فعالان بازارهایی مانند اغذیهفروشان، پوشاکیها و اصناف دیگر نیز از رکود بازار خود با شــروع مـهـر میگویند. براساس گفته بازاریان، در ماه اول از فصل پاییز نسبت به تابستان تقاضای مصرفکننده افت محسوسی داشتهاست.
رکود پاییزی
بورس تهران از هفتم شهریور اصلاحی شد و این روند در طول مهر نیز ادامه داشت. نکته قابل توجه درباره بورس تهران، کاهش حجم معاملات در طول مهر نسبت به شهریور و مرداد بود و اگر این روند ادامه داشته باشد شاید آبان و آذر حجم معاملات مانند اردیبهشت کمینه شود. شاخص کل در این ماه میان یک میلیون و 392 هزار تا یک میلیون و 489 هزار واحد نوسان کرد تا بازار فرسایشی برای سهامداران رقم بزند. وضعیت سرمایهگذاران در بازارهای دیگر نیز بهتر از این نبود.سکه هم مانند بورس از دهه اول شهریور ریزشی شد و در طول مهر در دامنه محدودی نوسان میکرد. 11 میلیون و 500 هزار تا 11 میلیون و 900 هزار بازه قیمتی از معاملات گزارششده سکه در فصل پاییز است. بازاریان گزارش میدهند خریداران چندانی در بازار حضور ندارد؛ ولی فروشندهها حاضر به عرضه سکه زیر قیمت نمیشوند. از طرفی شرایط در بازار طلا نیز شبیه به سکه است. هر گرم طلای 18 عیار بین یک میلیون و 120 هزار تا یک میلیون و 190 هزار تومان در نوسان است. ثبات قیمت سکه و طلا در بازار داخلی درحالی اتفاق میافتد که در بازارهای جهانی، طلا دستکم در ماه اکتبر روزهای کمنوسانی ندارد. فعالان این بازار عوامل داخلی را دلیل اصلی ثبات قیمت طلا نسبت به بازارهای خارجی میدانند.دلار ولی در مهرماه کمنوسان نبود. هر دلار آمریکا اول مهر 27 هزار و 500 تومان معامله شد، سپس تا 28 هزار و 500 تومان پیشرفت و نیمه سوم مهر به کمتر از 27 هزار و 500 تومان رسید. در روزهایی از این ماه نرخ دلار به کانال کمتر از 27 هزار تومان نیز وارد شد. روند کلی دلار در فصل پاییز تاکنون نزولی بوده است و بسیاری از بازاریان دلیل رکورد بازارهای مختلف را همین مسئله میدانند. برای مثال واسطهها در بازار خودرو دلیل اصلی کاهش تقاضا را ریزشیبودن نرخ ارز بیان میکنند. قیمت انواع خودروهای داخلی و خارجی با شروع نیمه دوم سال کاهشی چند درصدی را تجربه کرد؛ ولی گفتوگو با بازاریان نشان میدهد مشکل اصلی بازار خودروی اصفهان افت قابلملاحظه تقاضاست. نوروزانی، فعال بازار مسکن اصفهان، در اینباره میگوید: «نیمه دوم هر سال تقاضا در بازار خودرو و مسکن کاهش پیدا میکند؛ ولی بسیاری از مردم منتظر کاهش قیمت مسکن و خودرو هستند، به همین دلیل رکود پاییزی امسال بیشتر از سالهای گذشتهاست.»
دلایل رکود پاییزی
بررسی نمودار قیمتها در بازارهای مختلف نشان میدهد به صورت همزمان از روز هفتم شهریور با ریزش قیمت دلار،بازارها یک روند اصلاحی را آغاز کردهاند. هفتم شهریور دلار از 28 هزار و 200 تومان تا 27 هزار و 500 تومان ریخت تا بورس، سکه، طلا و حتی بازار خودرو نیز خیلی زود متأثر شوند. با آغاز فصل پاییز روند ریزشی متوقف شد ولی قیمتها در محدوده کوچکی نوسان کردند. در طول مهر اگرچه دلار مجدد افزایشی شد؛ ولی بازارها دیگر به نوسانهای دلار واکنش خاصی نداشتند. نوروزانی، فعال بازار اصفهان، در اینباره میگوید: «در مهرماه نوسان نرخ ارز داشتیم ولی کاهش سنگین تقاضا اجازه افزایش قیمت در بازارهای مختلف را نداد.» کارشناسان دلایلی مانند آغاز مذاکرات هستهای، انتخاب رئیس کل بانک مرکزی، احتمال آزادسازی واردات خودرو، تغییر در نرخ بهره کشورهای جهان، طرح جهش ملی تولید مسکن و کسری لایحه بودجه را اصلیترین دلیل رکود در بازارهای مختلف میدانند.پیشبینی میشود با آغاز مذاکرات هستهای، نرخ ارز حتی به صورت روانی تحت تأثیر قرار بگیرد؛ از طرفی دلار از روز انتخاب صالحآبادی برای ریاست بانک مرکزی تاکنون یک روند نزولی را آغاز کرده است و این مسئله در کنار مذاکرات هستهای شاید روند ریزشی دلار را ادامهدار کند.احتمال آزادسازی واردات خودرو برای بازار خودرو و طرح جهش تولید مسکن در بازار مسکن این دو بازار را آرام کرد. ضمن اینکه با پایان همهگیری کرونا انتظار ثبات یا حتی کاهش نرخ طلا و سکه وجود دارد. از همین حالا نیز پیشبینی میشود کشورهای زیادی نرخ بهره را افزایش دهند و این اتفاق محرک خوبی برای نزولیشدن قیمت طلا در بازارهای جهانی است. برای مثال مؤسسه گلدمن ساکس پیشبینی کرد بانک مرکزی انگلستان به زودی نرخ بهره را افزایش میدهد، همین پیشبینی در خصوص آمریکا نیز وجود دارد و افزایش قیمت نرخ بهره شاید به کاهش نرخ طلا منجر شود. فعالان این بازار عقیده دارند یکی از دلایل کاهش تقاضا برای سکه و طلا در بازارهای داخلی تحولات بازارهای جهانی است.