به گزارش اصفهان زیبا؛ کشورهای توسعهیافته برای جذب گردشگر، از راههای گوناگونی استفاده میکنند. مدتها پیش سفیر کره جنوبی به یکی از کلهپزیهای شهر میرود، کلهپاچه نوش جان میکند و ویدئویش در فضای مجازی دستبهدست میشود. آقای سفیر از مزه کلهپاچه خوشش آمده بود. بخش فرهنگی سفارت کره در تهران، رویدادها و برنامههای منظمی بهخصوص برای قشر جوان برگزار میکند.
رویدادها شامل یاددادن غذاهای کرهای، پوشیدن هانبوک (لباس سنتی کره) یا آموزش خط و زبان کرهای است. سفارت فرانسه هم رویدادی برگزار کرده بود از غذاهای کشورهای مختلف. برگزاری این رویدادها و احترام به فرهنگ کشوری که سفارتخانهها در آن قرار دارند، حس خوبی به مردم آن کشور میدهد. ایرانیها ناخودآگاه به سمت سفارتخانهها و برنامهها کشیده میشوند و در رؤیا یا واقعیت دوست دارند روزی به کره یا فرانسه سفر کنند. درنتیجه برنامهریزیها و تبلیغات سفارتخانهها جواب داده و این یکی از روشهایی است که میتوانند گردشگر خود را جذب کنند.
مشاهده صفحات کاربری سفارتخانههای کشورهای مختلف در دنیا نشان میدهد، تبلیغ از طریق سفارتخانه یکی از عوامل مهم در جذب گردشگر است.
در مقالهای تحتعنوان «بررسی نقش تبلیغات جهانی در توسعه اقتصادی ایران» توسط علی ثناییمهر و هادی خانیکی نوشتهشده، خاطرنشان شده است که ابزار تبلیغاتی استفادهشده در حوزه اصفهان برای جذب گردشگران بینالمللی تأثیرگذار نبوده و میتوان از پنج ابزار کتاب راهنما، تبلیغات اینترنتی، تلویزیون، بروشور و روزنامه استفاده کرد.
در این مقاله عنوان شده است که تبلیغات بهعنوان مهمترین ابزار موفقیت سازمانها باید بهدقت موردمطالعه قرار گیرد و با نگاهی علمی، هنری و کارشناسانهتر و تخصصی مورداستفاده قرار گیرد. در صنعت گردشگری باید از تبلیغات بهعنوان مهمترین ابزار بهصورت حرفهای استفاده کرد؛ زیرا موفقیت تبلیغ برای ارزشهای فرهنگی و گردشگری هر کشوری مبتنی بر درک صحیح و حرفهای از تبلیغات و ارزشهای آن است. تبلیغات حرفهای میتواند بهعنوان ابزار برندهای برای پیشرفت اهداف فرهنگی در داخل و خارج مدار نظر قرار گیرد. استراتژی تبلیغ دو رکن خلق پیام تبلیغ و گزینش رسانه برای تبلیغ دارد. باید در دید اصفهان چه ابزاری مناسب تبلیغ است.
عوامل مهم دیگری نیز در تبلیغات گردشگری وجود دارد. منصور قاسمی، کارشناس و فعال گردشگری در این خصوص به «اصفهانزیبا» میگوید: نگاهمان به صنعت گردشگری هنوز حرفهای نیست و موضوع اصلی شاید ذخایر غنی کشور است که دولتمردان توجه چندانی به صنعت گردشگری نکرده و نمیکنند. اما در کشورهای توسعهیافته، صنعت حذف شده و درآمدی که باید از طریق صنعت و معدن به کشور وارد شود، از طریق گردشگری وارد میشود. شصت تا هفتاد درصد منبع درآمد اسپانیا و پرتغال از طریق گردشگری تأمین میشود. هفتاد درصد منبع درآمد مصر، مراکش و تونس از طریق گردشگری است و بیست درصد مربوط به کشاورزی. آنچه این کشورها برای توسعه گردشگری انجام دادهاند، هماهنگی میان بخش خصوصی و دولتی، سیاسی و فرهنگی است. تبلیغات گردشگری از سفارتخانههایی آغاز میشود که در کشورهای مختلف دارند. سفارتخانهها با تهیه برنامه، کتابهای مختلف، تعامل با رسانهها و کارگردانهای مطرح برای تهیه فیلم و پخش آن در شبکههای معتبر اروپایی، گردشگری کشورشان را تبلیغ میکنند.
او با اشاره به تبلیغ گردشگری کشور ترکیه از طریق سینما و سریالهای تلویزیونی که تلاش زیادی برای جذب گردشگر میکند، میگوید: ترکیه سریالهایی درخصوص تاریخ عثمانی ساخته و آن را در بازارهای بینالمللی عرضه کرده است. از طرفی ترکیه مانند امارات شده و یک پل ترانزیتی و بار ترانزیتی کشورهای خاورمیانه را در دست گرفته است. گام دیگری که ترکیه در تبلیغ گردشگری فعال بوده، پایین آوردن قیمت پروازها و حذف ویزا بوده است. درنهایت با ورود گردشگر به کشور، ولخرجی خوبی درزمینه صنایعدستی و سایر هزینهها در کشور اتفاق میافتد که هزینههای کمشده درزمینه هواپیما و ویزا جبران میشود. ایران میتواند با کسب تجربه از ترکیه و سایر کشورها به این نتیجه برسد که با دادن سوبسید دولت به اقامتها (برای مثال معافیت هتلها از پرداخت مالیات و کاهش قیمت آب و برق و گاز برای آنها) و تلاش برای عرضه و فروش کلان صنایعدستی کشور برای تبلیغ و جذب گردشگر، تلاش کند؛ چراکه اصفهان پایتخت صنایعدستی جهان است؛ ولی هنرمند ما از کسادی کار رنج میبرد. میدان نقشجهان، دومین میدان مهم تاریخی دنیا، کسادترین میدان دنیاست.
قاسمی درخصوص تبلیغات انجامشده در ایران درخصوص گردشگری، اینگونه ادامه میدهد: در ایران از دهه ۷۰ به بعد تبلیغی در رابطه با گردشگری نکردیم، بیشتر بخش خصوصی بوده که با شرکت در نمایشگاهها فعالیتهایی انجام دادند؛ حتی ازلحاظ خانهها و سفارتخانههای فرهنگی تا حدود زیادی خنثی بودیم؛ این در حالی است که برخی کشورها حتی سفرا و رایزنهای فرهنگیشان کسانی هستند که از بخش گردشگری وارد سیاست بینالملل شدند.
سفر به نقطه امن
کارشناس و فعال گردشگری با اشاره به اینکه یکی از عوامل مثبت در گردشگری امنیت است، میگوید: برای نشان دادن امنیت ایران به دنیا تبلیغی نشده است؛ تبلیغ روی کار کردن مربیها، فوتبالیستهای خارجی و برنامهها و همایشهایی که با حضور خارجیها برگزار میشود. برای امنیت کشور، تبلیغی نشده است. یکی از ترفندهای دولت برای جذب گردشگر، برداشتن ویزا بوده است. این در حالی است که اگر گردشگر در ذهنش ایران را امن نداند، حتی با نبود ویزا به ایران سفر نمیکند. باید امینت ایران به دنیا با تبلیغات ثابت شود. این در حالی است که ترکیه از سقوط افغانستان، حضور داعش در عراق و سوریه، که به صنعت گردشگری ایران ضربه زد، استفاده و گردشگران زیادی را به سمت خود جذب کرد. برای موفقیت درزمینه گردشگری، عبرت از سیاستهای دولت ترکیه، یکی از راههای گسترش گردشگری است.
عدم فعالیت سفارتخانههای پیشگامان گردشگری
او معتقد است گردشگری موضوع حیاتی اقتصادی کشور است و بیان میکند: ایران کشوری چهارفصل، با منابع غنی از آثار قدیمی، فرهنگی، تاریخی، زبانشناسی و زمینشناسی است که میتواند گردشگر را در هر زمینهای جذب خود کند. این تواناییها در ایستگاههای طبیعی و فرهنگی بهوفور دیده میشود و خیلی راحتتر از تونس میتوان گردشگر جذب کرد. قاسمی در ادامه خاطرنشان میکند: باوجود همه این منابع غنی، در بخش رسانه، بهخصوص رسانههای برونمرزی تبلیغاتی صورت نگرفته و اگر تبلیغاتی هم بوده، مفید و کارشناسانه نبوده است. سفارتخانههای ایران در دیگر کشورها بهعنوان پیشگامان گردشگری کاری انجام ندادند. اصفهان با وجود داشتن پانزده خواهرخوانده، این نام را فقط برای خود به یدک میکشد.
درحالیکه خواهرخواندگی با شهرهای دیگر کشورهای دنیا، میتواند به معنای ارتباط مستقیم میان شهروندان دو شهر خواهرخوانده باشد؛ درصورتیکه برای این کار، تبادلات و بهرهبرداری فرهنگی صورت نگرفته است. بعید است صنعتی در دنیا بهخوبی صنعت گردشگری بنای تاریخ و فرهنگ کشور را به کشور دیگری معرفی کند.
کارشناس و فعال گردشگری، گردشگری را بهعنوان پل ارتباط فرهنگی در جهان میداند و میگوید: راههای خوبی را برای تبلیغ گردشگری میتوان انتخاب کرد. اتفاقات منطقه، ایران را کشوری بازدارنده ازنظر گردشگری کرده است. بهعنوان مبلّغ باید کشور را طوری جلوه داد که ایران حرف اول را درزمینه امنیت در منطقه میزند.
برای اصفهان میتوان درزمینه شهر مذاهب، باغ شهر نمونه و زمینشناسی تبلیغ کرد. برای تبلیغ هم باید رفت سراغ افرادی که خاک گردشگری را خورده باشند و به دنبال راهحل درست و تخصصی تبلیغ بود. حتی میتوان گردشگری را وارد مدارس کرد، بچهها مبلّغان خوبی برای صنعت گردشگری خواهند بود.
تبلیغ خوب، یک پکیج همهجانبه
دراینخصوص یحیی سعادت، استاد دانشگاه نیز به «اصفهانزیبا» میگوید: کشورهای خارجی برای تبلیغ گردشگری از روشهای متنوعی استفاده میکنند. کمپینهای تبلیغاتی، بیلبوردهای آنلاین، تبلیغات با استفاده از رسانههای اجتماعی، وبلاگهای گردشگری برای جذب مخاطب جوان و دیجیتال ازجمله آنهاست؛ همچنین برگزاری رویدادهای فرهنگی هنری، جشنوارهها و نمایشگاهها نیز جذب گردشگر میکنند. سال 2016 با یکی از آژانسهای فرانسوی همکاری میکرد. آژانس، پکیج تور 2016 و در کنارش، برنامه تورهایی را که تا یک سال آینده برنامهریزیشده بود، برایم ارسال کرد. همچنین بروشوری فرستاده بود که جشنوارهها و برنامههای فرهنگی پاریس را معرفی کرده بود. این تبلیغ خوبی برای فرانسه بود.
او در ادامه راههای تبلیغ در صنعت گردشگری به همکاری با اینفلوئنسرها، اشاره میکند و میگوید: برنامه «سلام ایران» که از طرف معاونت گردشگری برنامهریزی شده بود، در راستای همین موضوع بود. همچنین برخی کشورها، پیشنهاد خوبی بهخصوص در فصولی از سال با قیمتی کمتر ارائه میدهند تا بتوانند گردشگران را جذب کنند. توسعه زیرساختها ازجمله هتل، سیستم حملونقل و دسترسی به جاذبهها نیز میتواند عاملی مؤثر در تبلیغ و جذب گردشگر باشد. تراموا، سیستم حملونقل و جاذبه شهر استامبول است که میتوان کل شهر را با آن دید.
سعادت معتقد است تولید محتوا در ایران بیاهمیت است، درحالیکه سایتهای خارجی برای جذب گردشگر، محتوای داستانمحور دارد؛ اصفهان، محتوا و بسته جذابی برای جذب گردشگر ارائه نداده است. از طرفی اصفهان با وجود داشتن 15 خواهرخوانده، همکاری درستی با این شهرها نداشته است.
استاد دانشگاه با اشاره به هفتههای فرهنگی شهرهای خواهرخوانده، خاطرنشان میکند: میتوان رویدادهایی را برای این کار تعریف کرد. مثل کاری که چند روز پیش در موزه ملی ملک برگزار شد و ایران و چین باهم یک رویداد مشترک برگزار کردند که میتواند ارتباطات نزدیکی بین شهرها و کشورها ایجاد کند و باید برنامهریزی شود با ایجاد تقویم بینالمللی برای شهر اصفهان و اهتمام به اینکه پیمانهای خواهرخواندگی، اهداف بشردوستانه دارند؛ بهخصوص که سازمان گردشگری شعار امسال را «گردشگری و صلح» قرار داده است.
سعادت ضمن اشاره به آماده نبودن زیرساختهای اصفهان برای بحث گردشگری بهخصوص سیستم حملونقل و پروازهای خارجی، میگوید: مدیریت مصرف گردشگری در ایران و اصفهان وجود ندارد. بخش دولتی باید روی زنجیره گردشگری برنامهریزی کند. آژانس مسافرتی، راهنمای تور و هتلداران اگر در کنار هم زنجیره تأمین را شکل دهند، گردشگر میداند این شهر آماده است و استقبال میکند؛ ولی این سیستم باهم همکاری ندارند؛ حتی گردشگری سلامت در شیراز، مشهد و تهران فعالیت خوبی دارد. در اصفهان تقریبا هیچ آژانسی این فعالیت را ندارد و این کار دست دلالهاست که تخصص لازم را ندارند و کار بقیه را خراب میکنند. این مشکلات باعث میشود، تبلیغات برای گردشگری اصفهان مناسب و تأثیرگذار نباشد و محتوای خوبی نیز ساخته نشود.
سال گذشته وزارت میراث فرهنگی با هماهنگی وزارت خارجه، برنامهای برگزار کرد تا بتواند پیام صلح و دوستی و مهماننوازی ایرانیان را به گردشگران کشورهایی که بهعنوان بازار هدف شناخته میشوند، برساند.
در گامهای اول این پروژه، چین یکی از مهمترین بازارهای هدف ایران برای جذب گردشگر بود. چون چینیها یکمیلیارد و ۴۰۰ میلیون جمعیت دارند و حدود ۱۵۴ میلیون نفر از آنها به سفر میروند این آمار جدا از تایوان و هنگکنگ است. بنابراین وزارت میراث فرهنگی پروژهای به نام «سلام ایران» را تعریف کرد تا بتواند یکییکی به سراغ کشورهای هدف برای جذب گردشگر برود. چند تور چینی به ایران آمدهاند که بخشی از آنها بلاگر، نویسنده، خبرنگار، عکاس، بازیگر و… بودند. البته برای دعوت از این افراد ملاکها و معیارهایی نیز در نظر گرفته شده بود. مثلاینکه فرد باید بالای یکمیلیون فالوئر داشته باشد و نرخ تعامل با مخاطبانش بالای ۳۰ باشد.
مهمانان چینی میانگین یک هفته مهمان ایران بودند. از بهترین غذاها و رستورانها و مراکز اقامتی استفاده کردند تا درباره ایران بنویسند، پست بگذارند و تبلیغ کنند. بعد از ترغیب مخاطبان برای سفر به این مناطق، سیل پیامهایی سرازیر خواهد شد که از آنها میخواهد تا بیشتر درباره ایران بنویسند و اطلاعات بیشتری بدهند. با این تفاصیل هرچند شرایط کشور و منطقه بهگونهای است که ممکن است گردشگر را از ایران دور بکند، اما عوامل تبلیغاتی مناسب میتواند آنها را به ایران و اصفهان جذب کند. تبلیغاتی مناسب و تخصصی که محتوای درخور و شایسته اصفهان داشته باشد. به نظر میرسد همکاری اساتید دانشگاه، تورها، راهنمایان گردشگری و هنرمندان و اقامتگاهها و… میتواند گامی مهم برای بهبود این صنعت باشد.
