به گزارش اصفهان زیبا؛ راهکارهای اصلی برای مدیریت اضافه وزن و چاقی شامل: رژیم درمانی، فعالیت‌بدنی، رفتار‌درمانی، اصلاح سبک‌زندگی، دارو‌درمانی و جراحی است.
دامنه وسیعی از رژیم‌های غذایی تجاری جهت کاهش‌وزن سریع وجود دارد که می‌تواند در مدت زمان کوتاه‌تری منجر به کاهش‌وزن بیشتر و سریع‌تر نسبت به رژیم‌های اصولی شود؛ اما باید توجه کرد رژیم‌های عجیب و غیراصولی(مانند رژیم کانادایی، رژیم شیر، رژیم‌های تک‌خوری، خام‌گیاه‌خواری و…) که باعث کاهش‌وزن سریع می‌شود چه عوارضی برای بدن دارند، چه تغییراتی در ساختار عضله، چربی و آب بدن ایجاد می‌کنند و چگونه سلامتی ما را تحت شعاع قرار می‌دهند.
توضیح لازم در این باره را دکتر فاطمه شیرانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌دهد:
تحقیقات علمی نشان می‌دهد رژیم‌های کاهش‌وزن اصولی، بیشتر باعث کاهش بافت چربی بدن و بهبود عملکرد ارگان‌های حیاتی بدن و نیز کاهش چربی‌های مضر و کاهش مقاومت به انسولین می‌شوند، این در حالی است که در برنامه‌های كاهش‌وزن سـريع عوارض زیادی بر بدن می‌گذارد.
بازگشت سریع وزن
علی‌رغم کاهش‌وزن سریع در رژیم‌های سخت و غیراصولی، این رژیمها در طولانی‌مدت نتیجه ضعیفتری نسبت به رژیم‌های اصولی دارد و باعث آسیب به بخشها و اندامهای مختلف بدن هم می‌شوند.
نکته مهم و قابل توجه این است که وزن کاهش‌یافته در کمتر از دو تا چهار ماه برمی‌گردد.
از آنجایی که وظیفه بدن حفظ حیات و جایگزینی آب، الکترولیت‌ها و مواد ضروری برای بقای سلامتی و طول عمر است؛ در نتیجه بدن سریع کمبودهای غذایی خود را جبران می‌کند.
از طرفی در رژیم‌های سخت و غیراصولی فرد رژیم‌گیرنده اصول تغذیه صحیح و رعایت تعادل و تنوع در برنامه غذایی را یاد نگرفته و راهکارهای درست برای تغییر سبک زندگی و سالم‌خواری را آموزش نمی‌بیند که این مورد نیز به بازگشت سریع وزن کاهش‌یافته کمک می‌کند.
کمبود مواد مغذی
در رژیم‌های غیراصولی، فرد در خطر کمبود موادغذایی مختلفی از جمله ویتامینها و مواد معدنی قرار می‌گیرد. کمبود مواد مغذی علاوه بر اختلال در متابولیسم و تعادل بدن، باعث مشکلات دیگری مانند ریزش مو و خراب شدن پوست و تضعیف سیستم ایمنی می‌شود.
مواد معدنی مانند آهن، روی، منیزیم و انواع ویتامین‌های گروه Bو ویتامین C برای حفظ ساختار پوست و مو ضروری هستند. رژیم‌های کاهش‌وزن سریع با محدودیت کالری یا حذف بعضی از گروه‌های غذایی، اغلب منجر به کمبود این ریزمغذی‌ها و آسیب بدن می‌شود.
اختلالات هورمونی
کاهش شدید دریافت انرژی باعث اختلال در عملکرد غدد ترشح‌کننده هورمون‌های ضروری برای بدن مثل غده هیپوفیز، تیروئید و غدد جنسی می‌شود.
از طرفی بافت چربی وظیفه تولید بعضی از هورمونها را در بدن برعهده دارد. اگر کاهش شدید در بافت چربی در مدت زمان کوتاهی ایجاد شود، بدن قادر به هماهنگ کردن تغییرات هورمونی نخواهد بود. مثلاً پیروی از رژیم‌های غذایی غیراصولی باعث اختلالات هورمونی زیاد از جمله اختلال در باروری در هر دو جنس شود.
از دست دادن توده عضلانی
بدن در اثر کاهش‌وزن هم بافت چربی و هم بافت عضلانی را از دست می‌دهد که در رژیم‌های معمولی، کاهش توده عضلانی زیاد نیست و بدن بیشتر بافت چربی از دست می‌دهد، اما در اثر پیروی از رژیم‌های غذایی غیراصولی، بدن ممکن است توده عضلانی زیادی از دست دهد.
کاهش زیاد توده عضلانی می‌تواند منجر به ضعف سیستم‌ایمنی و سوء‌تغذیه انرژی و پروتئین شود، در این شرایط فعالیت عوامل بیماری‌زا و فرصت‌طلب ممکن است فرد را دچار بیماری‌های عفونی کند و حیات فرد را به خطر بیندازد.
اختلال‌های گوارشی
رژیم‌های غیراصولی و کاهش ناگهانی انرژی دریافتی باعث اختلال در فعالیتهای معمول دستگاه گوارش می‌شود و ترشح هورمون‌های گوارشی را کاهش می‌دهد. یکی از عوارض جدی رژیم‌های غیراصولی یبوست است که به دلیل کاهش شدید انرژی دریافتی و کاهش مصرف فیبرهای غذایی ایجاد می‌شود.
در عین حال کاهش ناگهانی انرژی دریافتی باعث می‌شود کیسه صفرا نتواند به صورت منظم صفرا را به درون روده تخلیه کند و این باعث تجمع مقادیر بیش از حد صفرا در داخل کیسه صفرا شده و در نهایت منجر به رسوب صفرا و ایجاد سنگهای صفراوی می‌شود.
مشکلات روانی
کاهش شدید انرژی دریافتی و کمبود ریزمغذی‌ها ناشی از آن باعث ترشح هورمون‌های استرس می‌شوند، در نتیجه سیستم‌ایمنی ضعیف می‌شود.
در عین حال رژیم‌های غیراصولی باعث خستگی مزمن، ضعف و پرخاشگری می‌شود. همچنین بازگشت سریع وزن بعد از رعایت یک رژیم سخت باعث شرم از شکل بدن، کاهش اعتماد‌به‌نفس و تشدید نارضایتی از خود و افسردگی، اضطراب و نیز اختلالات خوردن از جمله بیاشتهایی عصبی در افراد می‌شود.
