به گزارش اصفهان زیبا؛ موزه‌ها همواره نقش تأثیرگذار خود را در دیپلماسی فرهنگی به ثبت رسانده‌اند و به‌عنوان ابزار اصلی این نوع دیپلماسی در مبادله تاریخ، فرهنگ، هنر و تمدن بین ملت‌ها و مردم شناخته می‌شوند.
درعین‌حال رسالت بین‌المللی موزه‌ها در اشاعه سیاست‌های ملی کشورها با هدف تحقق منافع و اهداف استراتژیک دولت‌ها به‌طور واضح تعریف شده است. از نگاه کارشناسان این مدل بازیگران دیپلماسی می‌توانند چشم‌‌وهم‌چشمی و رقابت پیوسته‌ای را برای جذب گردشگر میان شهرها ایجاد کنند و از این طریق علاوه بر توسعه و تقویت صنعت گردشگری، به شهرها هویت جهانی دهند و هم‌زمان تقویت ارتباطات دیپلماتیک شهرها را باعث شوند.
در بررسی ظرفیت موزه در قالب دیپلماسی و با هدف پاسخ به این سؤال که موزه‌ها چگونه می‌توانند به شهرها در اجرای دیپلماسی فرهنگی و تحقق اهداف شهری کمک کنند، با مرتضی خاکسار، کارشناس ارشد اقتصاد گردشگری گفت‌وگو کردیم. به بیان این استاد دانشگاه امروزه تبادل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشورها از طریق موزه‌ها را نمی‌توان انکار کرد. او در این باره به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «تحقیقات سال‌های اخیر و اطلاعات و آمار در سطح دنیا نشان می‌دهد که موزه‌ها به‌عنوان منابع غنی فرهنگی، بهترین محل برای تقویت صنعت گردشگری کشورها به شمار می‌آیند.»
هم‌افزایی فرهنگی شهرها از طریق موزه‌ها
خاکسار ادامه می‌دهد: «موزه‌ها تنها بانک‌های اطلاعاتی در یک قالب منسجم هستند که می‌توانند به علاقه‌مندان تاریخ، هنر و جامعه‌شناسی برای شناخت و واکاوی هر چه بیشتر حوزه‌های موردنظرشان کمک کنند.» به گفته این استاد دانشگاه، موزه‌ها کریدور اصلی نگهداری فرهنگ، مراسم و آیین‌های هر کشور به شمار می‌روند.
او خاطرنشان می‌کند: «موزه می‌تواند ما را در رسیدن به یک فرهنگ و تمدن بهتر کمک کند. از سوی دیگر جدای از ابعاد فرهنگی و اجتماعی موزه‌ها، پیامدهای اقتصادی این مکان‌ها از بعد جذب گردشگر و کسب سود اقتصادی بالا نیز مورد توجه است.»
خاکسار می‌گوید: «موزه‌ها می‌توانند باعث هم‌افزایی و همگونی فرهنگی بین جوامع و همچنین شهرها شوند و درعین‌حال تعاملات سیاسی را تقویت کنند.» او با بیان اینکه موزه ابزاری برای نزدیک شدن تمدن انسان‌ها به یکدیگر است، تأکید می‌کند: «ما پیامدهای سیاسی و فرهنگی را در آکواریوم‌هایی با عنوان موزه با هدف درس گرفتن از آن‌ها نگهداری می‌کنیم. پایگاه‌هایی که در بستر آن‌ها تعاملات اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرد. در واقع از طریق موزه ما می‌توانیم خرده‌فرهنگ‌ها را به یکدیگر نزدیک‌تر کنیم.» این کارشناس اقتصاد گردشگری همچنین معتقد است که آثار فرهنگی و پیامدهای فرهنگی موزه‌ها همیشه مختص اشیا نیست و از فرهنگ و نوع زندگی انسان هم می‌توان به‌عنوان یک موزه زنده نام برد. او می‌گوید: «موزها می‌توانند زنده باشند و شناسایی آن‌ها و ارتباط میان آن‌ها در بستر بین‌الملل می‌تواند به یک دیپلماسی بین‌المللی ختم شود که از طریق این نوع دیپلماسی می‌توان از تجربیات و نوع زیست انسان‌ها الگوبرداری کرد.»
انسجام دیپلماسی فرهنگی در سطح جهانی
خاکسار بیان می‌کند: «وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید جایگاه واقعی موزه را به‌عنوان ابزاری در بهبود روابط بین‌الملل میان کشورها و شهرها تبیین کند و در راستای قوی‌تر کردن و شناختن بیشتر این جایگاه به جامعه جهانی بکوشد.» او می‌افزاید: «در مرحله اول کشورهای همسایه می‌توانند اطلاعات و دانش خود را در این فضا در اختیار یکدیگر قرار دهند و در ادامه در بعد فرامنطقه‌ای عمل کنند. با ترویج موزه‌ها ما می‌توانیم بسیاری از تجربه‌های علمی قدیم و تجربه‌های نسل‌های قبل را به نسل جدید در قالبی راحت‌تر انتقال دهیم و انسجام در دیپلماسی فرهنگی را در سطح جهانی به وجود آوریم و از جهت فرهنگی دچار پرباری شویم.»
تبلیغات مهم‌ترین ابزار برای معرفی موزه‌های اصفهان
خاکسار درباره ظرفیت‌های موزه‌ای اصفهان و نقش آن‌ها در تعاملات بین‌المللی بین‌شهری و تقویت دیپلماسی شهری می‌گوید: «بی‌تردید استان اصفهان جایگاه خاصی ازنظر پیشینه تاریخ و تمدن و البته کریدورهای فرهنگی دارد و از نظر ساختار اجتماعی و شهری در سطح دنیا شناخته‌شده است.»
او ادامه می‌دهد: «ما نباید به ارتباطات و تعاملات بین‌المللی اصفهان تنها در قالب روابط خواهرخواندگی‌ها اکتفا کنیم؛ بلکه باید ارتباطات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی اصفهان را به اشکال مختلف پیش ببریم و در این مسیر از ابزارهای مختلفی همچون موزه‌ها استفاده کنیم. اما در پاسخ به اینکه چگونه باید از ابزار موزه در تقویت روابط بین‌الملل و جذب گردشگران به اصفهان استفاده کرد باید گفت مسلما با برنامه‌ریزی و طراحی سایت‌های فرهنگی با استاندارهای جهانی می‌توان اصفهان و ظرفیت‌های موزه‌ای آن را به شکل بهتری به تصویر کشید و معرفی کرد؛ چراکه تبلیغات مهم‌ترین ابزار برای معرفی این ظرفیت اصفهان است. استفاده از شبکه‌های اجتماعی و معرفی ظرفیت‌های گردشگری و تاریخی اصفهان و تبلیغ برای موزه‌های اصفهان در این فضا می‌تواند به تشویق گردشگران برای حضور در اصفهان و البته تقویت تعاملات بین‌المللی شهر کمک کند.»
به تصور کشیدن بیشتر اصفهان در فضای مجازی
این استاد دانشگاه می‌گوید: «در بررسی اینکه چرا عمق تعاملات بین‌المللی کشورهای اروپایی همچون فرانسه، انگلستان، سوئد، نروژ، دانمارک و آلمان بیشتر از دیگر کشورهای جهان است و درعین‌حال جهانگردان بیشتر به سمت این کشورها تمایل دارند، باید گفت رزومه و شناسنامه فرهنگی این کشورها بر روی شبکه‌های اجتماعی مرتب منتشر می‌شود. ما نیز باید برای تقویت تعاملات فرهنگی و معرفی ظرفیت‌های خود در این حوزه بخش ارتباطات و فناوری خود را قوی‌تر کنیم.» او ادامه می‌دهد: «به عقیده بنده اصفهان باید به دنیا به شکل بهتری معرفی شود و این میسر نخواهد شد جز با فعالیت بیشتر در فضای مجازی.»
معرفی جایگاه موزه‌های اصفهان به دنیا
خاکسار می‌گوید: «توصیه من در راستای تقویت دیپلماسی موزه اصفهان نیز این است که مدیران کل استانی صداوسیما با همکاری مدیران کل اداره گردشگری باید برنامه‌های گردشگری استان را در این قالب تدوین کنند. برنامه‌هایی که از صداوسیما به‌عنوان ابزاری تبلیغاتی با هدف تقویت تعاملات بین‌المللی استفاده می‌کنند. ما باید به دنیا بگوییم که ایران و شهرهایی همچون اصفهان در گردشگری موزه جایگاه بالایی دارند.» او در ادامه با بیان اینکه کشور ما همچنان مشکلات بسیاری در حوزه تبلیغات دارد، خاطرنشان می‌کند: «ما باید با ایجاد برنامه‌های تبلیغاتی بین‌المللی کاملِ ۲۴ ساعته و ساخت نرم‌افزارهای تبلیغاتی در سطح جهانی وظیفه فرهنگی خود را در حوزه موزه‌ها نه‌تنها در سطح منطقه بلکه در سطح فرا منطقه‌ای انجام دهیم.»
