از سوی دیگر، فعالیتهای جاسوسی برای کسب محرمانه و راهبردی سایر کشورهاست تا به اینوسیله سیاستهای خود را بهصورت پنهان، در کشور هدف پیاده کنند. جاسوس نیز بهعنوان بازیگر اصلی در این مسیر مأمور کسب اطلاعات سری در حوزه مختلف است تا این اطلاعات را به شخص یا سازمانی که او را برای این کار مأمور کرده ارسال کند.جاسوسی
فردی که میتواند از جنس کشور هدف برای جاسوسی برگزیده شده باشد و بهنوعی در قالب خیانت به وطن برای بیگانگان در ازای دستمزد و خدمات بسیار بالا فعالیت کند که در صورت لورفتن به جرمی سازمان یافته و فراملی با عنوان اقدام علیه امنیت ملی متهم میشود که در اکثر مواقع حکم آن اعدام است.
چراکه اطلاعات سری هر کشور، قلب نظام آن کشور تلقی میشود و افشای آنها بر اساس قانون داخلی آن سرزمین جرم به هر عنوانی شناخته میشود. در ایران نیز جاسوس به شخصی گفته میشود که در پوششهای متقلبانه یا مخفیانه و به نفع دشمن درصدد بهدستآوردن و تجسس پیرامون اسرار، اطلاعات، اشیا یا سایر مدارک و اسناد مربوط به استعداد و تواناییهای نظامی، اقتصادی و فرهنگی کشور و انعکاس آنها به کشور دشمن باشد.
مقولهای که از دغدغههای امنیتی و همیشگی نظام جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود و در قانون مجازات اسلامی برابر مواد 498 الی 512 جرمانگاری شده است؛ بهخصوص زمانی که این نفوذیها از خاک ایران و همچنین ریشه در نظام داشته باشند و اعمال مزبور را علیه کشور خود انجام دهند که در این صورت جرم آنها تحت عنوان خیانت به کشور عنوان میشود.
در این راستا و با توجه به اجرای حکم اعدام اخیر علیرضا اکبری با عنوان عامل نفوذی سازمان جاسوسی انگلیس در مراکز حساس و راهبردی کشور در دیماه سال جاری برخی از مهمترین چهرهها از این جنس را معرفی کردهایم که در ادامه میخوانید.
علیرضا اکبری
علیرضا اکبری در سال ۱۳۴۰ بهدنیا آمد. او همکار اسبق حوزه روابط خارجی وزارت دفــاع، همکار اسبق دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، مشاور اسبق فرمانده نیروی دریایی، مسئول اسبق حوزه دفاعی و امنیتی مرکز تحقیقات وزارت دفاع، مسئول اسبق سازمان نظامی اجرای قطعنامه ۵۹۸، رئیس اسبق بخش مطالعات دفاع وزارت دفاع، مشاور امور استراتژیک وزیر دفاع و فعالیت در مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری بود.
اکبری همچنین دارای تابعیت مضاعف ایرانی-انگلیسی بود که به اتهام افساد فیالارض و اقدام گسترده علیه امنیت داخلی و خارجی کشور از طریق جاسوسی برای دستگاه اطلاعاتی دولت انگلیس در ازای دریافت دستمزد به مبالغ یک میلیون و ۸۰۵ هزار یورو، ۲۶۵هزار پوند انگلیس و ۵۰هزار دلار آمریکا به مجازات اعدام محکوم شد و حکم او در دیماه سال جاری اجرا شد.
سید محمود موسوی مجد
سید محمود موسوی مجد، متولد ۱۳۶۵ در سی ام تیر ۱۳۹۹ به اتهام جاسوسی برای موساد اعدام شد. این جاسوس محکوم به اعدام به دلیل تاجربودن پدرش به همراه خانواده در دهه هفتاد به سوریه رفت و در مدارس آنجا تحصیل کرد.
تسلط او به زبان عربی و انگلیسی باعث شد در شرکتی که با ایران در ارتباط بود به عنوان مترجم مشغول به کار شود و در زمان جنگ سوریه، با وجود بازگشت خانواده به ایران، در سوریه ماند. تسلط او به زبان عربی و آشنایی با جغرافیای سوریه او را به نیروهای مستشار ایرانی نزدیک کرد.
او عضو سازمانی سپاه نبود؛ اما با پوشش مترجم توانست به بسیاری از نقاط حساس سازمان ورود کند. در ادامه مجد از طریق تماس یکی از افسران CIA در غرب آسیا به این سرویس جاسوسی وصل شد.
تماسی که تحت رصدهای امنیتی بود و موجب شناسایی موسویمجد شد و از آن پس او تحتنظر نیروهای امنیتی قرار گرفت. رفتار مشکوک موسوی مجد باعث میشود تا بررسیها در مورد او دقیقتر شود و ارتباطاتش با شبکهای از افسران اطلاعاتی سیا کشف شود.
موسوی مجد در ازای جاسوسی و افشای اطلاعات درمورد مشخصات یگانهای مستشاری، جنگافزارها، سیستمهای مخابراتی، معرفی و رفتوآمد فرماندهانی چون سردار شهیدسلیمانی و موقعیتهای جغرافیای مراکز مهم و کدها و رمزها، دلارهای آمریکایی دریافت میکرد.
او پس از جاسوسی آمریکا، به سرویس جاسوسی موساد روی آورد و اطلاعاتی را نیز در اختیار آنها قرار داد. طبق گزارشهای موجود، مجدموسوی حتی در برههای تلاش کرد تا به سرویس اطلاعاتی عربستان هم وصل شود. او در تاریخ ۱۸ مهرماه 1397 به اتهام جاسوسی دستگیر و در تاریخ ۳ شهریور 1398 حکم اعدامش صادر شد و در نهایت سیام تیرماه 1399 به اجرا درآمد.
رضا عسگری جاسوسی
رضا عسگری، کارمند بازنشسته هوافضای وزارت دفاع، به اتهام جاسوسی موشکی در ۲۴ تیر ۱۳۹۹ اعدام شد. عسگری در سال 1395 بازنشسته پیش از موعد شد و در سالهای پایانی خدمت و بعد از بازنشستگی به سرویس سیا وصل شده بود. او به سبب آشنایی با فعالیتهای موشکی ایران، برخی از آن اطلاعات را به سازمان سیا فروخته بود.
جلال حاجی زوار جاسوسی
جلال حاجی زوار، کارمند قراردادی سازمان هوافضای وزارت دفاع و جاسوس سازمان سیا و دولت آمریکا بود و در چهاردهم شهریور ۱۳۹۶ به همراه همسرش، لیلا تاجیک، به اتهام جاسوسی برای سازمان اطلاعات و امنیت دولت آمریکا، سیا، ازسوی سازمان حفاظت اطلاعات وزارت دفاع شناسایی و بازداشت شد.
در اطلاعیهای که سازمان قضایی نیروهای مسلح منتشر کرد، آمده بود که متهم در سال ۱۳۸۹ از خدمت منفک شد و در جریان تحقیقات، بهصراحت اتهام جاسوسی برای سازمان سیا را در قبال دریافت پول پذیرفت و اسناد و مدارک و تجهیزات جاسوسی نیز از منزل او کشف و ضبط شد.
پرونده او پس از نزدیک به دوسال بررسی و صدور حکم او در سال 1398 در زندان رجاییشهر کرج اجرا شد؛ همچنین همسرش نیز به جرم مشارکت در جاسوسی به ۱۵سال حبس محکوم شد.
جیسون رضاییان جاسوسی
جیسون رضاییان متولد 1354، خبرنگار ایرانیآمریکایی واشنگتنپست در ایران بود که در 31مرداد 1393 به جرم جاسوسی به همراه همسرش، یگانه صالحی، بازداشت شد. صالحی در چهاردهم مهرماه همان سال آزاد شد؛ اما رضاییان به زندان اوین منتقل و در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی غیرعلنی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد.
سرانجام او را در 26دیماه ۱۳۹۴ با اعلام دادستان عمومی و انقلاب تهران در راستای مصوبات شورایعالی امنیت ملی ایران و مصالح کلی نظام بههمراه سهزندانی ایرانی دوتابعیتی دیگر یعنی سعید عابدینی، امیر میرزاییحکمتی و خسرویآزاد در چارچوب مبادله زندانیان با ایالاتمتحده آزاد کردند.
مهمترین اتهامات ضدامنیتی رضاییان، نفوذ در اماکن مهم دولتی و افشای برنامههای «ضدتحریمی ایران» از جمله هویت واسطههای تجاری و ماهیت شرکتهای همکار ایران در پروسه دورزدن تحریمها و جاسوسی از برنامه هستهای ایران اعلام شد. تابعیت دوگانه جیسون رضاییان بهخاطر پدر مشهدیالاصل و مادر آلمانی او بود و شاید به همین خاطر او برای جاسوسی در ایران مناسب بود.
کوروش احمدی
کوروش احمدی جاسوس ویژه سازمان سیا بود که از ابتدای دهه ۹۰ میلادی همکاری خود را با این سازمان اطلاعاتی و تروریستی آغاز کرد. بر اساس گزارشهای موجود، تلاش احمدی برای افشای اطلاعات مهم نظامی و ارائه آنها به همپیمانان آمریکاییاش با هدف تثبیت موقعیت خود در این سازمان جاسوسی بود.
از همین جهت او بهعنوان یکی از جاسوسان مهم سیا شناخته میشد. او پس از تثبیت موقعیت خود در سازمان سیا طی سفرهای متعدد به ایران تلاشهای گستردهای برای کسب اطلاعات محرمانه کشورمان برای آمریکاییها کرد و در همین شرایط نیز از جذب و بهکارگیری نیروهای مختلف برای خود غافل نبود.
این جاسوس سیا با تشکیل تیم جاسوسی و نفوذ در بخشهای مختلف کشور فعالیتهای معاندانه خود را ادامه میداد و اقداماتی برای راهاندازی شبکه جاسوسی در کشور در خدمت به سیا داشت که البته دوام چندانی نداشت.
با اوجگیری فعالیتهای جاسوسی احمدی در کشورمان، مسیر تبادل اطلاعاتی و ارتباطی او با اعضای تیم جاسوسیاش شناسایی و اقدامات براندازانه او رهگیری شد. سرانجام این جاسوس را شناسایی کردندو تیمش نیز متلاشی شد. احمدی پس از طی مراحل قانونی به اعدام محکوم و 29 اردیبهشت 1392 به دار آویخته شد.
امیر میرزا حکمتی
امیر میرزاحکمتی، از دیگر جاسوسان دوتابعیتی (آمریکایی ایرانی تبار) بود که اوایل دهه 80 در تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا عضویت داشت. او در سال ۱۳۹۰ در سفر به ایران به اتهام جاسوسی برای آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا توسط وزارت اطلاعات بازداشت و اعتراف او به جاسوسی در صدا و سیما پخش شد.
طبق گزارشها، میز ایران در سازمان سیا برای مقابله با سرویس اطلاعاتی ایران زبدهترین افراد را برای نفوذ به دستگاه اطلاعاتی ایران انتخاب کرد که یکی از افراد موردنظر آنها میرزاحکمتی بود که برای اجرای این پروژه با پوشش نظامی ارتش آمریکا وارد خاک عراق و بعد به پادگان بگرام افغانستان فرستاده شد و سپس به ایران آمد.
دادگاه انقلاب، امیر میرزاحکمتی را بهدلیل همکاری با دولت آمریکا و عضویت در سیا و همچنین تلاش برای متهمسازی ایران در تروریسم، بهعنوان محارب و مفسد فیالارض به اعدام محکوم کرد؛ اما این حکم به ۱۰ سال زندان تغییر و نهایتا او پس از چهارسال آزاد شد.
علی اشتریفرد
علی اشتریفرد متولد 1342 و از افرادی بود که در سال 1387 به اتهام جاسوسی برای دولت اسرائیل محاکمه و در ۲۷ آبان همان سال اعدام شد. او که یک شرکت ارائه خدمات مخابراتی و بیسیم را مدیریت میکرد، با برخی وزارتخانهها و دستگاههای امنیتی، دفاعی و نظامی کشور در زمینه فروش تجهیزات فنی و الکترونیکی همکاری و بهدنبال آن اطلاعات خاصی را در اختیار داشت.
او بدون عبور از فیلترهای ویژه اطلاعاتی کشور، میتوانست حوزه دسترسیهایش را افزایش داده و با افراد گوناگونی ارتباط برقرار کند و در مجامع داخلی و خارجی نیز حضور یابد و توانایی او در جلب اعتماد مشتریانش باعث شد تا در برخی مراکز مهم کشور و پروژهها مورد مشورت قرار گیرد و همین موقعیت او در دسترسی به اطلاعات باعث جلب توجه بیگانگان و در نهایت جاسوسی برای سرویسهای اطلاعاتی اسرائیل شد.