به گزارش اصفهان زیبا؛ واگذاری بناهای تاریخی برای تغییر کاربری آن‌ها، روندی است که با توجه به تعدد این بناها و جلب ذائقه عمومی به بهره‌بردن از آن، چندسالی است که در ایران آغاز شده است.
این کار با هدف حفظ و مرمت بناها و همچنین افزایش بهره‌وری اقتصادی از آن‌ها انجام می‌گیرد. احیای خانه‌های تاریخی به‌عنوان بخشی از معماری شهر باعث برقراری پیوند با مواریث گذشته می‌شود و با زنده‌سازی این خانه‌ها در بافت‌های قدیمی شهرهایی همچون اصفهان که به‌عنوان میراث ملموس گویای تاریخ، فرهنگ و هویت آن شهر است، در افزایش جذب گردشگر اهمیت بسیاری دارد.
خانه‌های تاریخی اصفهان جزو مهم‌ترین بناها هستند؛ بااین‌حال قیمت نجومی این خانه‌ها و هزینه‌های زیاد مرمت این بناها از یک‌سو و در مقابل رکود بخش گردشگری سرمایه‌گذاران را نسبت به سرمایه‌گذاری برای تغییر کاربری این بناها بی‌رغبت کرده است.
قیمت خرید و هزینه مرمت بناها زیاد است
امین عدیلی، کارشناس گردشگری، به اصلی‌ترین عواملی که منجر به عدم‌رغبت سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری روی این بناهای تاریخی می‌شود اشاره کرده و به «اصفهان زیبا» می‌گوید: اشخاصی که برای سرمایه‌گذاری یا خریدوفروش خانه‌های تاریخی مراجعه می‌کنند، از قیمت‌های سرسام‌آور این ملک‌ها در شرایط کنونی مطلع می‌شوند. طرح توجیهی که برای این سرمایه‌گذاران آماده می‌کنیم تا اگر تمایل داشتند خانه تاریخی را به هتل یا بوم‌گردی یا هر کاربری که به گردشگری ربط داشته باشد تبدیل کنند، طرح توجیهی موفقی نمی‌تواند باشد و توجیه اقتصادی ندارد.
عدیلی عنوان می‌کند: هزینه خرید و مرمت و بازسازی خانه‌های تاریخی بسیار زیاد است و در شرایطی که بخش گردشگری رونق ندارد، سرمایه‌گذار اقدام به سرمایه‌گذاری نمی‌کند و برایش این اقدام توجیه اقتصادی ندارد؛ چون هزینه‌هایش در این شرایط جبران نمی‌شود.
این کارشناس گردشگری اذعان می‌کند: صنعت گردشگری بخش آسیب‌پذیری است و با کوچک‌ترین اتفاقی این صنعت دچار تحول و تغییر می‌شود. ما تجربه‌های زیادی در طول سال‌های اخیر داشتیم که اتفاقات سیاسی یا غیرسیاسی این بخش را تحت‌تأثیر قرار داده و گردشگری به رکود کشیده شده است.
سرمایه‌گذاری روی بناها توجیه اقتصادی ندارد
پیمانکار رسمی رتبه یک مرمت آثار و ابنیه تاریخی خاطرنشان می‌کند: در شرایط کنونی نیز بسیاری از تورها و سفرهای گردشگری از شرایط کنونی متأثر شده است و سرمایه‌گذار مطلع نیست سرمایه‌ای که برای تغییر کاربری خانه‌های تاریخی اختصاص می‌دهد، هزینه‌هایش را توجیه می‌کند یا خیر.
باوجود این تفاسیر سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد سرمایه‌هایش را در سایر بخش‌ها همچون خریدوفروش ملک یا طلا یا دلار و…وارد کند تا اینکه روی هتلینگ سرمایه‌گذاری کند.
عدیلی بیان می‌کند: قیمت خانه‌های تاریخی اصفهان نجومی است و برای بسیاری از سرمایه‌گذاران خرید این ملک‌ها ممکن نیست. بسیاری از سرمایه‌گذاران علاقه‌مند هستند که این خانه‌ها را اجاره کنند؛ ولی فروشندگان به‌طورمعمول این خانه‌ها را به ارث برده‌اند و خانواده هم هستند و می‌خواهند آن را بین وارث تقسیم می‌کنند.
به گفته این کارشناس گردشگری، متأسفانه اجاره این خانه‌های تاریخی هم ممکن نیست؛ یعنی تنها راه سرمایه‌گذاری روی این ملک‌ها خرید این خانه‌هاست.
بناهای اجاره‌ای متعلق به ورثه است
عدیلی اظهار می‌کند: صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی از طرف میراث یک سری ملک‌ها را که مربوط به میراث است برای سرمایه‌گذاری معرفی کرده که این خانه‌ها نیز اجاره‌ای است و ازآنجایی‌که اشخاصی هم این خانه‌ها را اجاره کردند متخصص نبوده‌اند پروژه‌هایی که انجام داده‌اند موفق نبوده است. گرچه طرح مناسب بوده؛ ولی چون این اشخاص متخصص گردشگری نبودند، گاهی طرح موفقی نبوده است.
پیمانکار رسمی رتبه یک مرمت آثار و ابنیه تاریخی می‌افزاید: با توجه به قیمت نجومی که الان ملک‌های تاریخی دارند و معمولا محل این خانه‌های تاریخی مناسب نیستند سرمایه‌گذاری‌کردن روی این خانه‌ها در بافت اصفهان سخت است؛ این در حالی است که اگر در محل‌هایی که دسترسی خوبی داشت قرار داشتند و یا از قیمت مناسبی برخوردار بودند، این خانه‌ها برای تغییر کاربری به گالری هنری، کلاس‌های آموزشی هنری، کلاس‌های صنایع‌دستی و موسیقی مناسب بودند؛ اما در شرایطی که سرمایه‌گذاری روی این خانه‌ها برای سرمایه‌گذار توجیه اقتصادی ندارد و از سوی دیگر امکان اجاره این خانه‌ها نیز وجود ندارد؛ چون متعلق به ورثه است روی این خانه‌ها سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد.
عدیلی عنوان می‌کند: متأسفانه خانه‌های تاریخی که تعدادشان نیز در اصفهان و شهرهای دیگر بسیار است، به‌تدریج تخریب می‌شوند؛ این در حالی است که اگر بخش گردشگری باثباتی داشتیم فرصت خوبی بود تا از این خانه‌های تاریخی برای افزایش ظرفیت هتل‌هایمان استفاده کنیم.
این کارشناس گردشگری خاطرنشان می‌کند: هزینه زیاد مرمت و تجهیزات مرمت هم از دیگر عوامل و مشکلاتی است که سرمایه‌گذاران با آن روبه‌رو هستند. صرفا در ایام نوروز ظرفیت هتل‌ها صددرصد پر است و مابقی ایام سال ضریب اشغال بالایی ندارند. مسلم است سرمایه‌گذاران تمامی این موارد را در نظر می‌گیرند و وقتی متوجه می‌شوند سرمایه‌گذاری روی این خانه‌ها توجیه ندارد، عقب می‌کشند.
حلقه واسطی بین سرمایه‌گذار و مالکان نیست!
عدیلی بیان می‌کند: ازآنجایی‌که عرضه‌کنندگان یا مالکان خانه‌های تاریخی بستر مناسبی برای ارائه یا معرفی ملکشان ندارند و همچنین سرمایه‌گذاران هم برای پیداکردن مالکان خانه‌های تاریخی مشکل‌دارند مالکان و سرمایه‌گذارها نمی‌توانند همدیگر را پیدا بکنند و یک حلقه گمشده این وسط وجود دارد.
از سوی دیگر این کار هم در تخصص اشخاصی که دفاتر معاملاتی دارند نیست و آن‌ها نیز نمی‌توانند این کار را انجام بدهند؛ چون درزمینه گردشگری و سرمایه‌گذاری روی املاک تاریخی تجربه ندارند و نگاهشان به این خانه‌ها مانند نگاه آپارتمان یا مغازه‌های نوساز است؛ برای همین هیچ‌وقت این حلقه واسط را نمی‌توانند پر کنند.
او خاطرنشان می‌کند: به لطف خدا، بنده شخصا به‌خاطر اعتبار و تجربه هایی که در زمینه مرمت و گردشگری دارم، توانسته‌ام این حلقه گمشده را خودم ایجاد کنم و ضمن ارائه مشاوره، سرمایه‌گذاران را به مالکان خانه‌های تاریخی و بالعکس معرفی کنم که فعلا بتوانند از این بستر استفاده کنند.
