پشت‌پرده نام‌ها

به گزارش اصفهان زیبا؛ «نام شما چیست؟» احتمالا هریک از ما در طول زندگی خود صدها و شاید هم هزاران بار با این پرسش مواجه می‌‌شویم. اما اسامی تنها برچسب‌‌هایی برای تسهیل تعامل‌های اجتماعی یا به‌‌خاطرسپاری اطلاعات درباره دیگران نیستند، بلکه می‌‌توانند از منظر فرهنگی و روان‌‌شناختی نیز موردبررسی قرار گیرند و اسرار بسیاری را درباره آدم‌‌ها و جوامع مختلف افشا کنند.

اسامی و کلیشه‌‌ها

وقتی به نام «فاطمه» فکر می‌‌کنید، چه جور فردی به ذهنتان می‌‌آید؟! درباره کسی که نامش «آزیتا»ست، چه تصوری دارید؟! پژوهش‌‌ها نشان داده است که شاید چنین پرسش‌‌هایی آن‌‌قدرها هم بی‌‌ربط و بی‌‌معنا نباشد! در مطالعه‌‌ای که چهارصد آمریکایی در آن شرکت داشتند، مشخص شد که اغلب آن‌‌ها «الیزابت»‌‌ها را افرادی گرم و باصلاحیت می‌‌دانند.

درحالی‌‌که تصور می‌‌کنند این دو ویژگی مثبت در «میستی»ها ضعیف باشد. یعنی ما معمولا بر مبنای نام افراد، کلیشه‌‌هایی را در ذهنمان متصور می‌‌شویم که ممکن است اصلا درست نباشد! پژوهش‌‌های دیگر نیز نشان داده است که ما اغلب از نام افراد برای پی بردن به قومیت و طبقه اجتماعی آن‌‌ها استفاده می‌‌کنیم.

مجموعه تحقیق‌هایی که در 2022 انجام شد، نشان داد که اغلب شرکت‌‌کنندگان تصور می‌‌کنند افراد دارای نام‌‌های شایع‌‌تر در بین آمریکایی‌‌اروپایی‌‌ها مثلا «ماری»، در مقایسه با صاحبان نام‌‌های معمول‌‌تر در بین آمریکایی‌‌آفریقایی‌‌ها مثل «لاکیشا»، ازنظر تحصیلات و درآمد در سطح بالاتری قرار دارند. به‌‌علاوه، تصور شرکت‌‌کنندگان بر این بود که افراد دارای نام‌‌های معمول‌‌تر در بین بومیان آمریکایی پایین‌‌ترین سطح سواد و درآمد را دارند و تنها کسانی که از این دو منظر قابل‌‌مقایسه با آمریکایی‌‌اروپایی‌‌ها بودند، نام‌‌های شایع‌‌تر در بین  آمریکایی‌‌آسیایی‌‌ها داشتند.

اسامی، ارزش‌‌ها و تفاوت‌‌های فرهنگی

اسامی می‌‌توانند از برخی پیچیدگی‌‌های فرهنگی پرده بردارند. پژوهشگران توانسته‌‌اند با بررسی رویه‌‌های نام‌‌گذاری در محدوده‌‌های جغرافیایی مختلف به تفاوت‌‌های ارزشی آن‌‌ها پی ببرند.

مطالعات نشان داده است که انتخاب یک اسم غیرمعمول برای فرزند می‌‌تواند نمادی از میل به خاص بودن باشد. درحالی‌‌که انتخاب اسامی معمول‌‌تر نشانه‌‌ای از گرایش به انطباق با جامعه است؛ راهی برای اینکه غیرمستقیم به فرزندتان القا کنید هم‌رنگ جماعت شود یا با بقیه فرق کند! در بخش‌‌هایی از جهان که فردگرایی بیشتری وجود دارد، درصد نوزادانی که اسامی غیرعادی می‌‌گیرند هم بالاتر است.

علاوه بر این، دگرگونی‌‌های ایجادشده در ترندهای نام‌‌گذاری نیز می‌‌تواند بازتابی از تغییر ارزش‌‌های فرهنگی در گذر زمان باشد. مثلا نسبت نوزادانی که برایشان نام‌‌های معمول برمی‌‌گزینند، در طول دو قرن گذشته در ایالات‌‌متحده و در طول چند دهه اخیر در ژاپن، به‌‌طور چشمگیر کاهش یافته است.

این تغییرات ازآن‌‌جهت حائز اهمیت است که شواهد نشان می‌‌دهد فردگرایی نیز در طول برهه‌‌های زمانی گفته‌‌شده، در این جوامع درحال‌‌افزایش بوده است.

نام تو، تقدیر تو؟!

شاید این جمله حیرت‌‌زده‌‌تان کند؛ اما ممکن است ما واقعا شبیه اسم‌‌هایمان باشیم. در پژوهشی جالب، تصاویری از چهره افراد مختلف به شرکت‌‌کنندگان ارائه و از آن‌‌ها خواسته شد از بین اسامی موجود، نام متناسب با هر تصویر را انتخاب کنند و جالب اینجاست که نسبت درستی حدس شرکت‌‌کنندگان فراتر از تصادف بود.

در مجموعه‌‌ای از پژوهش‌‌های دیگر نیز مشخص شد احتمال اینکه خانم‌‌های دارای نام «ویرجینیا» در شهر «ویرجینیا بیچ» زندگی کنند، بیشتر است و احتمال زندگی‌کردن صاحبان نام «میلدرد» در شهر «میلواکی».

جالب‌‌تر اینکه احتمال دندان‌پزشک بودن خانم‌‌های با نام «دنیس» نیز به‌‌طور چشمگیری بالا بود! البته پژوهش‌‌های بعدی نشان داد احتمال وکیل بودن این خانم‌‌ها نیز زیاد است. پس خیلی هم نمی‌‌شود به چنین نتایجی اعتماد کرد! بااین‌‌حال روشن است که نام‌‌ها تنها برچسب‌‌هایی بی‌‌اهمیت نیستند، بلکه می‌‌توان با بررسی آن‌‌ها به اطلاعات روان‌‌شناختی، فرهنگی و اجتماعی مهمی دست یافت.