نزدیک‌بودن جشن شب چله به اول ژانویه و جشن کریسمس و البته جشن سال نوی چینی هم نکته مهمی است که تصمیم‌گیران می‌توانستند با توجه به آن و فراهم کردن امکانات و تبلیغات گسترده، فرصت را برای جذب گردشگران خارجی به ایران بیشتر فراهم کنند؛ مضاف بر اینکه شب یلدا یا چله (Yald/Chella) امسال در فهرست میراث جهانی بشر به ثبت رسید و نام ایران و افغانستان به‌عنوان میراث‌داران شب چله ذکر شد. هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو در آبان امسال در شهر رباط مراکش برگزار و این پرونده از سوی ایران و افغانستان ارائه شده بود که با موافقت تصمیم‌گیران همراه شد.در اخبار آمده که در کمیته بین دولت‌ها نمایندگان برخی کشورها از جمله بنگلادش، ازبکستان، سوئیس، کره جنوبی، عربستان، اسلواکی و چک در خصوص حفاظت از این میراث ناملموس در افغانستان با توجه به وضعیت این کشور و ناامنی‌هایی که به آن اشاره شد، نگرانی‌ها و نقطه‌نظرهایی را وارد کردند؛ درحالی‌که کشورهای دیگر همچون مالزی و هندوستان از ثبت این پرونده به نام دو کشور ایران و افغانستان اعلام حمایت کردند. ایران پرونده یلدا را از سال ۱۳۹۳ در یونسکو به اشتراک گذاشته بود تا به‌عنوان میراث ناملموس چندملیتی ثبت شود؛ اما تا حدود شش سال بعد از آن، هیچ کشوری مشارکت در این پرونده را نپذیرفت. ایران سرانجام این پرونده را مشترک با افغانستان به یونسکو ارائه کرد. آیین شب یلدا ۲۹ آذر ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.در سایت یونسکو در توصیف این آیین آمده است: «یلدا، به جشن سنتی خورشید و گرمای زندگی اشاره دارد. زمان این آیین که در ایران و افغانستان برگزار می‌شود، آخرین شب پاییز است؛ زمانی که خانواده‌ها دور هم در خانه بزرگ فامیل جمع می‌شوند و دور یک میز که با مجموعه‌ای از اشیای سمبلیک و غذاها تزیین‌شده، می‌نشینند. لامپ نماد روشنایی، آب نشانه تمیزی و میوه‌های قرمز مانند انار، هندوانه، چغندر، عناب و انگور سمبل گرمای زندگی‌بخش هستند. آش و شیرینی و میوه‌های خشک و مغزیجات هم روی میز هستند و طی دورهمی خورده می‌شوند.»در ادامه این متن توصیفی آمده است: «فعالیت‌هایی مانند شعرخوانی، داستان‌گویی با هدف بازی، موسیقی و هدیه‌دادن به تازه‌عروس و دامادها و کودکان از جمله رسوم شب چله محسوب می‌شود. این رویداد بزرگداشتی است برای هویت فرهنگی، طبیعت، احترام به زن، دوستی، مهمان‌نوازی، تفاوت‌های فرهنگی، صلح و همزیستی. شب چله در اصل یک جشن خانوادگی است؛ اما این روزها در رادیووتلویزیون هم برنامه‌هایی به این مناسبت تدارک می‌بینند و رسانه‌ها هم انتشاراتی به همین بهانه دارند. به نظر می‌رسد آموزش نقش مؤثری در این تغییر داشته است. رویدادها، کنفرانس‌ها، برنامههای آموزشی، کارگاه‌ها و فعالیت‌هایی در این سال‌ها با هدف افزایش آگاهی عمومی در خصوص ارزش‌های شب چله برگزار شده‌اند. در این راستا، مرکز پژوهش‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان میراث نقش مؤثری در انتقال این میراث به نسل‌های جدید داشته‌اند.»نوروز، قالی‌شویان و آیین زیارت کلیسای تادئوس سه آیینی هستند که با نام ایران در فهرست میراث ناملموس جهانی بشر ثبت شده‌اند. امسال هم شب چله اضافه شد؛ قرار بود جشن مهرگان نیز در فهرست قرار گیرد که این اتفاق نیفتاد. حالا تصور کنید اگر ایران مانند خیلی از کشورها، اهمیت ویژه‌ای برای میراث جهانی‌اش قائل می‌شد و با برنامهریزی دقیق در حوزه افزایش آگاهی عمومی و تبلیغات و برندسازی از این فرصت‌های ویژه در جهت جذب گردشگران مناسبتی استفاده می‌کرد، چه اتفاق مهمی برای صنعت گردشگریِ در کمای ایران رخ می‌داد! مخصوصا که در بازه زمانی آخر دسامبر تا ابتدای ژانویه، اصفهان با داشتن جلفای نو و حال‌وهوای کریسمسی که در این منطقه ارمنی مسیحی اصفهان وجود دارد، می‌توانست سهم مهمی از گردشگران ورودی را به خود اختصاص دهد.
هنوز از نمد «شب چله» برای گردشگری کلاهی نیست!
شب چله 1401 ویژه‌تر از سال‌های قبل است؛ چرا که از امسال این آیین باستانی، رسما در فهرست میراث جهانیان ثبت و به تقویم آیین‌های جهانی راه پیدا کرده است. ایران و افغانستان می‌توانستند برای این یلدا گردشگران بسیاری را جذب کنند؛ اگر برنامهریزی دقیقی داشتند و شرایط این دو کشور به لحاظ اجتماعی و امکانات میزبانی، مناسب بود!مثال خوب در این زمینه، هند است که هر سال برای دو جشن هولی و دیوالی گردشگران بسیاری را جذب می‌کند.
-
پایگاه خبری اصفهان زیبا
نفیسه حاجاتی
سال اصفهان زیبا
