مسئله بر سر ثبت تاریخ ورود این مواد مرگبار به کشور نیست، بلکه مسئله اصلی کشندگی، وابستگی شدید و پیامدهای جبرانناپذیر آن مانند ناباروری، افت و افزایش فشارخون، ایجاد حالتی شبیه به سکته مغزی، خلسه و کمای مصنوعی است که 10 تا 15 دقیقه به طول میانجامد و پس از خوابی دلچسب برای مصرفکننده، او را دوباره مجبور به تهیه این مواد میکند؛ زیرا خماری همان و تشنج و افت فشارخون و مرگ، همان!
در جستوجوهای رسانهای، خبری مبنی بر کشف این مواد در اصفهان نیست؛ اما اگر کمیکال به اصفهان هم نرسیده باشد که بعید به نظر میرسد، به دلیل بازار مصرف گستردهای که در میان جوانان و نوجوانان خواهد داشت، احتمالا در راه است و با توجه به قیمت ارزان آن در پایتخت، احتمال ورود سودجویان به این بازار وجود دارد. اما کمیکال چیست؟ با بدن چه میکند؟ مصرفکنندگانش چه میگویند؟ برای ترک آن چه باید کرد؟
کمیکال چیست؟
سایت کلینیک ترک اعتیاد آکسون در بهمن98، باانتشار مقالهای مدعی شده «کمیکال، نزدیک به دوسالی هست که پس از ورود موادی مانند آپولو، کوئین و آواتا وارد ایران شده است». بنا به نوشته مقاله یادشده، «این مواد هیچ نشانی از مخدر یا کانابیس در خود نداشتهاند و با این فرض که مواد اعتیادآوری نیستند و عوارضی ندارند، در بستهبندیهای جذاب عرضه و مورد استقبال جوانان و نوجوانان قرار میگیرد.»
نظریههای متفاوتی در خـــصــــوص چگونگی ابداع این مواد و عــنـاصر تشکیلدهنده آن وجـــود دارد. نویسندگان این مقاله، بر این باورند که «پس از افزایش تقاضا برای مراسوئیت، این مواد با گیاه مریمگلی ترکیب و پخته شد و بهاینترتیب کمیکال به دست آمد.» نویسنده گزارش شرق نیز با بیان اینکه برخی این ماده را «ماریجوانای صنعتی» نامیدهاند، نوشته است «گفته میشود این مخدر از دل آزمایشگاه بیرون میآید و ترکیب ماریجوانای سنتی و چند ماده شیمیایی دیگر است. همین مسئله باعث قدرتمندترشن و خطرناکشدن این ماده میشود.»
کمیکال با بدن چه میکند؟
معتادان به کمیکال میگویند: «نام دیگر کمیکال، شیمیایی است و به فرد مصرفکننده شـیمیایـیکـِش میگویند.» گفته میشـــود کــه حـتـی یک بار مصرف کمیکال نیز میتواند باعث اعتیاد مصرفکننده شود، بهویژه که خوابِ بعد از استعمال این مواد برای مصرفکننده بسیار لذتبخش است. به همین خاطر بعد از بیداری نیز میل به مصرف دوباره از درون فرد سربرمیکشد. این میل، فرد مصرفکننده را مجبور میکند تا دوباره با فراهم کردن آن، دست به مصرف بزند؛ زیرا ممکن است با افت فشارخون یا تشنج روبهرو شود و ناگهان مثل زامبیها پخش خیابان شود!
متخصصان ترک اعتیاد معتقدند که کمیکال میتواند به جسم انسان فشار فراوانی وارد کند، به همین خاطر بهترین راه در امان ماندن از این عوارض، پیشگیری و عدم مصرف است. این عوارض مانند برخی از مواد محرک مثل گل و حشیش یا انواع مواد مخدر مثل تریاک و شیره، به عوارض روانی یا در نهایت بدندرد و بهاصطلاح خماری معمول منتهی نمیشود، بلکه سیطره آسیبهای آن، تمام سیستم حیاتی بدن انسان را درگیر میکند. بهعنوانمثال، عوارض کوتاهمدت مصرف کمیکال همراه با سرگیجه، حالت تهوع، توهم دیداری و شنیداری، سفر در زمان و مکان، احساس سرخوشی کاذب، خندههای بیدلیل، بیتفاوتی به اتفاقهای پیرامونی، شل شدن ماهیچهها و اعضای بدن، خوابهای منقطع، عدم تعادل در صحبت کردن و رفتار فیزیکی، بیان حرفهای بیربط، افزایش فشارخون و در نهایت فرورفتن در کمای کوتاهمدت است.
عوارض بلندمدت مصرف کمیکال اما شرایط را بدتر میکند؛ زیرا باعث کاهش قدرت حافظه، اختلال در به خاطر آوردن خاطرات و وقایع، کاهش قدرت عکسالعمل فرد در برابر اتفاقها و شرایط روزمره، میل به انزوای شدید، عدم مسئولیتپذیری و ضعف و بیحالی مداوم بدن و کاهش روابط اجتماعی میشود. این عوارض رویهمرفته میتواند موجب فروپاشی عصبی، روانی و جسمی فرد شود و ناگفته پیداست که با وقوع آنها، فرد از چرخه معادلات اجتماعی و اقتصادی حذف میشود. تمام این موارد به این خاطر اتفاق میافتد که کانابینوئیدهای طبیعی و سنتی خطری مثل بیشمصرفی و مرگ ندارند؛ ولی نوع صنعتی و دستساز آنها مثل کمیکال به دلیل دوزهای بالای مصرفی میتواند ریسک اوردوز و مرگ را بالا ببرد.
معتادان کمیکال چه میگویند؟
«میزنی میری فضا و از این زندگی لعنتی راحت میشی، نترس بابا، اعتیاد نداره، اصلا بزن اگه دوست نداشتی دیگه نزن!» این جمله شاید کلیشهایترین جمله کاربردی در میان مصرفکنندگان هر نوع مواد مخدر است. موادی که از استعمال قلیان، سیگار و ترامادول در نوجوانی و دوران دبیرستان و دانشگاه آغاز میشود و مصرفکننده را برای فتح قلههای تازه به سوی پرتگاه انواع مواد مخدر و محرکهای خطرناکی مثل تریاک، شیره، کراک، هروئین، شیشه و… کلهپا میکند.
بررسی روایتهای مصرفکنندگان کمیکال با تمام روایتهایی که از موادهای مخدر و محرک معمول در دست است، توفیر فراوانی دارد. مسعود، نوجوانی است که در گزارش شرق از روایت یک بار مصرف کمیکال خود پرده برداشته و آن را «تجربه نزدیک به مرگ» توصیف کرده، درحالیکه تقریبا تجربه مصرفی بسیاری از افراد از مواد افیونی یا روانگردان دیگر اینگونه نیست یا به تصادف اینگونه است. بهعنوانمثال، در شماره جدید مجله فرهنگی ادبی ناداستان که روایتهای متعددی از مصرفِ مصرفکنندگان مواد مخدر موجود است، هیچکس تجربهای به وحشتناکی مصرف کمیکال ندارد و همهچیز، آنگونه که انتظار میرود از افتادن در دام اعتیاد، وسوسهها، مشکلات زیستی و روانی که در طول زمان برای مصرفکننده رخ میدهد و در نهایت رهایی یا خاطرات تپیدن در مواد خلاصه میشود که همه در یک نقطه مشترک هستند و آن، ایجاد مشکلات در طول یک بازه زمانی طولانیمدت است. روایتهای مصرفکنندگان کـمـیـکــال نشان میدهد که حتی در تجربه مصرف نخست نیز، همهچیز بهسرعت به فروپاشی و تجربه نزدیک به مرگ منتهی میشود. بهعنوانمثال، مخاطبان مقاله «کمیکال چیست؟» در سایت کلینیک ترک اعتیاد آکسون، تجربیات تلخ خود از مصرف کمیکال را نوشتهاند.
کاربری به نام محمد، نوشته است: «بچهها تورو خدا سمت کمیکال نرید. من از ۱۲ سالگی شروع کردم و در ۱۴ سالگی باعث ایست قلبی شد. من در بیمارستان کودکان حضرت علیاصغر علیهالسلام حدود ۵ ماه بستری بودم.» که تأییدی بر اعلام سن مصرف در گزارش شرق است، با توجه به اینکه این موارد، متعلق به سال 98 است. یا کاربر دیگری به نام «نکش» نوشته است: «در دسترس و خانمانسوز. در مصرف اول اگه اطلاعات کافی نداشته باشید امکان اوردوز هست و حالت مرگ و سکته مغزی رو تجربه میکنید، خیلی بده وسط خیابون بیفتی و نتونی روپات وایسی. روش اسپری آمفتامین میزنن و بونزای و مریم گلی قاطیش هست (فرقی با شیشه نداره بدترم هست) پس خودتون رو کنترل کنید.»
حالا همه این روایتها را در کنار روایت مسعود شرق بگذارید که گفته است: «چند سال پیش، وقتی ۲۰ ساله و دانشجو بودم، یک روز عصر بعد از دانشگاه، حوالی ساعت پنجشش عصر، داخل ماشین کمیکال رول کردم و تا توانستم کشیدم. سِر بودم و هیچ چیزی حس نمیکردم. همهچیز را تار میدیدم و صدای موزیک را از هندزفری با حالتی خاص میشنیدم. بعد فقط صدای تپش نامنظم قلبم را میشنیدم. از همه بدتر افکار و خاطرات گذشتهام بود که در صدم ثانیه از ذهنم رد میشدند. دیگر کمکم داشت بوی مرگ بهم میخورد که یکهو حالت تهوع وحشتناکی به من دست داد و بعدش خوابم برد. وقتی بیدار شدم، ضعف بدنی شدیدی داشتم. به گوشی نگاه کردم دیدم ساعت چهار صبح است و چندین تماس از مادرم و فامیل و چندین شماره ناشناس داشتم.»
ترک کمیکال چگونه است؟
به دلیل ناآگاهی و باورهای غلط، بسیاری تصور میکنند که کمیکال اعتیادآور نیست یا عوارضی ندارد، درحالیکه در واقعیت چنین نیست. کـمـیـکـــال یکی از اعــتـیــادآورتــریـــن مخدرهای موجود است و عوارض ترک بسیار شدیدی دارد. به همین خاطر برای ترک این ماده حتما باید از مشاور حرفهای کمک گرفت و به کمپ رفت؛ بنابراین کلیشههای رایجی مثل «خودم ترک میکنم» برایش کارآمد نیست.