قانون چه میگوید؟ تصرف و تملک این بنا با کیست؟ نقش سازمان میراث فرهنگی در این داستان چیست؟ قدیمیها از حاجترواشدن در این بقعه میگویند و بسیاری به یاد میآورند که بر سر مزار این دانشمند دوران صفوی نذری پخته میشده است. حالا سالهاست که این بقعه خالی از حضور مردمان این شهر شده است.
بافتها و خانههای تاریخی، تاریخ زنده، نماد فرهنگ، هویت و قلب تپنده یک شهر هستند؛ خانههایی که گنجینهای از فرهنگ و هویت گذشتگان را در پیکره خود دارند. وجود عناصر باارزش فرهنگی و تاریخی اهمیت این بافتهای تاریخی را دوچندان میکند. خانههای تاریخی و بافتهای تاریخی عناصر هویتی و فرهنگی یک شهر و ملت هستند و هرگز نباید آنها را به چشم عناصر تاریخمصرف گذشته و مزاحم ببینیم؛ زیرا این مجموعهها تمام ابعاد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی یک شهر را یدک میکشند و تمام هویت فرهنگی را در دل خود گنجاندهاند.
مردم به یاری اداره میراث شهر نائین آمدهاند و دست به کار مرمت میراثشان شدهاند؛ این خبر باعث شد رهسپار نائین بشویم و جویای این همکاری پرخیر. مرمت دو آبانبار در کشتزار ورزجان، بازسازی بادگیر زیبای آبانبار فیض، بازسازی و تعریض چند ساباط، مرمت چندین مسجد در بافت تاریخی شهر و همچنین حسینیه محله پنجاهه از اقداماتی است که با هزینه مردمی و همت اهالی و حمایت اداره میراث فرهنگی انجام شده است. مصاحبهای که در ادامه میآید، حاصل گفتوگویی با محمود مدنیان، ریاست میراث فرهنگی شهرستان و عیسی علیزاده از اعضای شورای شهر نائین است. در این گفتوگو درباره وضعیت کلی بناهای تاریخی شهر و برنامههای پیش روی این اداره در بحث گردشگری صحبت کردیم.
مدیر منطقه3 شهرداری اصفهان در برنامه صدای شهر با بیان اینکه منطقه3 شهرداری اصفهان از 14 محله قدیمی مانند جویباره، شهشهان، خواجو و… تشکیل شده است، گفت: این منطقه بخش وسیعی از بافتهای قدیمی، اجتماعی، تاریخی و گردشگری شهر را تشکیل میدهد و به نوعی جزء اصفهان قدیم است.
معماری هر شهر هویت آن است؛ بهطوری که زیبایی و منظر شهری در بدو ورود به هر شهری برای بیننده بسیار حائز اهمیت است. به گفته معاون معماری و شهرسازی شهرداری اصفهان، شهر و معماری آن بهعنوان ظرف فعالیتها و حیات و زندگی جامعه، بیشترین ارتباط را با انسان برقرار کرده و جسم و ذهن او را تحت تأثیر قرار میدهد. سیداحمد حسینینیا گفت: به موازات رشد و گستردگی شهرها در اقصانقاط دنیا، پدیدهای به نام شهرسازی و معماری جزء وظایف عمده شهرداریها قرار گرفته است. در واقع شهرسازی به نظم درآوردن بناها در کنار راههای تردد مناسب، همراه با تمام تجهیزات لازم و کاملا سازگار با محیط است که با هماهنگی و کارایی، در راستای یکدیگر قرار میگیرند تا محیط مناسبی را برای جامعه شهرنشینی فراهم کنند.
نشست یکصدسال حفاظت از میراثفرهنگی به همت شورای هماهنگی سازمانهای غیردولتی میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، ایکوم ایران و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی با حضور دکتر محمدمنصور فلامکی، دکتر فرهاد نظری، دکتر علیرضا قلینژاد پیربازاری و محمدحسن طالبیان به صورت آنلاین برگزار شد. در گزارش پیش رو صحبتهای چهره ماندگار معماری ایران را درباره تأسیس انجمن ملی حفاظت از آثار ایران میخوانید و ماجرای مفهوم حفاظت از میراث فرهنگی و رویکردهای متفاوت مردمی حفاظت در مورد دو نمونه از میراث جهانیان ایرانیان (مسجد جامع عتیق اصفهان و تخت جمشید) را از زبان مدیر کل سابق دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی درمییابید. مشروح این گزارش را میخوانید.
بر فراز ایوان چهلستون، درست زیر سقف مزینِ مطلا، ایستادیم و درباره روند مرمت تزیینات رنگی، لایهچینی و طلاچسبان این ایوان صحبت کردیم. حضور ما علاقهمندان میراث فرهنگی، آنلاین و از طریق لایو اینستاگرامی ویژهای به ابتکار صفحه ادارهکل میراث فرهنگی استان اصفهان بود؛ اما سه کارشناس و مجری مرمت، ازجمله دکتر بهشاد حسینی، در محل حضور داشتند. آنها بر بالای داربستها ایستاده بودند و در این مکالمه ویدئویی عمومی همزمان با نشان دادن اجزای بنا، توضیحات مرمتی را به مخاطبان ارائه و به پرسشهایشان پاسخ میدادند. اگر مایلید بدانید که پرندگان و عنکبوتهای ساکن چهلستون چه کردهاند، طلاچسبانی صفوی به چه صورت بوده، ایزمئو چه خدمتی به سرپا نگهداشتن کاخ چهلستون کرده و در سال 59 چه اشتباهی در مرمت این ایوان انجام شده است، گزارش پیش رو را در ششمین روز هفته نکوداشت اصفهان بخوانید.
«شهر گنبدهای فیروزهای» از قدیم لقب معروفی برای اصفهان بوده است؛ اما در سالهای اخیر لقب جدیدی به نام «شهر گنبدهای دربند!» اضافهشده است. چرا؟ چون گنبدها از مدرسه چهارباغ تا مسجد شیخلطفالله و مسجدجامع عباسی و… همه در حصار داربستها و «در دست مرمت» قرارگرفتهاند و سالها به همین منوال گذشته. صبح دیروز اما خبری درباره رهایی قریبالوقوع گنبد مسجدجامع عباسی (مسجد امام) از دست داربستهایی به قدمت یک دهه منتشر شد و در لایو اینستاگرامی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، مخاطبان توانستند با استاد کاشیکار و ناظر مرمت این گنبد بهطور زنده و مجازی گفتوگویی انجام دهند.
بیست و هفتم بهمن ماه سال جاری بود که رئیس سازمان زیباسازی اصفهان از مرمت و نصب قسمت میانی مجسمه تقدیس پرویز تناولی گفت. مرمت و نصبی که این بار هشت روز بیشتر دوام نیاورد و بخش میانی مجسمه تقدیس در کمال تعجب همگان برای سومین بار دزدیده شد. اگر فاصله میان ربودن اول و دوم دهسال بود، این بار هشت روز کافی بود تا دوباره قلب تقدیس دزدیده شود.
ساماندهی گذرهای تاریخی یکی از اقدامات شهرداری منطقه۳ است. در این راستا میتوان به ساماندهی گذرگاه میرعماد، شهید بحری، آمادگاه، خیابان سید علیخان و گذرگاه آقا نورالله نجفی اشاره کرد. اما گذر آقا نجفی با شایعه تخریب خانههای تاریخی و خطر آسیب به مسجد شیخ لطفالله، متوقف شد. طرح گذرآقا نجفی از سال۹۴ در کمیسیون ماده ۵ با هدف ایجاد دسترسی برای ساکنان و کسبه منطقه مطرح و با عرض 14 متر مورد موافقت قرار گرفت و به شهرداری ابلاغ شد. آزادسازیها از سمت جنوب به شمال انجام و اقدامات عمرانی با پیشرفت ۷۵درصدی در آن منطقه شروع شد؛ اما اجرای این طرح در سال۹۸ با هجمه رسانهای و انتقادی دوستداران میراثی که اتصال این خیابان به حریم مسجد شیخ لطفالله آســــیــــب وارد مــیکـــنــــد، مـتـوقـــف شد.
بیستوهشتمین برنامه «هر یکشنبه، یک افتتاح» با بهرهبرداری از دو پروژه عمرانی و فرهنگی منطقه ۱۰ شهرداری به ارزش ۲۸۰میلیارد ریال با حضور رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان، شهردار، اعضای شورای شهر و جمعی از هنرمندان برگزار و تالار هنر اصفهان پس از بازسازی و بهبود وضعیت بازگشایی شد و در اختیار هنرمندان و شهروندان شهر قرار گرفت. احیای سالن کوچک، اصلاح و استانداردسازی پلاتوهای تمرین، ساخت اتاق فرمان مستقل برای سالن کوچک با تجهیزات لازم، تعمیر سیستمهای تهویه و سرمایشی و گرمایشی، احیای سالن کنفرانس سالن کوچک، اصلاح ورودی تالار و رمپگذاری برای افراد دارای معلولیت، تعمیر تجهیزات نور و صدا از اقداماتی بود که برای بازسازی این تالار انجام شد.
صداهای اصفهان او را پایبند این شهر کرد؛ آن قدر که دنیاگردی و اصفهاننشینی با هم به متن زندگیاش آمد و از همه بهتر، میراثبان و احیاگر میراث تاریخی محله پهلوانها و میزبان جهانگردانی شد که از سراسر دنیا برای دیدن نصفجهان میآیند؛ چه میزبانی محشری! مرتضی بخردی در قلب سنبلستان اصفهان، خانهای دارد که برای گوشهگوشهاش خوشسلیقگی به خرج داده و وجهه هتل سنتی، موزه، گالری هنری و حتی تا حدودی کافه را با هم برایش فراهم کرده؛ چنان که روحِ آرامِ شورانگیز این خانه لذت تجربه ملاقات با اصفهان را دوصدچندان میکند.