به گزارش اصفهان زیبا؛ توسعه صنعت لوازمخانگی در ایران در گرو دو دسته سیاستهای عام و خاص است که اولی معطوف به ایجاد محیط مناسب رشد و توسعه تولید در کشور و دومی معطوف به این صنعت خاص محسوب میشود. در قالب اول ایجاد اکوسیستم یا فضای مساعد سرمایهگذاریهای مولد اهمیت دارد. برای ایجاد این اکوسیستم مساعد کاهش جذابیت سرمایهگذاری در بخش نامولد (سوداگریها در بازار طلا، ارز، مسکن و مستغلات و واسطهگریهای تجاری و مالی و نیز برخورد پیشگیرانه با فساد) اهمیت دارد.
همچنین در قالب سیاستهای خاص این صنعت توجه به سه دسته سیاستهای تجاری، صنعتی و اعتباری اهمیت دارد. در قالب سیاستهای تجاری ایجاد محیط حمایتی بهگونهای است که مانع از تسخیر بازارهای داخلی توسط مونتاژکاران برندهای خارجی شده یا مانع از جذب سرمایهگذاری خارجی با هدف صرف عبور از دیوار تعرفه باشد؛ همچنین اتخاذ سیاست ارزی که در نهایت به رقابتپذیری تولیدات داخلی در بازار جهانی بینجامد. در قالب سیاستهای صنعتی، سیاستگذاری هدفمند برای رفع خلأهای زنجیره ارزش انتخابهای استراتژیک در زمینه منابع انرژی یا حمایت از عمقبخشی به ساخت داخل در توسعه این صنعت به جای سیاستگذاریهای مقطعی تحت تأثیر شوکهایی نظیر شوک نرخ ارز باید مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این سیاستگذاری برای دستیابی برندهای داخلی بهصرفه مقیاس و تنظیمگری متناسب با آن اهمیت دارد.
سیاست اعتباری هم باید در خدمت تسهیل تأمین مالی توسعهای برای فعالان این صنعت و در خدمت کمک به رقابتپذیری و بلوغ این صنایع باشد. استفاده از ظرفیتهای بانک صنعت و معدن یا صندوق توسعه ملی در تأمین مالی توسعهای برای این صنعت در این قالب میتواند مورد توجه قرار گیرد.مطالعات نشان میدهد صنعت لوازمخانگی صنعتی رو به رشد است که تا پنج سال آینده ارزش بازار آن تقریبا دو برابر خواهد شد؛ بنابراین این صنعت از جمله صنایع روبه رشد است که سرمایهگذاریهای متعددی را به سمت خود جلب میکند؛ همچنین صنعت لوازمخانگی محل بروز و کاربردی شدن بسیاری از فناوریهای نوین نظیر اینترنت اشیاست.
این موضوع بهویژه در زیر بخش تولیدات هوشمند خود را نشان میدهد. بنابراین این صنعت در سالهای آینده با تغییر و تحول سریع محصولات روبهروست که فرصتها و چالشهای متعددی را برای ورود و فعالیت در این صنعت ایجاد میکند. مطالعات نشان میدهد که صنعت لوازمخانگی اگرچه صنعت پویا و روبه رشدی در ایران محسوب میشود، هنوز تا دستیابی به جایگاه شایسته خود در اقتصاد ایران فاصله بسیار دارد. بر این اساس سهم این صنعت بدون صنایع جانبی از کل بخش صنعت حدود ۲ درصد و از ارزشافزوده صنایع ساخت حدود ۱۰ درصد است.
بخش صنعت در اقتصاد ایران طی سالهای متمادی با مشکلات متعددی روبهرو بوده است که این مشکلات را میتوان در دو دسته مشکلات کلان اقتصادی و عوامل بیرونی تقسیمبندی کرد. در بخش کلان عواملی مانند عدم داشتن راهبرد صنعتی شدن نوسانات نرخ ارز، نرخهای بالای تورم محیط کسبوکار نامساعد، عدم تأمین قطعات و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی وابستگی به خارج، عدم تکمیل زنجیرههای ارزش در بخشای مختلف و در بخش خارجی محدودیتهایی که تحریمهای اقتصادی طی سالهای مختلف برای اقتصاد ایران ایجاد کرده است.
تأثیرپذیری لوازمخانگی از نوسانات یک دهه گذشته
در زیر بخش صنعت کشور طی سالهای مورد بررسی ارزشافزوده بخش ساختمان به عنوان یکی از صنایعی که پیوندهای پسینی و پیشینی زیادی دارد با کاهش مواجه شده و طی دهه اخیر تولید بخش صنعت نیز ضمن طی روند نوسانی، رشد مداوم را طی نکرده و تقریبا ثابت مانده است. اصولا از مشخصه بارز دهه اخیر بخشهای مختلف اقتصاد ایران (۱۳۹۰ الی ۱۴۰۰) ایستایی و رکود بوده و تبعات چنین اتفاقی در کاهش رشد اقتصادی افزایش نرخ تورم و بیکاری نمود پیدا کرده و رفاه اقتصادی جامعه به طور بیسابقهای کاهش یافته است. در میان زیر بخشهای صنعت، صنعت لوازمخانگی از جمله صنایعی است که از نوسانات یک دهه گذشته به صورت جدی متأثر شده است.
دوره خیزش لوازمخانگی
براساس مطالعات مرکز پژوهشهای مجلس توسعه این صنعت در ایران از تاریخی بلند حکایت دارد که هشت دهه را در بر میگیرد. در این دوره طولانی گسترش شهرنشینی و افزایش درآمدهای نفتی و رشد اقتصادی از یک سو و سیاستهای تولید برای جایگزینی واردات با حمایت از تولید داخل از سوی دیگر بر گسترش این صنعت نقش داشته است. به صورت مشخص این صنعت در دو دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۷۰ رشد سریع را تجربه کرد که در هر دو دوره، ترکیب مناسبی از تقاضای داخلی، فعالیتهای کارآفرینی و قاعدهگذاریهای متناسب دولت به توسعه این صنعت و شکلگیری برندهای داخلی منجر شده است.