هزینه کلان حمل‌ونقل شهر
در سال‌های اخـیـر بخش زیادی از بودجه شهر به حوزه حـمـل‌ونـقـل اختصاص یافته است. باوجود افزایش 10برابری قیمت خرید و بازسازی و نوسازی خطوط اتوبوس‌رانی شهر اما مدیریت شهری به کمک شورای شهر اصفهان اعتبارات لازم برای خرید و تعمیر ناوگان اتوبوس‌رانی را تأمین کرده‌اند. در سال‌های گذشته در مجموع 250 دستگاه اتوبوس خریداری و بازسازی شده و 700 دستگاه هم نوسازی شده است. باوجوداین، عمر ناوگان حمل‌ونقل عمومی اصفهان حدود ۱۰ سال است که باید به هشت سال برسد. این هدف با خرید 100 دستگاه اتوبوس دیگر و نوسازی و تعمیر 900 دستگاه موجود، محقق خواهد شد.
به گفته محمدرضا فـلاح، رئـیـس کمیسیون حمل‌ونقل، باید به نوسازی و بازسازی ناوگان اتوبوس‌رانی توجه شود. در حال حاضر بیش از 300 دستگاه اتوبوس شهر فرسوده است که باید نوسازی شده و در چرخه حمل‌ونقل قرار گیرد.
ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر با حدود هزار و ۱۵۰ دستگاه اتوبوس در حال ارائه خدمات است و با توجه به شیوع ویروس کرونا و افزایش استفاده از وسایل نقلیه شخصی، از تعداد اتوبوس‌ها کاسته نشده؛ اما به دلیل کاهش استفاده از اتوبوس‌ها، شرکت واحد متحمل زیان شده است.
در بیشتر کشورهای دنیا، حمل‌ونقل عمومی از یارانه دولت‌های محلی یا مرکزی بهره می‌گیرد و این امری پذیرفته شده است. از زمان شیوع ویروس کرونا و کاهش چشمگیر مسافر، درآمد اتوبوس‌رانی اصفهان در برخی ماه‌ها بیش از ۵۰درصد کاهش داشته است.
عمر مفید تاکسی‌رانی شهر هم باید به حدود 6 سال برسد. برای بهبود عملکرد و کیفیت خدمات‌رسانی تاکسی‌رانی باید 1000 دستگاه تاکسی وارد ناوگان حمل‌ونقل شهر شود.
فلاح می‌گوید:«حمل‌ونقل عمومی و ناوگان اتوبوس‌رانی شهر اصفهان در شأن شهروندان نیست. مشکل فرسودگی اتوبوس‌ها و تاکسی‌های سطح شهر، وجود دارد. یکی از کارهایی که باید برای رفع آلودگی هوا انجام دهیم، نوسازی و رفع فرسودگی ناوگان است.»
سختی‌های متروسواری
خط یک متروی اصفهان با ۱۵ کیلومتر طول و ۲۰ ایستگاه، در ۱۶ سال و تا آخر سال ۹۶ با صرف ۹۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت و وام ۵۰۰ میلیارد تومانی به بهره‌برداری رسید.
برای ساخت هر کیلومتر مترو 1300 میلیارد تومان باید هزینه کرد. تکمیل خط دوم مترو ۳۲ هزار میلیارد تومان منابع مالی می‌خواهد و این در حالی است که بودجه عمرانی شهرداری حدود 4500 میلیارد تومان است و کلان‌شهر اصفهان به 100 کیلومتر خطوط مترو نیاز دارد.
70درصد از جابه‌جایی‌ها در شهر باید با حمل‌ونقل عمومی انجام شود که از این میان سهم مترو باید ۲۰ تا ۳۰ درصد باشد تا نگهداری و توسعه آن صرفه اقتصادی داشته باشد؛ اما این استاندارد رعایت نشده است.
شهرداری در این شرایط باید به ناچار از پروژه‌های فاینانس یا اوراق مشارکت، تأمین درآمد کند که تحقق این روش‌ها هم به دلیل استقبال کم مردم از اوراق مشارکت و تخصیص‌نیافتن وام با مشکلاتی مواجه است. باوجوداین، پروژه خط دوم مترو فعال است که باید طبق یک زمان‌بندی مشخص به بهره‌برداری برسد تا توجیه اقتصادی داشته باشد. هزینه نگهداری زیرساخت‌های حمل‌ونقلی نیز بسیار سنگین است و تنها بخشی از این هزینه از مسافران دریافت می‌شود.
برای هر سفر با مترو بیش ۱۰ هزار تومان هزینه می‌شود؛ اما مسافران فقط یک‌دهم آن را پرداخت می‌کنند؛ با این حال، گسترش مترو به دلیل جمعیت بالای دو میلیون نفر شهر اصفهان، حجم زیاد تردد خودروها و مراودات روزافزون شهری اجتناب‌ناپذیر است.
هزینه اجرای خطوط مترو بسیار زیاد بوده و مدیریت شهری برای آزادسازی ایستگاه‌های مترو هزینه سنگینی را پرداخت می‌کند.
فلاح می‌گوید: «توجه ویژه به قطار شهری با اختصاص اعتباراتی که در بودجه دیده می‌شود، وام‌های دولتی و پیگیری اخذ کمک‌های دولت برای احیای ناوگان اتوبوس‌رانی و توسعه مترو، آینده حمل‌ونقل عمومی شهر را متحول می‌کند.» طبق سند بالادستی اصفهان 1405، باید حدود ۱۵ رام به قطار شهری اضافه شده و خط یک مترو از عاشق‌آباد تا میدان استقلال توسعه یابد؛ خط دوم متروی اصفهان نیز باید تا پایان برنامه اصفهان ۱۴۰۵ تکمیل و ۴۵ ایستگاه قطار شهری تا پایان این برنامه به چرخه حمل‌ونقل شهر اضافه شود.
حمل‌ونقل در اصفهان 1405
روزانه در شهر اصفهان حدود چهار میلیون و ۳۰۰ هزار سفر انجام می‌شود. در سال ۹۸ روزانه حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار سفر انجام می‌شده؛ بنابراین امسال نسبت به سال گذشته تردد با وسایل نقلیه شخصی در شهر اصفهان حدود دو برابر بیشتر شده است. برنامه اصفهان ۱۴۰۵ با نظرات کارشناسی‌شده به مسائل و مواردی مانند حمل‌ونقل پرداخته و نقشه آینده آن را ترسیم کرده است.
کاهش آلایندگی‌های محیطی با تمرکز بر کاهش آلایندگی‌های جوی از اهداف کلان حمل‌ونقلی برنامه اصفهان ۱۴۰۵ است. برای کاهش آلودگی هوا باید حمل‌ونقل همگانی در حد مطلوب گسترش یابد.
بـهـبــود وضـعـیـت کـیـفـی نــاوگــــان حمل‌ونقل عـمـومـــی در شــهــر یکی از اهداف خرد برنامه اصفهان ۱۴۰۵ است. یکپارچه‌سازی انواع مدل‌های حمل‌ونقل در حمل‌ونقل درون‌شهری و حومه شهر اصفهان و هوشمندسازی این ناوگان در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است.
مشارکت بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل عمومی و همگانی در برنامه اصفهان ۱۴۰۵ وجود دارد. طرح هم‌پیمایی که می‌تواند عامل مؤثری برای حمل‌ونقل کارکنان اداره‌ها و سازمان‌ها باشد تا از وسایل نقلیه شخصی کمتری در شهر استفاده شود، در اصفهان ۱۴۰۵ دیده شده است. البته رسیدن به این اهداف به فرهنگ‌سازی نیاز دارد و افراد باید نحوه استفاده صحیح و به‌موقع از وسایل نقلیه شخصی و عمومی را بدانند. مباحثـــی از جمله قیمت‌گذاری پارکینگ‌هــــــا، دوچـرخـه‌ســـواری و مــسـیـــرهـــــای دوچرخه‌سواری، تردد موتورسیکلت‌ها و تعامل با سازمان‌ها و نهادهای مرتبط در برنامه اصفهان ۱۴۰۵ مدنظر است که می‌تواند در نظم‌دهی حمل‌ونقل عمومی و ترافیک شهر مؤثر باشد.
