به گزارش اصفهان زیبا؛ تابستان، همیشه گره خورده است به اوقات فراغت گسترده؛ فرصتی برای دوری چند ماهه کودکان و نوجوانان از مدرسه و دل‌مشغولی‌ها و دلواپسی‌ها راجع به درس و مشق و البته برنامه‌ریزی برای آنچه در طول سال تحصیلی فرصت انجام دادن آن مهیا نمی‌شود.
اگرچه کودکان و نوجوانان در طول سال اوقات فراغت‌های زیادی دارند، جنس اوقات فراغت تابستان شاید با زمان‌های دیگر متفاوت باشد؛ به همین خاطر هم، بسیاری از کودکان و نوجوانان، قبل از رسیدن روزهای طولانی و داغ تابستان با مشورت والدین خود برنامه‌های مختلفی برای سرگرم شدن و استفاده بهتر از این ایام می‌چینند و تلاش می‌کنند تا این فرصت را مغتنم بشمارند؛ هم به تفریحشان برسند، هم حرفه و فن و هنری را فرا بگیرند و هم اینکه ساعات بیشتری را در کنار و همراهی با خانواده خود سپری کنند.
اگر تا همین دیروز دورهمی‌های شبانه و رفتن به سفر و دل‌خوشی‌های کوچک مثل گل کوچک بازی کردن در کوچه، دوچرخه‌سواری و … بخش عمده‌ای از اوقات فراغت را به خود اختصاص می‌داد و خانواده‌ها این‌گونه زمان آزاد خود را می‌گذراندند، اما حالا و با رشد روزافزون تکنولوژی و همه‌گیرشدن آن و همچنین ظهور ابزارهای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی و تغییرات فرهنگی و دگرگون‌شدن سبک زندگی، نحوه گذران اوقات فراغت عوض شده است.
در زمان امروزی که عصر ارتباطات نامیده شده است و ثانیه‌هایش در رقابتی تنگاتنگ با همدیگر قرار گرفته‌اند، مرزها از بین رفته‌اند و به تعبیر «مک لوهان»ی همه بدون اینکه همدیگر را بشناسند و آشنایی با هم داشته باشند، در «دهکده‌ای جهانی» زندگی می‌کنند؛ دهکده‌ای که در آن ارتباط‌های رودررو در دنیای واقعی، بیشتر جای خود را به تعامل‌ها در دنیای مجازی داده است و بسیاری از افراد به جای دور هم جمع شدن، ترجیح می‌دهند اوقاتشان را به صورت فردی و در فضای مجازی بگذرانند؛ فضایی که جذابیت‌ها و قابلیت‌های آن به قدری است که هر سلیقه و نیازی را به راحتی می‌تواند ارضا کند و پاسخ دهد و دوری و گریز از آن امکان‌پذیر نیست.
از سوی دیگر، تغییر سبک زندگی و همچنین تمایل افراد به زندگی آپارتمانی یا عدم توان خرید مسکن، باعث شده است روزبه‌روز عرض خانه‌ها کوچک‌تر و تنگ‌تر شود و طولشان، اما قد بکشد و به آسمان برسد. در عصر کنونی، دیگر خبری از خانه‌های ویلایی و حیاط‌دار که جان می‌دادند برای دورهمی‌ها و شب‌نشینی‌های تابستانه، نیست.
گرانی‌های افسارگسیخته و شیوع کرونا در سال‌های گذشته باعث شده است دیدوبازدیدها و دورهم جمع شدن‌ها به حداقل برسد؛ البته که در همان حداقل‌ها نیز استفاده از گوشی‌های اندروید بر گپ‌وگفت‌ها غلبه دارد!
همه این تغییرات، اما باعث شده است اوقات فراغت و نحوه گذراندن آن به مسئله‌ای اجتماعی تبدیل شود؛ مسئله‌ای که پرداختن به آن با توجه به شکاف‌های بین نسلی و تغییرات روزمره و رشد فناوری، شاید کار آسانی نباشد و نیاز به مطالعه و بررسی اساسی و شناخت نیازهای کودکان و نوجوانان در این حوزه داشته باشد.
فرقی نمی‌کند؛ خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان، برای پرکردن اوقات فراغت و نحوه استفاده درست از آن شاید دچار سردرگمی باشند و اصلا معنای اوقات فراغت را ندانند!
برخی از خانواده‌ها نیز به دلیل نداشتن آگاهی و دانش در این رابطه، هیچ برنامه‌ای برای فرزندانشان در نظر نمی‌گیرند یا از حضور آن‌ها در کلاس‌های مختلف و جمع‌های هم‌سن‌وسال خودداری کرده و کودکان و نوجوانان (که اتفاقا در سن حساس و خاص قرار دارند) را به حال خود رها می‌کنند که البته این مسئله نیز پیامدهای بی‌شماری را به‌همراه دارد و باعث می‌شود کودکان رشد و آگاهی‌های لازم را به دست نیاورند.
برخی از خانواده‌ها هم اما از آن طرف بوم می‌افتند. تابستان که می‌شود، به دلیل مشغله‌ها و روزمرگی‌های بسیار، تمامی مسئولیت پرکردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان را به سازمان‌ها و کانون‌ها و نهادهای ورزشی و هنری و آموزشی می‌سپارند و دیگر کاری به فرزند خود ندارند و او را تنها به حال خود، رها می‌کنند؛ به‌طوری‌که کودک می‌ماند و لیست بلندبالایی از کلاس‌ها و برنامه‌های مختلفی که نمی‌داند کدامش را باید در اولویت قرار دهد؛ برای همین هم اصلا فرصت خاراندن سر ندارد و البته که دچار اضطراب و دلواپسی می‌شود.
همه این‌ها اما نشان‌دهنده این است که اوقات فراغت، نیازمند برنامه‌ریزی اساسی و درست‌وحسابی است؛ به گونه‌ای که کودکان و نوجوانان، علاوه بر داشتن فرصت برای در کنار خانواده بودن، بتوانند از جمع‌های دیگر نیز بهره ببرند؛ همچنین به ورزش و تفریح بپردازند یا اینکه در کلاس‌های آموزشی و هنری شرکت کنند و مهارت‌هایی را فرا بگیرند تا از باقی هم‌سن‌وسالانشان جا نمانند و بتوانند مهارت‌های ارتباطی خود را گسترش بدهند و با دیگران تعامل‌های خوبی برقرار کنند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نحوه گذراندن اوقات فراغت تأثیر فراوانی بر ابعاد مختلف زندگی فردی دارد و پیامدهای اجتماعی مهمی از جمله نشاط اجتماعی را به‌همراه می‌آورد؛ همچنین سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان برای برنامه‌ریزی برنامه‌های مربوط به اوقات فراغت باید به این نکته توجه داشته باشند که بسترهای لازم برای گذران اوقات فراغت را فراهم کنند؛ به گونه‌ای که هر کس حق انتخاب داشته و بتواند از گزینش خود کمال رضایت را داشته باشد.
