمیل اظهارات این دو مسئول با ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد و تیران در مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو نشستیم.
احتمال انتقال زندان‌های شهرضا، لنجان و خمینی‌شهر به خارج از شهر در سال جاری
نماینده شهرستان خمینی‌شهر در این نشست مشترک با مدیرکل زندان‌های استان اصفهان چندان به مسئله انتقال زندان اصفهان به خارج از شهر و مشکلات آن ورود نکرد و بیشتر از زندان خمینی‌شهر و شرایط انتقال آن گفت.
او با مقدمه‌ای در خصوص اینکه هم در قانون بودجه 1401 و هم در قانون بودجه 1402 برای انتقال زندان‌ها به خارج از شهرها در کشور بودجه‌ای مصوب شده است و امسال نیز در قالب مولدسازی یا شبیه به آن به این موضوع پرداخته و مقرر شده است که زندان‌ها به خارج از شهرها منتقل شوند، از انتقال سه زندان شهرضا، لنجان و خمینی‌شهر به خارج از شهرها گفت.
محمدتقی نقدعلی همچنین با بیان اینکه در حال حاضر برای انتقال زندان خمینی‌شهر به خارج از شهر که هم خمینی‌شهر و هم شاهین‌شهر و میمه را پوشش می‌دهد، زمینی در نظر گرفته شده است، خاطرنشان کرد: «مصوبه این زمین در سفر رئیس قوه قضائیه به استان اصفهان گرفته شده است؛ مکانی بین شاهین‌شهر و خمینی‌شهر که البته در نهایی‌شدن آن تعامل‌هایی با شهرداری در خصوص فروش و تهاتر زمین و همچنین بحث‌های اعتباری و بودجه‌ای وجود دارد.»
این نماینده استان اصفهان اشاره‌ای هم به پروژه انتقال زندان اصفهان به خارج از شهر کرد و گفت: «پروژه انتقال زندان مرکزی اصفهان به خارج از شهر در جریان است و مشکلات آن به مراودات میان سازمان زندان‌ها و شهرداری در خصوص زمین برای ساخت زندان جدید و همچنین فروش یا تهاتر زندان کنونی برمی‌گردد.»
نقدعلی ادامه صحبت در رابطه با چالش‌های موجود بر سر راه انتقال زندان دستگرد به خارج از اصفهان را به علیرضا بابایی سپرد.
مدیرکل زندان‌های استان اصفهان نیز بر لزوم انتقال زندان‌ها به خارج از شهرها تأکید کرد و برای شروع، همچون نماینده خمینی‌شهر از روند کنونی انتقال زندان‌های شهرضا، لنجان و خمینی‌شهر به خارج از شهرها گفت و عنوان کرد: «پروژه انتقال زندان‌های شهرضا و لنجان به خارج از شهر فعال و زندان‌های جدید نیز در حال ساخت‌وساز است. این دو پروژه به‌صورت متمرکز در بودجه ملی آورده و از سال 99 آغاز شد. امیدواریم امسال بتوانیم بخش‌هایی از این پروژه را که پیشرفت نسبتا خوبی داشته است، با تعطیل‌شدن زندان‌های قدیمی افتتاح کنیم.»
بابایی افزود: «ما در رابطه با زندان خمینی‌شهر در شمال استان اصفهان که شامل میمه، شاهین‌شهر و خمینی‌شهر است، طرحی ارائه دادیم که این زندان صرفا برای شهرستان خمینی‌شهر نباشد. برای ظرفیت این زندان جمعیت دوهزارنفری در نظر گرفته شده بود؛ درحالی‌که این زندان ظرفیت 750 نفر را دارد و این فضا قطعا در بلندمدت جواب‌گو نیست. امیدواریم امسال بتوانیم این مشکل را از طریق اعتبارات و طرح‌های سازمان پیگیری و اثبات کنیم تا درنهایت پروژه زندان جدید و انتقال به آن، فعال شود و از زمین هفت‌ونیم‌هکتاری که برای این منظور در نظر گرفته شده است، بهره‌برداری شود.»
فروش زندان اصفهان بزرگ‌ترین مشکل بر سر راه انتقال آن
در ادامه این گفت‌وگو، مدیرکل زندان‌های استان اصفهان به سراغ طرح انتقال زندان مرکزی اصفهان به خارج از شهر رفت و گفت: «این طرح همچنان پابرجاست. قانون انتقال زندان‌ها به خارج از شهر مرکزی اصفهان در برنامه ششم توسعه وجود داشت و آیین‌نامه‌ای هم متناسب با آن تصویب شد که به روش مزایده، تهاتر یا مشارکت، انتقال‌ها صورت گیرد؛ موضوعی که در لایحه هفتم نیز آورده شده است.»
به بیان بابایی برای زندان جدید اصفهان 80 هکتار زمین تملک و واگذار شده و حتی آب به این منطقه نیز که در 45 کیلومتری اصفهان قرار دارد، کشیده شده است. منتقل‌نشدن زندان طی این سال‌ها اما به بحث فروش زندان کنونی که یا باید از طریق تهاتر با دستگاه‌های دولتی صورت گیرد یا به مزایده گذاشته شود (پول حاصل از فروش زمین به خرانه ریخته و پس از آن برای ساخت زندان جدید مناقصه‌ای برگزار می‌شود) برمی‌گردد.
او افزود: «پروژه ساخت زندان جدید اصفهان و انتقال آن به خارج از شهر، دوهزار میلیارد تومان هزینه خواهد برد. ازطرفی، فروش زندان قدیمی و ساخت زندان جدید اصفهان چندان آسان نیست. ما تا به امروز اقدامات بسیاری در این رابطه انجام داده‌ایم و با شرکت‌های متعددی گفت‌وگو کرده‌ایم؛ اما سرمایه‌گذاران تا از هزینه دوهزارمیلیاردی آن باخبر می‌شوند، در همکاری با ما مردد می‌شوند.»
نقش شهرداری و شورای شهر در جابه‌جایی زندان اصفهان
مدیرکل زندان‌های استان اصفهان با اشاره به اینکه شهرداری و شورای شهر باید در تشویق سرمایه‌گذارها برای همکاری در پروژه انتقال زندان مرکزی اصفهان به خارج از شهر نقش بیشتری ایفا کنند، گفت: «بنده معتقدم سود و زیان این پروژه باید در خود استان هزینه شود. آخرین مذاکره در این خصوص با دو شرکت سرمایه‌گذاری و پیش از هفته قوه قضائیه در اتاق شهردار و با حضور رئیس شورای شهر و معاون اقتصادی شهردار صورت گرفت؛ روز شنبه نیز درباره کمیسیون ماده 5 تغییر کاربری جلسه‌ای داشتیم که امیدواریم نتیجه‌بخش باشد.»
بابایی با بیان اینکه هم‌اکنون ضرورت انتقال زندان مرکزی اصفهان به خارج از شهر بسیار مهم است و منتقل‌نشدن آن پیامدهای اجتماعی و فرهنگی بسیاری را به‌همراه خواهد داشت، خاطرنشان کرد: «مهم‌ترین دغدغه ما در انتقال این زندان، بحث امنیتی آن است. هم‌اکنون ساختمان زندان دستگرد در بافت مسکونی واقع شده است و در این شرایط نمی‌تواند کارکرد قبلی خود را داشته باشد؛ زندانی که قبلابرای 1250 نفر ساخته شد و حالا چندین برابر این جمعیت را در خود جای داده است.»
او افزود: «با مشارکت بخش خصوصی می‌توان پروژه انتقال زندان به خارج از شهر را به سرانجام رساند؛ اما همت و همکاری شهرداری هم در این مسیر نیاز است.»
انتقال زندان اصفهان در صدر اقدامات امنیتی شهر قرار گیرد
پس از شنیدن صحبت‌های نقدعلی و بابایی به سراغ ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد در مجلس شورای اسلامی رفتیم که طبق گفته خود در دهه هشتاد به‌عنوان قاضی ناظر این زندان فعالیت می‌کرده و طی این سال‌ها نیز پیگیر انتقال زندان اصفهان به خارج از شهر بوده است.
او با مقدمه‌ای در خصوص شورش زندان مرکزی اصفهان در دهه 80 به «اصفهان‌زیبا» گفت: «در اوایل دهه 80 که بنده قاضی ناظر زندان مرکزی اصفهان در دادگاه بودم، شورش بسیار خطرناکی در این زندان صورت گرفت که باعث تسریع در اعدام برخی از زندانیان آن زمان هم شد. به یاد دارم پس از آن اغتشاش، در سرکشی از زندان شاهد دیوار بتونی به قطر نیم متر بودیم که توسط زندانیان سوراخ شده بود؛ همچنین یک جعبه فلزی 20 لیتری حاوی ده‌ها چاقو (تیزی) کشف شد که زندانیان در زندان جاساز کرده بودند؛ فضایی خطرناک که اگر آن اغتشاش کنترل نمی‌شد و به بیرون از زندان و در منطقه مسکونی و شهری کشیده می‌شد، با حضور زندانیان فراری در سطح شهر اثرات مخربی به‌وجود می‌آمد.»
این نماینده استان اصفهان، انتقال زندان اصفهان به خارج از شهر رابا توجه به قانونی که در این رابطه وجود دارد، الزامی و نیاز ضروری برای اصفهان عنوان کرد و افزود: «این پروژه باید در صدر اقدامات امنیتی شهر اصفهان قرار گیرد. پس از آن اغتشاش زندان مرکزی در دهه 80 دستگاه‌های امنیتی نیز گزارش‌هایی را با کمک بنده تهیه کردند و به این نتیجه رسیدند که مکان زندان اصفهان در شهر بسیار خطرناک است. پس از آن جانمایی زندان جدید هم انجام شد؛ اما به جایی نرسید. از آن زمان به بعد، بنده دادستان شهرستان تیران و پس از آن نماینده مجلس شدم و از این موضوع دور افتادم.»
سرمایه‌گذار برای انتقال زندان اصفهان وجود دارد
ابوترابی در ادامه، از آخرین اقدامات صورت‌گرفته درباره انتقال زندان اصفهان گفت و افزود: «چند ماه پیش همایشی با حضور مجمع نمایندگان استان اصفهان و جمعی از مدیران دهه 80 همچون علیرضا بابایی که سمت معاونت زندان اصفهان را برعهده داشت و هم‌اکنون نیز مدیرکل زندان‌های استان است، در دادگستری اصفهان برگزار شد. بنده در این جلسه مطرح کردم که شرکتی از نجف‌آباد حاضر است معادل زندان مرکزی اصفهان، ساخت زندانی سمت نائین را که دارای بستر لازم برای ساخت زندان جدید است، قبول مسئولیت کند. این پیشنهاد با استقبال جمع مواجه شد و بنده با اولویت قراردادن این موضوع مرتبا پیگیر بودم و شرکت سرمایه‌گذار چندین بار از محل زندان بازدید و نقشه‌های خود را در خصوص ساخت زندان جدید مطرح کرد؛ اما متأسفانه تا این لحظه سازمان زندان‌ها خبری از تصمیم خود دراین‌باره و خروجی این رفت‌وآمدها و جلسه‌ها ارائه نداده است.»
این نماینده استان اصفهان معتقد است که در همین شرایط بد اقتصادی داشتن زمین که بخش بزرگی از مشکلات پروژه انتقال زندان به حساب می‌آید، دارای ارزش است.
او همچنین در خصوص برنامه‌های شرکت سرمایه‌گذاری که برای پروژه انتقال زندان اصفهان پیشنهاد کرده است، گفت: «این شرکت پروژه زندان را فازبندی کرده است؛ اول اینکه، به طبقات زندان دستگرد، طبقاتی اضافه و با تغییر کاربری، آن را پیش‌فروش یا تهاتر کرده و از این طریق مبلغی را برای ساخت زندان جدید در نائین فراهم کند؛ دوم اینکه، پروانه شهرداری را برای سازمان زندان‌ها به رایگان صادر کند تا به نفع این سازمان بتواند معادل آن در زندان جدید، ساخت‌وساز و هزینه کند. این برنامه‌ها به شهرداری اصفهان، استانداری و شورای شهر منتقل شد. هر سه نهاد، بسیار استقبال کردند؛ اما متأسفانه سازمان زندان‌ها همچنان در حال بررسی آن است و هیچ تماسی با ما در رابطه با شروع پروژه نگرفته است. سازمان زندان‌ها قرار شد در این راستا مجوز تغییرکاربری و مجوز تراکم ساخت‌وساز را برای زندان دستگرد تهیه کند؛ اما همچنان خبری از آن نیست.»
نماینده نجف‌آباد با اشاره به اینکه بنده خود شاهد شرایط بد زندان در گذشته بودم و با اولویت قراردادن این موضوع هر اقدام لازمی را در راستای انتقال زندان مرکزی اصفهان به خارج از شهر با ورود سرمایه‌گذار، پیگیری‌ها و تهیه نقشه راه و فازبندی این پروژه انجام داده‌ام، عنوان کرد: «انتظار بنده این است که سازمان زندان‌ها این پروژه را پیگیری کند.»
کمبود اعتبار برای انتقال زندان یک بهانه است
نماینده مردم نجف‌آباد معتقد است مشکلات مالی را که مدیرکل زندان‌های استان اصفهان در خصوص انتقال زندان به خارج از شهر مطرح کرده است، می‌توان حل کرد.
او ادامه داد: «برنامه شرکت سرمایه‌گذار این است که با تغییر کاربری ساختمان و زمین کنونی زندان اصفهان می‌توان معادل آن در بیابان نائین زندان ساخت. بنده نماینده نجف‌آباد هستم؛ اما برای اصفهان زمان گذاشته‌ام و حالا نوبت مسئولان خود اصفهان است.»
به گفته ابوترابی همه دوهزار میلیارد برآورد هزینه که برای انتقال زندان اصفهان به خارج از شهر عنوان شده است، نیاز نیست. می‌توان این مبلغ را در حین کار تأمین کرد و حداقل هزار میلیارد آن با تهاتر به‌دست می‌آید. از طرفی، قرار است ساختمان جدید زندان فازبه‌فاز ساخته و به‌مرور با کمک و حمایت پول ملی کامل شود.
مدیرکل زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی استان اصفهان گفت: «ضروری است که زندان مرکزی اصفهان به دلیل ایجاد مشکلات اجتماعی و امنیتی به خارج از اصفهان منتقل شود.»
خروج زندان مرکزی از اصفهان بزرگ‌ترین دغدغه ماست
علیرضا بابایی در ادامه با اشاره به اینکه انتقال زندان اصفهان به خارج از شهر و ساخت زندان جدید مهم‌ترین دغدغه ماست، افزود: «در این زمینه مشارکت بخش عمومی و بخش خصوصی برنامه‌ریزی شده است. باید توجه داشت که ساخت زندان جدید برای اصفهان همچنان اولویت دولت نیست؛ اما باید توجه داشت که اگر بخش خصوصی و شهرداری همکاری کنند، می‌توان این مشکل را برطرف کرد.»
او ادامه داد: «باید توجه داشت چنانچه ساخت زندان جدید اصفهان در دستورکار قرار نگیرد، مشکلات امنیتی و اجتماعی را برای شهر اصفهان ایجاد خواهد کرد؛ چرا که به واسطه تراکم امکان بازپروری زندانیان را نخواهیم داشت و منجر به آموزش جرم می‌شود و از سویی نیز باید توجه داشت که این زندان در کنار منازل مسکونی است.»
نیاز به اعتبار ۱۵۰۰ میلیاردتومانی برای زندان جدید اصفهان
مدیرکل زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی استان اصفهان در خصوص محل فعلی زندان اصفهان نیز ابراز داشت: «قانون‌گذار اجازه تهاتر با شهرداری را داده و شهرداری قرار است معادل قیمتی که تعیین می‌شود، به ساخت زندان جدید اقدام کند؛ چراکه تملک زمین زندان جدید که در منطقه زیار است، انجام شده و چندین سال است که با شهرداری تفاهم شده و مسئولان شهرداری تاکنون نتوانسته‌اند این اقدام را انجام دهند.»
او تأکید کرد: «پروژه زندان جدید اصفهان به بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که البته ارزش زندان فعلی نیز به همین اندازه است.»
بابایی اضافه کرد: «اخیرا نیز با توجه به شرایط فعلی زندان و وضعیت اعتبارات شهرداری مسیر مزایده را در دستورکار قرار داده‌ایم وانتظار داریم هرچه زودتر به نتیجه مطلوب برسیم.»
