امسال و به بهانه بیست‌و‌پنجم آبان روز حماسه و ایثار اصفهان، شهرداری اصفهان با همکاری و همراهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و گروه ۴۴ توپخانه، نمایش متفاوت با رویکرد معرفی یک چهره از ابرقهرمانان ایرانی در طول سال‌های معاصر را، در میان برنامه‌های هفته اصفهان تدارک دید تا با محتوا و اجرایی منحصر‌به‌فرد به معرفی شهید صیادشیرازی پرداخته و بخش اعظمی از شهروندان اصفهانی را پای این برنامه بنشانند.
این ویژه‌برنامه، ترکیبی از فیلم و تئاتر بود که زندگی شهید صیاد شیرازی از تولد تا دوران تحصیل، مبارزاتش در دوران انقلاب، ازدواج، فرماندهی، حضور در جبهه غرب، فرماندهی جبهه جنوب و حضور در عملیات‌ها و شهادت و ترورش را روایت می‌کرد و مخاطبان در سه جهت مقابل، سمت راست و سمت چپ خود، به تماشای آن می‌نشستند.
با «مسعود عشاقی» کارگردان و تهیه‌کننده نمایش «تا پای جان» در شامگاه پنجشنبه سوم آذر هم‌زمان با شب آخر اکران این ویژه برنامه به گفت‌وگو نشستیم.
نمایش «تا پای جان» از چه زمانی کلید خورد؟ ایده کار از کجا آمد؟ چرا شهید صیاد شیرازی؟
ما در مؤسسه فرهنگی‌هنری رویش چندین سال است که مشغول انجام پروژه‌های فرهنگی هستیم و بخشی از فعالیت‌هایمان متمرکز بر برنامه‌های ترکیبی بوده که تا پای جان هم یک نمونه عظیم از این برنامه‌های ترکیبی است.
قبل‌تر برنامه‌هایی را در سطح شهر اصفهان و سایر شهرهای کشور داشتیم که تجربه آن‌ها ما را بر آن داشت که به سمت یک کار ویژه‌تر چه از نظر اجرایی و چه محتوایی برویم.
دقیق‌تر بخواهم توضیح بدهم باید بگویم که کارهای قبلی که در این حوزه در کشور توسط گروه‌های مختلف انجام شده است بیشتر در حوزه تاریخ اسلام بوده و از آنجا که در این ژانر منابع زیادی وجود دارد و داستان‌ها و روایات مبرهن فراوان است، متأسفانه کمتر وارد بحث سناریوسازی و تولید محتوای اولیه شده‌ایم.
ما قصدمان این بود که به یک شخصیت معاصرتر بپردازیم که قابلیت الگوسازی برای نسل جوان و نوجوان را داشته باشد و به موضوعات روز هم تا حدودی بتواند پاسخ دهد. این مسیر فکری و عملی بود که ما را به شخصیت ویژه این شهید بزرگوار رساند.
کار تحقیقی و مطالعاتی بر روی این نمایش چگونه و به چه صورت طی شد؟
بعد از اینکه تصمیم به روایت زندگی شهید صیاد شیرازی گرفتیم، تیم‌های پژوهشی و تحقیقاتی را برای رسیدن به یک نتیجه متقن آماده به کار کردیم.
این بحث اتقان موضوع و روایت صحیح را از آنجا می‌گویم که به هر حال روایت زندگی یک شخصیت معاصر از آنجا که دوستان و آشنایان او در قید حیات هستند و خیلی از ابعاد زندگی ایشان برای آن‌ها آشکار است، از نظر کاری باید با وسواس و دقت بیشتری پیش برود و ما این دقت در روایت را با مطالعه آثار نوشته شده درباره شهید صیاد شیرازی و همچنین گفت‌گو و مشاوره با دوستان و هم‌رزمان این شهید به‌دست آوردیم. به همین دلیل هم می‌توان گفت که همه بخش‌های این نمایش بزرگ مستدل و مستند است.
چه تعداد نیروی انسانی، درگیر این کار بودند؟
شاید برای خیلی‌ها باورش سخت باشد؛ ولی این کار بزرگ‌ترین برنامه ترکیبی در حوزه دفاع مقدس بود که در کشور انجام می‌شد و در مجموع نیروهای متخصص، هنروران و کادر اجرایی نزدیک به 550 نفر به طور مستقیم درگیر کار سنگین بودند که اگر بخواهیم کادر اجرایی شهرداری و ارتش جمهوری اسلامی را که در زمینه پشتیبانی درگیر این کار بودند، هم محاسبه کنیم به بیش از 800 نفر نیروی انسانی می‌رسیم که با همدلی و همراهی این کار را به ثمر رساندند.
چه تعداد مخاطب پای این برنامه آمدند؟ برآوردی دارید؟
در 9 شب اجرا در مجموع بین 45 تا 50هزار نفر بیننده این کار بودند. برخی شب‌ها بیش از پنج هزار نفر مخاطب که ظرفیت ما بود پای این کار آمدند و بعضا خیلی‌ها ایستاده این کار را تماشا کردند.
از نظر شما، سخت‌ترین لوکیشن نمایش، کدام قسمت آن بود؟
اینکه بگوییم سخت‌ترین لوکیشن کار چه بخشی بوده قطعا جواب به طور کامل درستی نخواهد بود. چون این کار مجموعه‌ای از اجزاست که مثل یک پازل وقتی کنار هم قرار می‌گیرند شکل کامل را ارائه می‌دهد و اگر هر بخشی دچار ایراد یا نقصان باشد، تمام کار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ولی اگر بخواهم سؤال شما را بی‌جواب نگذارم باید بگویم که کلیت کار از آنجا که از نظر برهه زمانی چند برهه و اتفاق تاریخی را رقم می‌زد، از نظر دکور، صحنه و لباس و سایر قسمت‌های تولید به سختی کار افزوده بود.
از منظر اجرایی هم می‌توان گفت که بخش‌های عملیات و نظامی کار، سختی بیشتری به لحاظ جلوه‌های ویژه میدانی و ادوات نظامی در کنار بازی هنروران داشت.
از نظر زمانی، چقدر زمان برای آماده‌سازی نیروی انسانی به کار گرفتید؟
بدون احتساب مقدمات پژوهشی و تولید سناریو، این کار حدود دو ماه برای آماده سازی زمان برده است.
به عنوان کارگردان این مجموعه، در زمان اجرا، جایی احساس ضعف نکردید؟
بگذارید اینجا به بهانه سوالی که پرسیدید چند نکته را بگویم. اول آنکه جامعه فرهنگی ما به‌خصوص مسئولان فرهنگی در کشور و به ویژه شهر اصفهان باید این موضوع را درک کنند که کارهای میدانی و ترکیبی با این وسعت و با پیش‌تولید سنگین باید حداقل 20 تا 30 روز اجرای عمومی داشته باشد که هم زحمت مجریان کار بیشتر به ثمر بنشیند و هم این که مخاطبان زیادی این برنامه را از دست ندهند.
یک تجربه جالب را بگویم که ما در یکی از شب‌های برنامه علی‌رغم باد و باران در محیط برنامه، سه هزار مخاطب داشتیم که زیر باران تا پایان بیننده برنامه بودند که من همین‌جا به عنوان کارگردان کار از طرف همه عوامل اجرایی از همه آن‌ها ممنونم و باید بدانند این مخاطب است که انرژی ما را برای انجام این کارها علی رغم سختی اجرا دوچندان می‌کند.
نکته بعدی که باید بگویم گلایه‌ای است که از تبلیغات کار بعد از تمدید اجرا دارم که به شکلی که بایسته و شایسته مخاطبان پروژه بود انجام نشد و تازه در روز سوم تمدید بود که به خاطر تبلیغات چهره به چهره باز با افزایش مخاطب روبه‌رو شده بودیم. خیلی‌ها که حتی از فعالان فرهنگی شهر بودند، از تمدید برنامه مطلع نبودند.
حرف پایانی…
در کنار شهرداری اصفهان از ارتش جمهوری اسلامی به ویژه هیئت معارف جنگ ارتش و امرای عزیز ارتش مقدس جمهوری اسلامی امیر آراسته، امیر هاشمی، امیر حیدری، امیر آرام و امیر جعفری تشکر ویژه می‌کنم که به حق با کمک آن‌ها این کار عظیم به نتیجه رسید و یک خسته نباشید و خداقوت هم به عزیزان ارتش در اصفهان از جمله امیر میهن‌دوست و سرهنگ مطاعی و تمام نیروها و سربازان خدوم گروه توپخانه 44 ارتش می‌گویم که صبورانه ما را در این مسیر یاری کردند.
