به گزارش اصفهان زیبا؛ با پیشروی فرونشست زمین در اصفهان، هشدارهای کارشناسان از وقوع این پدیده و آثار آن شدت گرفته است. هشدارها تا جایی پیش رفته که اگر برداشت از آبخوان دشت اصفهان‌برخوار ادامه یابد، تا حدود ۱۵ سال دیگر اصفهان قابل سکونت نخواهد بود و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی بسیاری برای اصفهان خواهد داشت.
کارشناسان اگرچه طی سال‌های گذشته به وقوع پدیده فرونشست زمین در اصفهان هشدار داده بودند، متأسفانه طی دو سال گذشته نشانه‌های این سرطان پیش‌رونده خود را در قالب ترک‌ها و ریزش‌های مختلف در شهر اصفهان نمایان کرده است. آمارها و اعداد متفاوتی از نرخ فرونشست زمین در مناطق مختلف اصفهان منتشرشده و مطابق آخرین آمار، نرخ سالانه فرونشست زمین در اصفهان ۱۸,۵ سانتی‌متر است.
از سوی دیگر، کارشناسان اقتصادی بر این عقیده‌اند که فرونشست زمین بر شاخص‌های اقتصادی این شهر و استان اثرگذار است و در صورت ادامه این وضعیت، احتمالا با پدیده مهاجرت معکوس از اصفهان روبه‌رو خواهیم شد.در بررسی‌های صورت گرفته شدت مهاجرت به اصفهان کم شده است. برعکس امروز با پدیده‌ای در اصفهان روبه‌رو هستیم که نشان‌دهنده حرکت اصفهان به سمت پدیده‌ای به نام قجری‌شدن اصفهان است.
در توضیح این موضوع باید گفت که در دوره صفوی یک‌میلیون نفر در اصفهان زندگی می‌کردند که این آمار در دوره قاجار به ۷۰ هزار نفر رسید و جمعیت اصفهان به‌شدت کاهش یافت. این تجربه تاریخی یادآور موضوع تلخی بوده و ناظر بر این موضوع است که کاهش شدید جمعیت اصفهان مسبوق به سابقه است. درست است که در کوتاه‌مدت افت این‌چنینی جمعیت دور از ذهن است، اما بی‌تردید در صورت ادامه این وضعیت، احتمالا با پدیده مهاجرت معکوس مواجه خواهیم شد.
درحالی‌که در گذشته افراد به استان اصفهان مهاجرت می‌کردند، در آینده احتمالا این جمعیت از استان اصفهان به استان‌های دیگر مهاجرت خواهند کرد. اکنون موج خفیف این مهاجرت در اصفهان شکل گرفته است و بسیاری از افراد در حال مهاجرت به استان‌های شمالی کشور هستند.اگرچه آمارهای رسمی در این خصوص بسیار محدود و اندک است، سال ۹۷ پژوهشی از سوی سازمان برنامه‌وبودجه استان اصفهان با عنوان «بررسی جریانات مهاجرتی استان اصفهان» انجام شد که بر اساس آن پدیده «مهاجرت» در این خطه تا سال ۹۵ و بر اساس آمار نفوس و مسکن از روستا به شهر و از شهرهای اطراف به شهر اصفهان ثبت‌شده است.
مطالعات این پژوهش نشان می‌دهد از سال ۹۶ این روند با تغییرشکل مواجه می‌شود و بیشتر جابه‌جایی جمعیت شکل می‌گیرد؛ روندی که با مهاجرت غیردائم در شهر اصفهان نمود می‌یابد.مطابق این پژوهش در ۱۴۰۰، «مهاجرت معکوس» که دولت‌های مختلف به دنبال راهکارهایی برای عملیاتی‌کردن آن بودند و درنهایت موفق به اجرای آن نشدند، امروز با افزایش قیمت‌ها و گران‌شدن مسکن و تبدیل اصفهان به یک شهر گران، عملیاتی شد و مهاجرت روستائیان از شهر اصفهان به زادگاه خویش و حتی مهاجرت شهرنشین‌های اصفهان به شهرهای اطراف و ارزان‌قیمت ازجمله «فلاورجان» شکل گرفت.
آلودگی هوا، فرونشست زمین، خشک‌سالی و بحران آب از دیگر دلایل مهاجرت از اصفهان از سوی مسئولان امر مطرح می‌شود. دراین‌باره باید گفت، روند افزایشی مهاجرت در اصفهان موضوعی تأییدشده از سوی مسئولان است. اگرچه در اولویت‌بندی دلایل نظرات متفاوتی ارائه شد، همگی بر اینکه هنوز به رشد منفی نرسیدیم، اتفاق‌نظر دارند. بر اساس آخرین سرشماری در سال ۹۵، سهم مهاجران جابه‌جاشده در استان اصفهان نسبت به‌کل کشور در دوره زمانی ۹۵-۱۳۹۰ نسبت به دوره قبل (پنج‌ساله گذشته) اندکی افزایش داشته و از ۶,۸ به ۷,۰درصد رسیده است؛ همچنین اصفهان بر اساس این سرشماری طی سال‌های ۸۵ تا ۹۰ و ۹۰ تا ۹۵ مهاجرپذیر بوده است؛ اما این روند از سال ۹۶ تا ۱۴۰۱ روند معکوس گرفته و بیشتر روستائیان که طی این سال‌ها به شهر آمده بودند به زادگاه خویش بازگشته‌اند؛ اما در این میان برخی کارشناسان عمده‌ترین دلیل این جریان معکوس را گرانی مسکن مطرح کرده‌اند.
اما اکنون فرونشست زمین، تمام‌شدن ذخایر آب سفره‌های زیرزمینی و… دو سناریو را پیش روی اصفهان قرار داده است. کوبنده‌ترین هشدار را یکی از کارشناسان اداره‌کل راه و شهری اصفهان، تابستان 1400 داده بود که دو و نیم میلیون نفر از ساکنان شهر اصفهان در معرض خطر فرونشست قرار دارند و آنچه اهمیت مطالعات دشت اصفهان‌برخوار را بیشتر می‌کند، نرخ رشد سریع فرونشست در منطقه و پیشروی آن به سمت شهر اصفهان و وجود المان‌های مهم شهری است.
از سوی دیگر، برخی فعالان زیست‌محیطی، دو سناریو را پیش روی اصفهان قرار داده‌اند: یک سناریوی بدبینانه این است که در ۱۴۰۹ با توجه به اینکه مخازن سفره‌های زیرزمینی‌اش تمام می‌شود، مردم مجبور به مهاجرت هستند و سناریوی خوش‌بینانه هم سال۱۴۱۸ است که آن‌وقت در صورت عدم‌اصلاح مبلمان شهری و رفتار صنایع ناچار به مهاجرت می‌شوند. اگر موضوع آلودگی هوا را هم به آن اضافه کنیم ، با توجه به اینکه اصفهان بیشتر از اهواز و تهران روزهای ناسالم دارد، قبل از تمام‌شدن آب، هوای اصفهان تمام می‌شود و مردم قبل از فرار از تشنگی، از فقدان اکسیژن مجبور به رفتن می‌شوند. اکنون اگر به استان گیلان سر بزنید و با مسئولان آموزش‌وپرورش صحبت کنید، تعداد دانش‌آموزان اصفهانی زیاد شده است و در برخی محله‌ها در شمال کشور، مردم با لهجه اصفهانی صحبت می‌کنند.
نشانه‌های مهاجرت همین‌الان خود را نشان داده است؛همچنین در هشدار دیگر از مدیران محیط‌زیست اصفهان آمده است که اگر برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی به همین منوال ادامه یابد، آبخوان‌های دشت اصفهان تا ۱۴۰۹ به‌طور کامل تخلیه می‌شود. در حال حاضر فرونشست یکی از چالش‌های اصلی محیط‌زیست اصفهان است. از ۳۵ دشت استان که موردمطالعه قرارگرفته است، ۲۹ دشت ازنظر فرونشست در شرایط بحرانی قرار دارد؛ همچنین اکنون 1200 کیلومترمربع از مساحت اصفهان و شهرهای اطراف آن دچار فرونشست با نرخ ۱,۱۵ سانتی‌متر در سال است و فرونشست دشت اصفهان، جمعیتی بالغ‌بر ۲,۵ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
به‌طور قطع تأمین‌نکردن حقابه زیست‌محیطی و استمرار خشکی زاینده‌رود سبب تشدید فرونشست و گردوغبار شده است. برخلاف دشت‌های دیگر دارای فرونشست در کشور، فرونشست در دشت اصفهان با محدوده اصلی شهر درگیر شده و به مرکز شهر در حال نفوذ است و همه سازه‌ها، اعم از لوله‌های انتقال گاز، آب و فاضلاب، قطار شهری و بناهای تاریخی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
