به گزارش اصفهان زیبا؛ «بازار وکیل شمالی در امتداد خود به سمت شمال به دروازه اصفهان می‌رسد. ما در شهرداری شیراز در پی آن بودیم که با طراحی پهنه دروازه‌ای، دروازه اصفهان را به عنوان یکی از ورودی‌های اصلی مجموعه زندیه در بافت تاریخی شیراز تعریف کنیم.» این روایت، بخشی از ارائه مهندس الهام معصومی، مرمتگر بنا و بافت‌های تاریخی بود که در بیست و یکمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی بازآفرینی شهری با عنوان «طرح بازآفرینی مجموعه زندیه شیراز» مطرح شد.
معصومی در این نشست که به میزبانی «دبیرخانه انتقال تجربیات بازآفرینی منطقه دو کشور» برگزار شد، با بیان اینکه ارگ کریم‌خانی یکی از شاخصترین و نام‌آشناترین اجزای معماری مجموعه زندیه است، خاطر نشان کرد: «پروژه بازآفرینی مجموعه زندیه شیراز یکی از پروژه‌های ملی شهرداری شیراز است که برنامه‌ریزی برای آن از سال 1399 آغاز شده و تا به حال بخش‌هایی از پروژه به اجرا درآمده و فرایند اجرای سایر بخش‌ها هم در حال پیگیری است. طرح بازآفرینی مجموعه زندیه، علاوه بر المان‌های اصلی مجموعه، سایر فضاها و ساختمان‌هایی را که به لحاظ عملکردی با این مجموعه هم‌پیوند شده‌اند، در بر می‌گیرد.»
او افزود: «ارگ کریم‌خانی در غرب مجموعه زندیه مستقر شده است. در کنار آن عمارت دیوانخانه، عمارت حکومتی دیگری است که در شمال مجموعه قرار گرفته است. در دوره‌ای مؤسس تلگراف هند، اروپا و ایران در این عمارت مستقر و پس از آن در دوره پهلوی ساختمان مخابرات در میان سرای این عمارت احداث شد. در حال حاضر بازار وکیل و سراهای متصل به آن را داریم. این بازار در جریان خیابان‌کشی‌های دوره پهلوی اول به دو سمت شمالی و جنوبی تقسیم شد.»
معصومی اظهار کرد: «پروژه بازآفرینی دروازه اصفهان پروژه دیگری است که سیطره خودرو در تمام عرصه میدانگاهی موجود و آشفتگی ترافیکی و فرسایش عملکردی و کالبدی ساختارهای پیرامونی یکی از معضلات این بخش بود. تلاش کردیم با هماهنگی معاونت ترافیک موضوع ساماندهی ترافیک محدوده پیگیری شود و در نهایت هم به دنبال ارتقای حضور پذیری برای عابران پیاده و گردشگران بودیم. این طرح به اجرا در نیامد و مراحل تصویب آن اخیرا به اتمام رسیده است.»
به روایت معصومی مجموعه زندیه شیراز یک مجموعه حکومتی است که حدفاصل سال‌های 1180 تا 1193 هجری قمری توسط کریم‌خان زند برپا شده است. این مجموعه در شکل تاریخی‌اش شامل یک ارگ حکومتی و عرصه میدانگاهی، عمارات دیوانی و باغ نظر، آب‌انبارها، حمام عمومی، مسجد و عمارتی نظیر ضراب‌خانه و جبه‌خانه است.
همچنین بازاری با دو راسته عمود بر هم و چندین سرا و عمارتی خلوت و یک مدرسه نیمه‌تمام و چند عمارت مربوط به برادران و پسران کریم خان زند در این مجموعه تأسیس شده است. در آن زمان هدف کریم خان از تأسیس این مجموعه، مدرسه و عماراتی مربوط به بزرگان خاندان زند بوده است که اغلب در جنوب مجموعه واقع شده و از میان رفته‌اند و سبب عمده این تخریب‌ها عداوت خاندان قاجار با این دودمان بوده است.
او با اشاره به اینکه مجموعه زندیه در مجاور دو پهنه دروازه‌ای قرار گرفته است، گفت: «یکی دروازه اصفهان که در شمال مجموعه قرار دارد و دیگری دروازه باغ شاه است که در غرب مجموعه قرار دارد. محل دقیق استقرار دربار پادشاه مشخص نیست؛ ولی از توضیحاتی که در منابع محدود ذکر شده است این گونه می‌توان برداشت کرد که جایی میان میدان شهرداری (شهدای امروزی) و چهارراه زند قرار داشته است. بر اساس شواهد موجود ما وارد یک عرصه میدانگاهی می‌شویم که در زمان زندیه نقش یک مقصد قوی یا عنصر وحدت بخش را برای مجموعه زندیه ایفا می‌کرده است».
گفتنی است سلسله نشست‌های تخصصی بازآفرینی شهری هر هفته به صورت آنلاین به میزبانی «دبیرخانه انتقال تجربیات بازآفرینی منطقه دو کشور» برای مسئولان و تصمیم‌گیران حوزه بازآفرینی شهری شاغل در فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها و استانداری‌های چهار استان اصفهان، فارس، قم و یزد برگزار می‌شود. ریاست این دبیرخانه نیز به مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان سپرده شده است.
