نگاهی به انتخابات، از مشروطه تا امروز

مجلس نهم در تاریخ 24 اسفند 1311 با ریاست عدل الملک بازگشایی و اولین جلسه رسمی آن در 24 فروردین 1312 انجام شد و این مجلس نیز در راستای برنامه اصلاحات رضا شاه درگیر تصمیمات مهمی شد. هیئت رئیسه دوره نهم عبارت بوده‌اند از:
رئیس: میرزا حسین‌خان دادگر عدل الملک/نواب رئیس: محمد هاشم میرزا افسر، مهدی دادور/منشیان: یونس وهاب‌زاده، محمد علی منصف، محمد رضا تهرانچی، سلمان اسدی، عبد الوهاب مؤید احمدی، غلامحسین کاشف، فتح اله فزونی، علیقلی هدایت، حسین افشار، میرزا کاظم خان مژدهی/کارپردازان: ارباب کیخسرو شاهرخ، امیر حسین خان ایلخان، محسن همراز، حسن مرآت اسفند یاری، مخبر فرهمند.

تاریخ انتشار: 08:12 - یکشنبه 1399/07/13
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه

 دولت ایران پس از 22 سال طرح لغو امتیاز دارسی را تقدیم مجلس کرد که مجلس دوره هشتم نیز در روز 10 آذر 1311 طرح دولت را به اتفاق آرا به تصویب رساند. به دنبال این مصوبه دولت انگلیس به سازمان ملل متحد و دیوان داوری دائمی لاهه شکایت کرد و به همین سبب در دوره نهم مجلس، مذاکرات در مورد امتیاز نفت ادامه یافت و سازمان ملل نیز در 18دسامبر 1932 میانجی‌گری در این مورد را آغاز کرد.  متعاقبا وزیر عدلیه (دادگستری) وقت و حسین علا، رئیس بانک ملی ایران، برای مذاکره در این مورد با طرف انگلیسی به سازمان ملل اعزام شدند. هیئت انگلیسی را نیز در آن هنگام وزیر امور خارجه وقت آن کشور نمایندگی می‌کرد.بر اساس این گزارش در جریان مذاکرات بین دولت ایران و انگلیس، رضاخان پرونده امتیاز نفت دارسی را که اسناد تخلفات کمپانی هند شرقی و حقوق دولت ایران در آن آمده بود، داخل یک بخاری روشن انداخت و به آتش کشید.  سرانجام با تلاش دیپلماتیک مقامات لندن در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی، بین دولت ایران و شرکت نفت انگلیس و ایران امتیازنامه جدیدی در 27 ماده، در تاریخ 7 خرداد سال 1312 برابر با 29 آوریل 1933 به امضا رسید. این قرارداد استعماری که در تاریخ معاصر ایران به قرارداد 1933 معروف شد، در واقع ادامه امتیازنامه دارسی بود که حق ایران از نفت خود را بیش از پیش و به‌کلی تضییع می‌کرد و بسیاری از سیاست‌های استعماری بریتانیا را نیز به دنبال داشت. به تبع این قرارداد، شرکت نفت مزبور در سال 1931 حتی 25 درصد عایدات سال قبل خود را به ایران نپرداخت و از محل این قرارداد فقط 307 هزار لیره نصیب ایران شد. در این دوره از مجلس 135 نماینده به مجلس راه یافته که تا پایان دوره سه تن از آن‌ها سلب مصونیت شدند. یکی از اقدامات مهم رضاخان برای سرکوب نمایندگان مخالف در آن هنگام سلب مصونیت نمایندگی آنان بود. مطابق قانون اساسی مشروطه نمایندگان مجلس دارای مصونیت سیاسی بودند تا مورد تعرض دولت‌ها و شاه واقع نشوند. تیمورتاش وزیر دربار رضاشاه در آن هنگام هم‌زمان با مسئولیت وزارت دربار، سمت نمایندگی مجلس را نیز دارا بود. او در دوره نهم نیز در لیست نمایندگان از منطقه نیشابور انتخاب شد و به مجلس راه یافت، اما اندکی بعد مغضوب واقع شده؛ از وزارت دربار خلع و سپس بازداشت شد. بعد از این جریان اعتبارنامه تیمورتاش نیز که تا آن زمان مرد دوم صاحب قدرت در دولت رضاخان شناخته می‌شد، در مجلس رد شد. عبدالحسین تیمورتاش پس از رد اعتبارنامه‌اش در تاریخ سوم دی ماه سال 1311 خورشیدی محاکمه شد و سپس در زندان قصر با وضع فجیعی به قتل رسید.به دنبال مخاصمات قشقایی‌ها با دولت در منطقه فارس، 8 شهریور 1311 وزیر کشور (منصورالملک) لایحه‌ای به مجلس هشتم تقدیم داشت که بر اساس آن دو تن نمایندگان، اسماعیل‌خان قشقایی و ناصرخان قشقایی که روسای عشایر قشقایی بودند مورد تعقیب جزایی قرار می‌گرفتند، مجلس این لایحه را تصویب کرد. به استناد این قانون، سه تن از وکلا در مجلس نهم یکی پس از دیگری سلب مصونیت شدند که این سه نماینده سلب مصونیت شده شامل سید حبیب الله امین (امین‌التجار) نماینده اصفهان، محمد تقی اسعدبختیار (امیر جنگ) نماینده دزفول و امیر حسین ایلخانی، نماینده نجف آباد بودند. پس از تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران در مجلس نهم، دانشگاه تهران آغاز به‌کار کرد و تأسیس این دانشگاه تحولی اساسی در جهت گسترش فرهنگ در جامعه نوین ایران به‌وجود آورد. مجلس نهم در تاریخ 24 فروردین 1314 پایان یافت./منابع:مرکز پژوهش‌های مجلس و مقاله عظیم عسکری از سایت علوم انسانی

 

برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط