به گزارش اصفهان زیبا؛ روزه و روزه‌داری برای خیلی‌ها سؤالاتی را به همراه دارد و ممکن است اصول آن رعایت نشود. در این صورت می‌توانید نظر دکتر محمود باباییان، متخصص طب ایرانی، عضو انجمن علمی طب سنتی ایران و مدرس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان را بخوانید.
بهتر است ابتدا به این نکته اشاره کنم که سلامت و ارتقای آن مسیری پویا با ابعاد گسترده‌ای نظیر سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی را در برمی‌گیرد.
فواید روزه‌داری
در این بین، یکی از امور مهم دینی که می‌تواند فرصتی مناسب برای تعادل و سلامت بدن باشد، روزه‌داری در ماه مبارک رمضان است. فلسفه روزه در مبانی دین اسلام قراردادن انسان در مسیر دستیابی به تقوا از طریق آموزش صبر توأم با برگزاری آداب دیگر دینی همچون نماز است. خداوند متعال به‌واسطه ماه مبارک رمضان سبک درست‌زیستن در همه جوانب مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی به انسان می‌آموزد.
طب سنتی ایران به‌منظور حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها دارای آموزه‌های متعددی است که ابعاد مختلف انسان نظیر فعالیت‌های بدنی و استراحت مناسب، رعایت خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها و خواب‌وبیداری و… در نظر می‌گیرد. فراگرفتن سبک زندگی صحیح و رعایت آن از منظر طب سنتی ایران، به‌خصوص در ماه مبارک رمضان، می‌تواند کمک شایانی به افراد در بهره‌مندی بیشتر از ابعاد مادی و معنوی روزه‌داری و کاهش برخی از عوارض ناخواسته کند.
روزه‌داری به‌واسطه افزایش حرارت در بدن، به‌خصوص در ماه‌های گرم سال تأثیراتی مختلف ایجاد می‌کند که ممکن است موجب کم‌آبی، ضعف، بی‌حالی، بوی بد دهان و… شود؛ اما از جهات دیگر روزه‌داری به کمک رفع پرخوری، کاهش پری دستگاه گوارش و کاهش فشار بر سیستم قلبی‌عروقی، کاهش تولید اخلاط ناسالم، چربی‌سوزی، دفع رطوبت‌های اضافی بدن و کاهش وزن منافع فراوانی برای سلامتی انسان فراهم می‌کند.
آداب افطاری
برای بهره‌مندی بیشتر از منافع روزه، افراد می‌بایست توصیه‌هایی را در ماه مبارک رمضان در نظر داشته باشند که مهم‌ترین آن رعایت عادات و آداب غذایی است. توجه به کم‌خوری و پرخوری و درهم‌خوری از مهم‌ترین آدابی است که باید رعایت شود.
در ماه مبارک رمضان صرف غذا در دو وعده افطاری و سحری صورت می‌گیرد که بهتر است افطاری و شام به‌صورت هم‌زمان با حجم کمتر صرف شود و در فاصله میان این وعده و غذای سحر، آب، آشامیدنی‌ها و میوه‌هایی مناسب مصرف شود.
خوراکی‌های مناسب در شروع افطار بهتر است مواد خوراکی شیرین‌مزه مانند خرما، انجیر، عسل، نبات، توت، شکر، شیره خرما، شیره انگور و… باشد که می‌تواند با خوراکی‌های مناسب دیگر همچون پنیر، کره، شیر، ماست شیرین، شیربرنج و فرنی همراه شود. البته مقدار غذا در شخص سالم باید به‌اندازه‌ای باشد که موجب سنگینی سر دل، آروغ زیاد و نفخ نشود.
به‌منظور جلوگیری از اختلال هاضمه، بهتر است از مصرف مایعات سرد، دوغ و میوه همراه غذا پرهیز شود. به نظر می‌رسد حدود یک‌ساعت‌ونیم ساعت فاصله بین تناول غذا و میوه مناسب باشد.
رعایت فاصله صرف غذا با خواب
نکته مهم دیگر رعایت فاصله تناول غذا با فعالیت‌های ورزشی و وقت خواب است که باید این امور زمانی باشد که سر معده سبک شده باشد که بسته به غذا ممکن است ساعت آن فرق کند.بهتر است روزه‌داران شب‌ها زودتر استراحت کنند تا موقع سحرگاهان بانشاط از خواب برخاسته و از برکات معنوی سحرهای ماه مبارک بهره‌مند شوند.
خوابیدن بدون فاصله، به‌ویژه در سحر، مشکلات فراوانی مانند ریفلاکس، نفخ و اختلال خواب می‌تواند ایجاد کند.
آداب سحری
یکی از اصول مهم سلامتی در روزه‌داری توصیه به مصرف غذای سحر است که بهتر است همگان، به‌خصوص نوجوانان یک ساعت زودتر بیدار شده و با رعایت شرایط همچون عجله‌نکردن در تناول غذا، عدم مصرف غذاهای پرچرب و شور، غذاهای نفاخ، ماهی، زولبیا، بامیه، حلوا، سس، خامه، غذای فوری و هندوانه و… سحری میل کنند. مصرف نان، برنج، سبزی‌ها، مربا و کمی میوه در وعده سحری توصیه می‌شود.
مصرف‌کردن سبزی ضدعفونی‌شده به‌ویژه ریحان، جعفری، شوید، هویج و نعنا در رفع یبوست و هضم بهتر غذا کمک‌کننده است. البته تناول سبزی‌هایی مانند تره، تربچه، مرزه و ترخون به‌ویژه در سحر توصیه نمی‌شود.
رفع عطش روزه‌داری
یکی از شکایات مهم برخی از افراد در هنگام روزه‌داری عطش و تشنگی بیش‌ازاندازه است که در افراد با مزاج گرم و خشک، لاغراندام و بسیار چاق بیشتر مشاهده می‌شود.
به‌منظور کمترشدن این شکایت و عوارض ناشی از آن مانند خشکی پوست، عدم‌تمرکز، بی‌قراری و عصبانیت، توصیه می‌شود غذاهای مولد صفرا مانند غذاها دارای مزاج گرم و خشک، ادویه‌های تند و شور، خوراکی‌های چرب و سرخ‌کردنی‌ها، کشک، بادمجان، انبه، موز، چای سنگین و هندوانه در سحری کمتر صرف شده و از کارهای شدید بدنی، استرس و تنش‌های روحی‌روانی و مواجهه با آفتاب شدید پرهیز شود.
مصرف خورشت‌های همراه با آلو، تمرهندی و زرشک، نوشیدن شربت سکنجبین، شربت آبلیمو، شربت عرق بیدمشک با گلاب، شربت خاکشیر، شربت زرشک، شربت عناب، عرق کاسنی با تخم خرفه، خوردن کاهو و سکنجبین و سوپ جو رقیق می‌تواند در کاهش تشنگی آزاردهنده در روز کمک کند.
رفع بوی بد دهان
یکی از مشکلاتی که اکثر روزه‌داران در ماه مبارک رمضان با آن مواجه هستند، بوی بد دهان است. علل مختلفی نظیر رعایت‌نکردن بهداشت دهان و دندان، پوسیدگی‌ها و عفونت‌های لثه و دندان، بیماری‌های گوارشی، بیماری‌های تنفسی، دیابت و مصرف داروها می‌تواند موجب بوی بد دهان شود.
به‌منظور کاهش این شکایت آزاردهنده، لازم است قبل از ماه مبارک رمضان بهداشت دهان و دندان رعایت شده و پوسیدگی‌ها و عفونت‌های دهان و دندان درمان شده و در صورت وجود بیماری‌های معده و نزله و ترشحات پشت حلقی زیر نظر متخصص طب سنتی درمان شوند؛ در ضمن جهت تقویت لثه، علاوه بر مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان بعد از غذا، مالیدن عسل و سرکه و یا جوشانده گلنار و یا مورد در سرکه روی لثه‌ها با انگشت کمک‌کننده است.
سوزش ادراری
برخی از افراد از سوزش ادرار در روزه‌داری شاکی هستند که ضمن بررسی دقیق و درمان علل مختلف مانند عفونت‌های ادراری و… می‌توان از شربت سکنجبین رقیق‌شده با آب هندوانه، شربت سکنجبین با خیار، کاهو و سکنجبین و نوشیدن شیره تخم خربزه بهره برد.
