چطور میشود شهری مرده، دلگیر و خالی از شور و نشاط را به شهری شاد و پویا با شهروندانی فعال و امیدوار بدل کرد؟ این سوالی است که از زوایای مختلف قابل تحلیل و بررسی است. چنانکه یک معمار، یک شهرساز، یک مدیر شهری، یک هنرمند و حتی یک سیاستمدار میتواند پاسخ متفاوتی برای آن داشته باشد. اما بیشک دیدگاه یک معمار و شهرساز از اهمیت دوچندانی برخوردار است. چراکه یک مدیر شهری بدون به کار بستن توصیههای یک شهرساز قادر به رسیدن به این غایت مهم نیست.
بــــرای تـــکمیــــل پروندهای که درباره شهرکسازی و شهرکنشینی در اصفهان در صفحه «بلدیه» پیش رو دارید، به این موضوع پرداختهایم که برخی از مهمترین شهرهای اقماری و شهرکهای شهر اصفهان در سال 1400 چه شرایط و امکاناتی برای سکونت دارند و آیا حرکت آنها در دهههای اخیر بر مبنای تأمین اهداف شهرکسازی در برنامه جامع اصفهان بوده یا نه. اینکه بهطور کلی طرح شهرکسازی در پیرامون اصفهان از ابتدا با چه اهدافی تدوین شده و به مرحله اجرا رسیده و آیا امروز با گذشت بیش از چهار دهه از اجرای این طرح، بخش چشمگیری از اهداف آن تأمین شده یا نه، پرسش مهمی است که جای بررسی و تحلیل بسیار دارد. به همین دلیل به سراغ شهرداران شهرهای «بهارستان» و «مجلسی» در سوی جنوبی شهر اصفهان رفتیم تا بپرسیم این مناطق امروز در چه وضعیتی به سر میبرند و چه آیندهای برای آنها پیشبینی میشود. پاسخ «داوود بحیرایی»، شهردار شهر بهارستان و «آیتاله اسلانی»، شهردار شهر مجلسی به پرسشهای این گزارش را در ادامه میخوانید.
شهر در ابتداییترین تعریف خود مکانی برای زیست همه اقشار جامعه است. فضایی که با برخورداری از امکانات و داشتههای مختلف و متنوع، شرایط زندگی برای همه همه شهروندانش را در همه رتبهها و ردههای مالی و اقتصادی فراهم میکند و این امکانات را به صورت عادلانه و مساوی در اختیار آنها قرار میدهد. در شهری که عدالت فضایی به معنای گفته شده در همه نقاط اجرایی شود، شهروندان چنین احساس میکنند که در دریافت امکانات بخشی از امکانات عمومی و اولیه شهر مانند فضای سبز، هوای پاک، وسایل حمل و نقل عمومی، پاتوقهای شهری و فضاهای تفریحی و… با دیگر همشهریهایشان برابر و مساوی هستند و در دریافت برخی دیگر از امکانات به خصوص لازم است که هزینهای بپردازند و بی شک کیفیت این امکانات به توان مالی و اقتصادی آنها وابسته است.
وبینار تخصصی «شهرهای یادگیرنده: دانش، ظرفیت و رقابت با هدف معرفی و توسعه شهرهای پیشرو در حوزه آموزشهای شهروندی و یادگیرنده» روز سیام فروردین ماه به میزبانی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران برگزار شد. در این وبینار بر اهمیت نقش یادگیری و آموزش در ترویج فرهنگ شهروندی تاکید و نمونههای موفق آن در جهان و ایران اشاره شد. مختصری از مباحث مطرح شده در این وبینار را در ادامه میخوانید.
اصفهان شهر پلهای تاریخی است. عبور رودخانه زایندهرود از قلب شهر و از سوی غربی به شرقی آن، باعث شده تا در دورههای مختلف تاریخی حکومتها به ساخت پلهایی روی بیاورند که دو سوی رودخانه را بهم متصل میکنند. اینکه هر کدام از پلهای تاریخی اصفهان در چه دوره تاریخی و توسط چه کسانی ساخته شدهاند در جای خود قابل تحلیل و بررسی است. ضمن اینکه شنیدنیهای بسیاری هم درباره سابقه تاریخی، ارزش معماری و هنری و فلسفه ساخت هر کدام از این پلها وجود دارد.
بیایید به شهریور ماه سال 1359 برویم. وقتی که مردم ایران از رسانهها شنیدند حملاتی از سوی کشور عراق در همسایگیشان به مرزهای ایران رخ داده و بعد هم دیری نپایید که جنگی خانمانسوز میان دو کشور رخ داد و تا هشت سال سایه شومش را بر سر این دو ملت مسلمان پهن کرد. اینکه در آن سالها چه بر رزمندگان در جبهههای جنگ و چه بر مردم در نقاط مختلف کشور گذشت، روایتی بسیار مفصل دارد که هنوز با گذشت بیش از سه دهه ناگفتههای بسیاری از آن برجای مانده است. هرچند که این دفاع هشتساله در سه دهه اخیر از سوی نویسندگان، شاعران، فیلمسازان، نقاشان، عکاسان و… به روایتهای بیشماری درآمده، اما شاید آنچه بیش از هرچیز از نگاه نسلهای غایب در جنگ پنهان مانده، روایتهای سینه به سینه و شفاهی مردمی است که در آن سالها طعم تلخ وحشت را با تمام وجودشان احساس کردند.
اگر ورودی شهر را نخستین مواجهه یک گردشگر تازهوارد با فضای شهری بدانیم، بیشک ترمینال هم میتواند (در کنار سایر مکانهای مشابه مانند فرودگاه و ایستگاه راهآهن) نخستین مکانی باشد که یک گردشگر تازهوارد قدم به زمین یک شهر میگذارد. بنابراین اهمیت شکل و شمایل چنین مکانی در ترسیم تصور و احساس اولیه آدمها از یک شهر نقش مهمی دارد.
کووید 19 بیش از آنکه یک ویروس باشد و جان انسانها رادر معرض تهدید قرار دهد، یک جریان ممتد و عمیق بود که توانست طی حدود یک سال موجی از تغییر و تحولات کوچک و بزرگ را در سرتاسر جهان و در عرصههای مختلف علمی، فرهنگی، اقتصادی، گردشگری، آموزشی، سیاسی و…. ایجاد کند. تحولاتی که برخی قالب و ساختارهای پیشین را برای همیشه دستخوش تغییر و دگرگونی قرار داد و برخی را نیز برای مدتی کوتاه با تحولاتی روبرو کرد. در این میان روند شهرسازی و معماری نیز به عنوان یکی از حوزههای مرتبط با زندگی روزمره انسان دستخوش تغییراتی از جانب ویروس کرونا قرار گرفت. مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در این زمینه پژوهشی را تهیه کرده که در ادامه به برخی از دستاوردهای آن اشاره میشود.
اینکه پایههای سنگی و اصلی پل خواجو نه متعلق به دوره ساسانی که یادگاری از دوران هخامنشیان در حدود 2500 سال پیش است، اینکه گنجینه بهغایت ارزشمندی از آثار هنری دوره صفوی و قاجاری جایی در قلب اصفهان نگهداری میشود که مردم این شهر کمتر از ارزش آن باخبرند، اینکه برج خورشید در عمارت موزه هنرهای تزئینی اصفهان یکی از اصلی ترین دیدبانهای شهر در عصر صفویه بوده است، اینکه مسجد جامع بزرگ این شهر یادگارهایی از دورههای متعدد تاریخی را در خود دارد و میتوان نام پادشاهان عصر صفوی از صدر تا پایان را در آن یافت و… همه و همه دانستههای ارزشمندی درباره نصف جهان است و هدیهای از سوی ما به شما در گفتوگو با افراد متعددی که به واسطه تخصص و شغلشان ارتباط مستقیمیبا بناهای تاریخی اصفهان دارند.
تهیه و تصویب بودجه 1400 شهرداری اصفهان از مهمترین اخبار مرتبط با مدیریت شهری در این روزهاست، بودجهای که به گفته رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان برای تهیه و تدوین آن بالغبر دوهزار نفر ساعت کار کارشناسی انجامشده و قالب جلسات مربوط به آن با مدیران مربوط بهصورت برخط برگزار شده است. بودجه 1400 همچنین بر اساس آنچه مدیران شهری در خصوص نیازمندیها و دغدغههای شهروندان در ملاقاتهای مردمی دریافتهاند، تهیه و تدوین شده است؛ موضوعهایی همچون محیطزیست، حملونقل و ترافیک، توجه به طرحهای مشارکتی و همچنین ارتقای ۲۰۰ محله اصفهان که در صدر فهرست تخصیص منابع مالی قرار گرفتهاند.
يیكی از مهمترین امور مربوط به حوزه اختیارات شهرداریها، تدوین بودجه سالیانه شهر است. برنامهای كه باید با نهایت دقت و حساسیت در خصوص بخشهای مختلف شهر تهیه شده و بعد به شورای اسلامی شهر تقدیم شود. پس از آن اعضای شورا برنامه را بررسی كرده و درباره آن اعمالنظر میکنند. این اعمالنظر گاهی موجب افزایش مبلغ بودجه پیشنهادی شهرداری شده یا بر اساس مصالح موجود تغییراتی را در سهم بودجه هر بخش ایجاد میکند.
حاصل تلاش و پیگیریهای یکساله معاونت برنامهریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان شده است تدوین و طراحی برنامهای راهبردی برای پنج سال آینده شهر اصفهان. برنامهای که به گفته طراحانش تلاش کرده با در نظر گرفتن وضعیت شهر اصفهان از جنبههای مختلف اقتصادی، اجـتـمـاعـی، زیستمحیطی، فرهنگی، هــنـــری و…، ظـرفـیــتهـــای مغفولمانده این شهر را به فعلیت برساند و بسترهای لازم برای رشد و شکوفایی آن را فراهم کند. بهویژه اینکه در یک دهه اخیر شهر اصفهان با معضلاتی جدی در زمینههای مختلف دستوپنجه نرم کرده است.