به گزارش اصفهان زیبا؛ موزه تاریخ طبیعی اصفهان که در حقیقت یادگاری از نزدیک به ۴۰ سال زحمات شبانه‌روزی استاد برجسته زمین‌شناسی مرحوم دکتر محمدعلی جعفریان است، در اسفند سال ۶۷ با مساعدت شهرداری اصفهان در اختصاص تالار تیموری به او گشایش یافت.
در کتاب آثار ملی اصفهان تالیف ابوالقاسم رفیعی، این بنا از ساخته‌های دوران تیموری (احتمالا اوایل دهه ۸۰۰ قمری) ذکر شده است. البته به نظر می‌رسد تالار تیموری امروز با روزگار پیشینش متفاوت باشد. این بنا در سال ۱۳۲۷ هجری شمسی به باشگاه افسران اختصاص یافت و در ۱۳۲۷ تعمیر و بازسازی شد.
مسیر رسیدن
از آنجا که تالار تیموری در دولتخانه صفوی واقع شده، مسیر سرراستی دارد. اگر در میدان نقش جهان باشید، بهتر است از خیابان سپه یا از داخل پارک پشت بازار وارد خیابان استانداری شوید، نرسیده به ورودی شرقی چهلستون، دایناسور معروف را خواهید دید.
نکته کاربردی گردشگرانه
موزه تاریخ طبیعی اصفهان یکی از منحصربه‌فردترین موزه‌هایی است که در کشور وجود دارد. این موزه همه روزه تا ساعت ۵ عصر پذیرای علاقه‌مندان است.
مهم‌ترین چیزی که در این بنا باید به آن توجه کنید،تزئینات بسیار جالب آن است که از نوع قطاربندی‌های گچی است، سنگاب بسیار نفیسی دارد که با خط نستعلیق برجسته و زیبا اشعاری با تاریخ ۱۰۵۶ هجری قمری بر بدنه آن نوشته شده است.
اکثر محققان و پژوهشگران این اثر را از بناهای دوران تیموری می دانند. آنها عقیده دارند تیمور در هنگام یورش های خود به اصفهان و نوادگانش در موقع اقامت در این شهر به دلیل آب و هوای خوش اصفهان، عمارات و کاخ هایی ساخته اند که تالار تیموری یکی از آنهاست.
آنچه مستند است، اینکه در دوران صفویان و بعد از این خاندان تغییراتی در بنا به وجود آمده و الحاقاتی به آن اضافه شده و یا قسمت هایی از آن کاسته شده است.
مولف کتاب «آثار ملی اصفهان» این بنا را از آثار تیمور گورکانی می داند که بعد از قتل عام مردم اصفهان دستور احداث آن را در مجاورت باغ نقش جهان صادر کرده است. از آن زمان برخی از مورخان دوران صفوی از این بنا به نام «چهارحوض» اسم برده اند؛ زیرا در جلوی تالار آن حوض آبی وجود داشته که به چهار حوض معروف بوده است.
در دوران حکومت پهلوی تالار تیموری محل لشکر و سربازان بود که در سال ۱۳۲۷ هجری شمسی به باشگاه افسران اختصاص یافت و همزمان با آن به تقلید از مینیاتورهای کاخ چهلستون تابلوهای مینیاتور را به ترئینات آن اضافه کرده‌اند.
مقدمه
فضایی باستانی با محوطه‌ای عریض که چند تندیس بزرگ و کوچک دایناسور در ابتدای آن به چشم می‌خورد. اینجا تالار تیموری است یا همان موزه تاریخ طبیعی آشنا و نوستالژیک اردوهای مدرسه بچه‌های اصفهان و همان بنایی که در کنار چهلستون قرار دارد و مهجور است و البته بیشتر بچه‌ها پدر و مادرهایشان را برای دیدنش ترغیب می‌کنند!
پیش از ورود
از در ورودی وارد حیاط می‌شوم. تابلوی زنگ‌زده‌ای وجود دارد که روی آن توضیحی در چند خط از این مکان داده شده است. می‌خوانم و می‌گذرم. حس عجیبی دارم به یکباره خود را پسری ۱۰ ساله تصور کرده‌ام که با همکلاسی‌هایم به اینجا آمده‌ام. سمت جنوب فضا با نرده از چهلستون جدا شده و در حقیقت مرزی است بین سکوت و هیاهو. بین جمعیتی که به چهلستون می‌آیند و به تالار تیموری نمی‌آیند.
بدو ورود
در دیوار مقابل ایوان شرقی لوح سنگی مرمرین بر دیوار نصب شده که نشان می‌دهد در سال ۱۳۲۷ به دستور محمدرضا شاه پهلوی این بنا تعمیر و بازسازی شده است.
سالن جغرافیای طبیعی
بخش پنجم که آخرین بخش موزه نیز محسوب می شود سالن جغرافیای طبیعی است که در آن انواع گوناگون نقشه‌ها از ایران و جهان وجود دارد.
سالن جانوران بی‌مهره
از پله‌ها بالا بروید و وارد نخستین بخش موزه؛ یعنی سالن جانوران بی‌مهره شوید. فضایی است در سقف پر از مقرنس و در کف پر از کمد و ویترین‌های قدیمی مملو از گونه‌های مختلف اسفنج، سخت‌پوست، عنکبوتیان، حشرات، مرجان، تابلوهای اشکال بدن این موجودات و البته طاووس و شش سر تاکسیدرمی شده گوزن و آهو که بر دیوار روبه‌رو نصب شده است. مجموعه فسیل گیاهان اولیه بر روی سنگ، پروانه‌ها، عقرب‌ها و سوسک در این سالن برایم جالب‌تر از بقیه است.
سالن مهره‌داران
وارد فضای بعدی یا سالن جانوران مهره‌دار می‌شوم. سالنی است تقریبا دو برابر سالن نخست که انواع ماهی، دوزیست، خزنده پرنده و پستاندار در آن گردآوری شده است.
دیدن گونه‌های مختلف پرنده بر روی یک درخت برایم منظره جالبی ایجاد کرده است. سقف این سالن نیز مشابه سالن قبلی است. راهرویی در سمت غرب وجود دارد که مربوط به زمین‌شناسی است و انواع سنگ‌ها و خصوصیات آن به شکل مفصل و لایه‌های مختلف زمین در این سالن نمایش داده شده است.
گیاه شناسی
درانتهای سالن مهره داران، به تالار دیگری وارد شوید که مربوط به بخش گیاه‌شناسی است و گیاهان امروزی و فسیل شده در آن وجود دارد. خروج از این سالن برابر است با ورود به انتهای بخش جانوران مهره‌دار؛ اما در ضلع شرقی این سالن در دیگری است که بازدیدکننده را به بخش کمک‌آموزشی می‌برد و به نظرم جالب‌ترین بخش موزه است.
انواع حیوانات عجیب‌الخلقه و نوزادانی که به دلایل گوناگون در دوران جنینی دچار ناهنجاری شده اند، درون الکل نگهداری شده و دلیل آن ناهنجاری نیز در اکثر موارد ذکر شده است.
