به گزارش اصفهان زیبا؛ در راه آرمان‌ها که همان رسیدن به تمدن نوین اسلامی است، مسیر مبهم است و این‌گونه نیست که کسی بداند هم‌اکنون در مسائل مختلف چه باید بکنیم. لیکن همواره طی‌کردن مسیر، همیشه این‌گونه نیست که ما راه را بدانیم و سپس مطابق آن گام برداریم. گاهی اوقات ما از چندوچون آینده بی‌خبریم. تنها مجملی از ماجرا و حقیقت را می‌دانیم، اراده می‌کنیم و در مسیر گام برمی‌داریم؛ آنگاه مراحل بعدی خودبه‌خود، خودشان را به ما نمایان می‌کنند.
قرآن در این زمینه می‌فرماید: «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنَا»؛ کسانی که در راه ما تلاش می‌کنند، ما راه‌های خود را به آن‌ها نشان می‌دهیم. (عنکبوت، 69)
دقت کنید که در این آیه شریفه نفرمود که راه را به آن‌ها نشان دادیم و آن‌ها در پی آن تلاش می‌کنند؛ بلکه کاملا برعکس؛ گفت آن‌ها وارد راه می‌شوند و در مسیر قدم برمی‌دارند؛ آنگاه که در این جهت تلاش نمودند، راه‌ها را به آن‌ها نمایان می‌کنیم.
پس گاهی اوقات نقشه پیش چشم ما مشخص و معلوم است. ما می‌دانیم هدف چیست و ابتدا باید به نقطه اول و سپس دوم و همین‌طور تا پنجم و ششم گام برداریم؛ ولی گاهی فضا بسیار مبهم و علم ما اندک و محدود و آینده در ابهام است. البته تنها چیزی که در نزد سالکان واضح و روشن است، ایمان به هدف است که به‌صورت اجمالی در قلب آنان می‌درخشد. این همان «فینا» است که در آیه به آن اشاره شده. هر تلاشی حقیقت را آشکار نمی‌کند؛ بلکه تلاشی مؤثر است که در راستای هدف باشد؛ هرچند دقیقا ندانیم که این تلاش ما را به کجا می‌رساند و مقصد بعدی کدام است. این جهل نباید مانع حرکت شود. باید به سمت هدف حرکت کرد. «از تو حرکت و از خدا برکت است». آهسته‌آهسته و به‌تدریج، هستی آغوشش را باز می‌کند و راه‌هایش را به ما معلوم می‌کند. این قاعده است؛ وعده‌ای که در آن تخلفی نیست.
اراده به حرکت، مقدمه معرفت است و ایمان اجمالی به آرمان، مقدمه اراده است. این‌گونه نیست که همیشه علم لازمه حرکت باشد. گاهی اوقات باید حرکت کرد تا علم پدیدار شود. حتی برای نوشتن یک نرم‌افزار جدید و یک اختراع در عالم مهندسی هم این قاعده صادق است. برنامه‌نویس و مخترع هم در ابتدا نمی‌دانند دقیقا چه می‌خواهند و مراحل کار برای آن‌ها آشکار نشده است. آنان دل به دریای کار می‌زنند. به‌صورت کلی می‌دانند که چه می‌خواهند و در ادامه مراحل، یکی پس از دیگری برایشان معلوم می‌شود. پس آنچه آن‌ها را به جلو می‌برد، همان جهاد و اراده معطوف به هدف در نزد آنان است.
