در جست‌وجوی منجی

شناخت امام‌زمان(عج) و نسبت ما با ایشان و وظایفی که در قبال ظهور بر دوش ماست، از مهم‌ترین کارهایی است که هرکس باید به آن اهتمام ویژه‌ای داشته باشد. یکی از اولین قدم‌ها در جهت پیدا کردن این شناخت‌ها مطالعه است. در این یادداشت 9 کتاب که می‌توانند به شناخت بیشتر از شخصیت حضرت صاحب‌الزمان(عج) و بحث انتظار و فرج امام کمک کنند، معرفی شده‌اند.

حضرت حجت

مجموعه بیانات و اشارات آیت‌الله بهجت درباره حضرت امام‌زمان(عج) است. از آنجا که آیت‌الله بهجت عمرشان را در بندگی محض خدا و کسب معارف دین گذراندند، مطالعه سخنان ایشان درباره حضرت حجت ارزش خاصی دارد. کتاب که حاصل تلاش گسترده پژوهشگران مرکز تنظیم و نشر آثار آیت‌الله بهجت در جمع‌آوری و تدوین سخنان ایشان است، چهار بخش اصلی دارد.

در بخش اول با عنوان «راه وصال»، پایه‌های اساسی الگوی فکری و سیره عملی آیت الله بهجت درباره چگونگی ارتباط با امام‌زمان(عج) بیان می‌شود. «دسته‌گل‌های نرگسی» فصل دوم و بخش اصلی کتاب، دربردارنده بیانات ایشان درباره امام زمان (عج) است. این بخش با توجه به گستردگی موضوع‌ها در 12 قسمت دسته‌بندی شده است.

بخش سوم «توتیای دیدگان» نام دارد و حاوی حکایاتی از برخی تشرفات ایشان است و در بخش چهارم که ملحقات کتاب است، برخی از موضوع‌های مطرح‌شده در بیانات ایشان تبیین و به تعدادی از پرسش‌ها و شبهه‌های مرتبط با موضوع نیز پاسخ داده شده است.

ادموند

رمان دوجلدی ادموند معروف به اولین رمان عاشقانه مهدوی، درباره ادموند پارکر، جوانی مسیحی است که در خانواده‌ای معروف و سرشناس در انگلیس زندگی می‌کند و دانشجوی نخبه مقطع دکتری در رشته حقوق است. او گهگاه خواب‌های وحشتناکی می‌بیند که او را به فکر واداشته و تلاش می‌کند به جست‌وجوی حقیقت آن‌ها بپردازد.

در مسیر دشوار رسیدن به حقیقت، با دختر جوان و مسلمانی به نام ملیکا آشنا می‌شود و پس از گفت‌وگوهای بسیار با او، تصمیم به ازدواج با ملیکا و مشرّف‌شدن به دین اسلام می‌گیرد که همین مسئله باعث آغاز مسائل جدید در زندگی‌اش می‌شود. ادموند طی ماجراهایی به ایران و عراق نیز سفر می‌کند و با افرادی از دارودسته صهیونیست‌ها دچار درگیری می‌شود. ادموند در این کتاب، نماد انسانی آزاده و جست‌وجوگر است که برای رسیدن به حق و حقیقت حاضر به پذیرفتن سختی‌ها و تلاش بسیار است تا خود را به آخرین حجّت خداوند روی زمین برسانند.

چهار فانوس

سعید تشکری در چهار فانوس، به نواب چهارگانه امام‌زمان(عج) در دوران غیبت صغری پرداخته است. پس از شهادت امام حسن‌عسکری(ع)، بزرگ‌ترین مشکل شیعیان عدم دسترسی به امام بود. حضرت مهدی(عج) با توجه به سابقه شبکه وکالت در بین شیعیان این چهار نفر را انتخاب کردند. شیعیان در شهرهای خود، نمایندگان و وکلای امامان را می‌شناختند و از طریق آن‌ها نامه‌ها، وجوهات و خواسته‌های خود را به امام می‌رساندند.

در دوران غیبت صغری همین روند با توجه به نائبان امام ادامه پیدا کرد. در چهار فانوس زندگی این چهار تن به‌صورت گزارش برخی وقایع و اتفاق‌ها روایت شده است. زندگی نائبان اول و دوم، یعنی عثمان‌بن سعید و پسر او محمدبن عثمان، داستانی‌تر و مفصل‌تر از زندگانی دو نائب دیگر، یعنی حسین‌بن روح و علی‌بن محمد سمری بیان شده است.

به‌طور کلی کتاب دارای خط سیر کامل و دقیق داستانی نیست که بتوان به عمق شخصیت‌ها و اندیشه‌هایشان نفوذ کرد. از قوت‌های کتاب می‌توان به بیان خوب شرایط دوران غیبت صغری و دید مردم به این بزرگواران، به‌خصوص حسادت برخی افراد که انتظار نیابت خود یا دوستانشان را داشتند، ولی تشخیص امام چیز دیگری بوده است، اشاره کرد.

دوازدهم

علی مؤذنی در رمان دوازدهم، در دو بخش معاصر و تاریخی به برخی مسائل مربوط به امام‌زمان(عج) پرداخته است. در قسمت معاصر داستان، با یک نویسنده مواجه می‌شویم که با پیشنهاد نوشتن فیلم‌نامه‌ای درباره امام‌زمان(عج) روبه‌رو شده است و با علم به ناتوانی خود در نوشتن در خصوص وجود باعظمت امام، از خود حضرت تقاضای کمک می‌کند. در بخش تاریخی نیز به دوران آغاز امامت امام‌زمان (عج) و تلاش‌های عموی ایشان، جعفر کذاب، در راستای غصب امامت می‌پردازد و از کاخ حکومتی تا داخل خانه امام را در دل داستان مشاهده می‌کنیم.

کتاب دوازدهم روایتی است از حضور همیشگی امامی که غایب می‌خوانیمشان؛ اما همواره در همه جا حاضر و ناظر بر ما هستند. کتاب فرم خاصی دارد و نویسنده سعی کرده است از انواع مختلف فرم، ولو کوتاه در کتاب خود برای نوشتن درباره حضرت ولی‌عصر (عج) استفاده کند.

پادرمیانی

داستان کتاب پادرمیانی بر مبنای تشرف فردی خدمت امام‌زمان (عج) و ملاقات با ایشان در دوران غیبت کبری و برآورده‌شدن حاجتش است. محبوبه زارع در کتاب خود، بر اساس منابع معتبر شیعی به ماجرای طلبه‌ای بیمار به نام شیخ حسین پرداخته است که به عشقی عمیق مبتلا شده بود.

در راه وصال شیخ حسین و معشوقه‌اش لیلی، سنگ‌های بسیاری است که تقریبا وصال را ناممکن ساخته و شیخ حسین تنها راه رسیدن به محبوبش را در توسل به امام‌زمان(عج) می‌بیند. محبوبه زارع با بسط این ماجرای تاریخی و پرداخت داستانی، آن را از چند خط روایت در دل کتب تاریخی، به رمانی 123صفحه‌ای تبدیل کرده که توسط انتشارات جمکران به چاپ رسیده است.

سفیر دوازدهم

کتاب رمانی با محوریت پسر نوجوانی به نام رضاداد است. پدر رضاداد وکیل امام حسن‌عسکری(ع) در قم بوده که چند وقتی است گم شده است. رضاداد از قم به سامرا می‌رود تا هم وجوهات و امانات مردم را به امام حسن‌عسکری(ع) برساند و هم خبری از پدر گم‌شده‌اش بگیرد؛ اما وقتی به سامرا می‌رسد، متوجه شهادت امام حسن عسکری(ع) می‌شود. حالا رضاداد و همراهانش به جست‌وجوی جانشین امام می‌روند.

در این رمان که بیشتر مناسب نوجوانان است، شرایط اختناق سامرا و زندگی سخت ائمه در آن فضا به‌خوبی بیان شده است؛ همچنین سیستم تشکیلاتی وکلای شیعه که راه ارتباطی ائمه با مردم و بالعکس بوده، در دل داستان به‌خوبی به تصویر کشیده شده است. کتاب سفیر دوازدهم اثر خانم زینب امامی‌نیا در 233 صفحه از سوی نشر جمکران منتشر شده است.

شب چهلم

از آغاز دوران غیبت امام‌زمان (عج) تا به امروز، افرادی توفیق یافته‌اند که خدمت حضرت مشرف شوند و امام را ببینند. از بین این دیدارها، اخبار برخی از آن‌ها به ما رسیده است. خانم فاطمه دولتی، ماجرای تعدادی از این دیدارها را در کتاب شب چهلم گردآوری و بازنویسی کرده و ما را همراه با افراد مختلف در زمان‌های گوناگون نزد امام‌زمان(عج) برده است.

مطالعه این ماجراها که از بین اسناد صحیح انتخاب شده‌اند، دید مخاطبان را به مسئله حضور امام‌زمان(عج) در جامعه و بین مردم، روشن‌تر و دل‌ها را گرم‌تر می‌کند. امام‌صادق(ع) در روایتی فرموده‌اند: «مهدی در میان مردم رفت‌وآمد می‌کند، در بازارهای آنان راه می‌رود، بر فرش‌های آنان قدم می‌گذارد؛ ولی مردم او را نمی‌شناسند.» ماجراهای کتاب شب چهلم و دیگر روایت‌هایی از این دست، همگی تأییدی بر این روایت امام‌صادق(ع) هستند که می‌توانند حواس و توجه ما را به امام‌زمان(عج) بیش از پیش جلب کنند.

من برمی‌گردم

مسئله رجعت، یکی از مسائل خاص در بین موضوع‌های مرتبط با مهدویت است. در روایتی از امام‌صادق(ع) ایشان هفت بانوی مؤمن را که در دوران مختلف زندگی کرده‌اند، به‌عنوان بانوانی برگزیده برای زمان و کارهایی خاص معرفی کرده‌اند که همان دوران ظهور است و این هفت بانوی والامقام، طبق گفته امام‌صادق(ع) پس از ظهور امام‌زمان (عج) رجعت خواهند کرد.

خانم دولتی با تکیه بر این روایت و محوریت قرار دادن زبیده خاتون، همسر هارون‌الرشید که یکی از این هفت بانو است، در دل داستانی زیبا به ماجراهای این افراد پرداخته است. سوژه و ایده اولیه، جذاب و زیباست؛ اما در برخی قسمت‌ها بعد داستانی کتاب کم‌رنگ می‌شود و ماجراها پشت سر هم و با حواشی و فضاسازی و خرده‌روایت‌های کمی بیان شده‌اند. نقطه مشترکِ زنان این روایت، تصمیم‌گیری به موقع و درست آنان است. همه زنان این داستان در موقعیتی قرار می‌گیرند که باید با یک تصمیم مسیر زندگی خود را مشخص کنند؛ اما این انتخاب گاهی به قیمت جانشان تمام می‌شود.

حاء مشدد

خانم عترت اسماعیلی در کتاب حاء مشدد، با محوریت دو تن از زنان بزرگ و اثرگذار تاریخ اسلام، به شرح اتفاق‌های پس از شهادت امام حسن عسکری(ع) و واکنش حکومت به غیبت امام‌زمان(عج) و تلاش عباسیان برای پیداکردن ایشان پرداخته است. این دو بانوی بزرگوار، حکیمه‌خاتون و حدیثه‌خاتون، عمه و مادر امام حسن عسکری(ع) هستند که نقش مهمی در رسیدگی به امور شیعیان در بدو غیبت صغری و جاافتادن مسئله غیبت برای مردم ایفا کردند.

در این رمان تاریخی‌مذهبی، همچنین ماجراهای تبعید امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) به سامرا، ازدواج امام حسن‌عسکری(ع) با نرجس‌خاتون و ولادت امام‌زمان(عج) نیز بیان شده است. کتاب متنی روان و بیانی شیوا دارد و مطالب تاریخی به‌خوبی در دل داستان قرار گرفته‌اند.