به گزارش اصفهان زیبا؛ زن میان‌سال لابه‌لای جمعیت پنهان و همراه آن‌ها سوار اتوبوس می‌شود. خم می‌شود تا روی صندلی اتوبوس بنشیند؛ اما راننده اتوبوس صدایش را رها می‌کند و با عصبانیت می‌گوید: «باید کارت بزنید!»
زن، بی‌توجه روی صندلی می‌نشیند و نگاهش را به کف اتوبوس سُر می‌دهد و جمعیت میانه اتوبوس را قُرق می‌کنند.
راننده اتوبوس، اما قصد کوتاه‌آمدن ندارد و همچنان با دادوفریاد از مسافر می‌خواهد تا کارتش را بزند. صدای زن‌ها و مردها در اتوبوس درمی‌آید و از راننده می‌خواهند که حرکت کند؛ اما او می‌گوید تا مسافرش کارت نزد، حرکت نمی‌کند.
زن از روی صندلی بلند می‌شود و می‌گوید نه کارت دارم و نه پول. مرد جوانی برایش کارت می‌زند و راننده غرولندکنان به مسیرش ادامه می‌دهد. چند خط آن‌طرف‌تر، دوباره این اتفاق تکرار می‌شود.
مرد میان‌سالی بدون توجه به اصرارهای راننده، سوار اتوبوس می‌شود و می‌گوید: «این‌همه در این مملکت دزدی می‌شود، حالا فقط با کارت‌نزدن من دنیا به آخر می‌رسد؟!»
زرنگ‌بازی از نوع کارت‌نزدن
در ایستگاه مترو نیز این دست اتفاقات کم نیست؛ مثل پسر نوجوانی که پشت سر دوستش ایستاده و به‌محض کارت‌زدن او، خودش را از گیت به آن طرف می‌کشاند.
نمونه این اتفاقات را روزانه شهروندان بسیار دیده‌اند؛ آن‌هایی که مدام با اتوبوس یا مترو در سطح شهر تردد دارند و بارها شاهد درگیری راننده اتوبوس و مسافران به خاطر کارت‌نزدن بوده‌اند. برخی از رانندگان چشم‌پوشی می‌کنند و بعضی دیگر، اما کوتاه نمی‌آیند یا اجازه نمی‌دهند که مسافر سوار شود یا اینکه از او پول نقد می‌گیرند.
کارت‌نزدن برخی از شهروندان در حالی است که به گفته سیدعباس روحانی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوس‌رانی اصفهان و حومه به رسانه‌ها این کار ضرر و زیان‌های زیادی را به وجود آورده است: «سال گذشته ۱۶درصد از مسافران کارت اتوبوس خود را نزدند که این موضوع موجب واردآمدن ضرر ۲میلیاردتومانی به این شرکت شد. به‌زودی تمامی سیستم‌های پرداخت الکترونیک فعال خواهد شد و شهروندانی که اصفهان‌کارت ندارند، می‌توانند از این طریق کرایه خود را پرداخت کنند.»
تردد روزانه 800هزار نفر با اتوبوس
مطابق با برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه کشور، با مجموعه تلاش‌های انجام‌شده در حوزه حمل‌ونقل همگانی در 40سال گذشته، تعداد ناوگان اتوبوس از 155دستگاه در دهه 50، به هزار و 180 دستگاه و سهم جابه‌جایی روزانه مسافر اتوبوس نیز از 10درصد اواخر دهه50 با جمعیت تقریبی 661هزار و 510 نفر شهر اصفهان، به 27درصد تا پیش از شیوع بیماری کرونا رسیده افزایش یافته است.
در حال حاضر در شهر اصفهان 785 دستگاه اتوبوس فعال در 99 خط شامل چهارخط اتوبوس تندرو 95 خط اتوبوس معمولی به شهروندان اصفهانی خدمت‌رسانی می‌کنند و آن‌طور که گفته می‌شود، حدود 800هزار نفر روزانه با اتوبوس در سطح شهر جابه‌جا می‌شوند.
حالا علی‌رغم اینکه بیش از یک‌دهه از اجرای طرح تجهیز ناوگان اتوبوس‌رانی به سامانه هوشمند می‌گذرد، هنوز برخی از شهروندان با ترفندهای مختلف از زدن کارت طفره می‌روند.
رضا اسماعیلی، جامعه‌شناس، در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» علت بروز این رفتار از سوی برخی از شهروندان را عدم احساس تعلق و مسئولیت جمعی می‌داند و می‌گوید: «این شهروندان با خود می‌پندارند که چون مالیات می‌دهند و وظیفه دولت است که امکانات حمل‌ونقلی را به‌صورت رایگان تأمین کند، برای همین هم از زدن کارت خودداری می‌کنند. هر چه احساس بیگانگی در افراد کمتر باشد، همکاری و احساس تعلق آن‌ها با اموال عمومی هم بیشتر است و بالعکس.»
در این باره نجمه باقری، حقوق‌دان و وکیل پایه‌یک دادگستری نیز به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «به لحاظ قانونی، صرفا می‌توان گفت هزینه خدمات عمومی که شهروندان استفاده می‌کنند، یک دین یا طلب است که قابل‌مطالبه بوده و در مقابل خدماتی که ارائه‌شده، بهایی وجود دارد؛ اما برخی شهروندان از پرداخت آن خودداری کرده‌اند که متأسفانه به خاطر پیگیری‌ها و سختی‌هایی که دارد، خیلی قابل‌پیگیری نیست. از طرف دیگر، قانون خاصی هم در این زمینه وجود ندارد؛ درحالی‌که در برخی از کشورها ممکن است افرادی که دست به این کار می‌زنند، جریمه شوند.»
به گفته او، این موضوع بیشتر از اینکه نیازمند ایجاد بسترهای قانونی باشد، به فرهنگ‌سازی نیاز دارد؛ چرا که کسی که احساس شهروندی در جامعه دارد، نسبت به تکالیفی که برای او وضع‌شده هم آگاه است.
