سید رسول میرباقری، دکترای مدیریت استراتژیک DBA از دانشگاه صنایع و معادن تهران و رئیس کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر است. او علاوه بر این عضو کمیسیون پایش و نظارت بر مصوبات، عضو هیئتمدیره سازمان نوسازی و بهسازی، عضو شورای عالی تخت فولاد، عضو هیئتمدیره سازمان عمران شهرداری، عضو کمیته مساعدت به مراکز فرهنگی، عضو کمیته نامگذاری معابر، عضو شورای سیاستگذاری طرحهاست.
فعالیت در حوزه فرهنگی و آموزشی، مدرس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی نجفآباد، طراحی، نظارت و اجرای پروژههای عمرانی نیز در سوابق شغلی او به ثبت رسیده است. علاوه بر اینها او یکی از مداحان محبوب و معروف اصفهان است که نخستین دوره حضورش در شورای شهر را تجربه میکند.
میرباقری هماکنون سکاندار کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر است. او مهمان اتاق خبر «اصفهان شورا» شد و به پرسشهای مطرحشده پاسخ داد. «انتقال پروژههای عمرانی به حومه شهر، حلقه چهارم ترافیکی و مترو اولویتهای کلان عمرانی شهر، مناطق یک و سه قلب تاریخی شهر اصفهان، طراحی و ارزشسنجی پروژه اتوبان چمران، پل شیخصدوق و پل توحید، بررسی سیمای پروژههای کلانشهر در کارگروه سیما و منظر شهرداری، پیگیری پیرایش شهری بهویژه در محورهای اصلی اصفهان، توسعه هتلسازی نیازمند حمایت مدیریت کلان استان، عدم یکصدایی برای مدیریت بافت تاریخی، نگرانی و دغدغه در خصوص بافت تاریخی، لزوم نگاه توحیدی به شهر، کمک مجموعههای اقامتی، پذیرایی و صنایع دستی به رونق بافت تاریخی، لزوم ایجاد قرارگاه مسکن درباره بافت فرسوده غیرتاریخی در مناطق پانزدهگانه، لزوم اجرای حداقل ۱۰ پروژه بازآفرینی مشابه همتآباد در ۱۰ منطقه شهر، در بازآفرینی شهری باید واقعنگر بود نه ایدئال نگر، ایستادن پای طرح صدور الکترونیکی پروانه ساختمانی، لزوم تثبیت سامانه سرای ۱۰ و رفع نواقص، آموزش یک هزار کافینت در شهر برای صدور الکترونیکی پروانه ساختمانی، لزوم به حداقل رسیدن همه منافذ فساد در طبقه مازاد، سالن اجلاس سرمایه و ظرفیتی ماندگار برای اصفهان، اجرای خط دو و سه مترو، مهمترین نیاز شهر، زیبندهنبودن ورودیهای اصفهان در این شهر تاریخی، شکلگیری قرارگاه مسکن در مناطق پانزدهگانه» از عمده مباحثی بود که میرباقری در پاسخگویی به پرسشها مطرح کرد. در ادامه گفتوگو با او را بخوانید.
شما در اخبار گوناگون با مطالبی که بیان کردید نشان دادید دلتان برای احیای بافت تاریخی و فرسوده اصفهان میتپد و دغدغه مند این بخش از هویت اصفهان هستید. به اعتقاد شما حلقه مفقوده مدیریت بافت تاریخی در شهر اصفهان چیست؟
یکصدایی، حلقه مفقوده مدیریت بافت تاریخی است. به اعتقاد من گردشگری اصفهان میتواند کل ایران را آباد کند، پس باید به آن توجه کنیم و ببینیم اصفهان از این گوهر گرانبها چقدر بهرهمند شده است. در حمایت از بافت تاریخی در حال از دست دادن زمان هستیم؛ اما چه میتوان کرد وقتی اول از همه خود نیروهای شهرداری مقاومت میکنند؛ به عنوان مثال نیرویی در شهرداری به ما تحویل داده شده و حق اضافهکردن نیروی دیگری نداریم. اصرار بر این دارند که مثلا اداره بافت تاریخی در معاونت شهرسازی باقی بماند. هفتهای نبوده که ما جلسه نگذاریم و این موضوع را پیگیری نکنیم. نگرانی و دغدغه خود را نشان دادهایم، اما همه باید کمک کنند.
بار بافت تاریخی بیشتر روی دوش شهرداری است؛ اما در خود شهرداری هم یکصدایی وجود ندارد و گاهی اوقات مقاومت میشود. برخی نیز حساب میبرند و جرئت اعلام نظر ندارند و از جایگاه خود نگران هستند. بهشخصه آنقدر پیگیر این موضوع بودم که گاهی اوقات به من گفتهاند چقدر تو بیشفعالی! امیدوارم در نهایت این پیگیریها به نتیجه برسد. آن را رها نمیکنم و حتما سعی میکنم که این موضوع در این دوره به نقطه مطلوب برسد. پیشبینی میکنم که این موضوع در نهایت تا سه چهار سال آینده عملی شود. آمادهسازی افکار در شورا و شهرداری درباره بافت تاریخی زمان میبرد. بافت فرسوده به دو بخش تاریخی و غیرتاریخی تقسیم میشود. برای بافت فرسوده تاریخی مناطق ۱۵گانه را دعوت کردیم.
حتی مناطقی که چندان هم تاریخی نیستند. پرسیدیم که چه تمهیداتی انجام دادهاند و تأکید برای درنظر گرفتن بودجه داشتیم. همچنین برای مناطق 1 و 3 جلسات ویژهای برگزار کردیم.
برای آبادکردن بافت تاریخی چه باید کرد؟ آیا اصفهان برای احیای بافت تاریخی در مقایسه با شهر یزد که بافت تاریخی عمیقی دارد، جا مانده است؟
از ابتدای دوره ششم شورا تلاش کردم درباره سیاستگذار و متولی اصلی بافت تاریخی صحبت کنم. در اصفهان اقدامات خوبی در ۴۰ سال اخیر انجام شده، اما برخی موضوعات مغفول مانده است؛ زیرا متولی اصلی و سیاستگذار واحد مانند شهر یزد وجود نداشته است که همه مناطق تاریخی شهر را با یک دستفرمان پیش ببرد و ما پیگیر این موضوع هستیم. آبادکردن بافت تاریخی، معمولا با برگشتن ساکنان محقق نمیشود. از شهر یزد که بازدید کردیم، این موضوع قابل رؤیت بود که مجموعههای اقامتی، پذیرایی، صنایع دستی و خدمات مشابه به رونق بافت تاریخی کمک کرده است. اکثر مردم امکان زندگی در این بافتها را ندارند؛ چون معابر مناسب نیست.
معتقدیم گردشگری اصفهان میتواند کل ایران را آباد کند؛ بنابراین باید به آن بپردازیم که خود شهر اصفهان از این گوهر گرانبها چقدر استفاده کرده است. براساس آخرین مصوبهای که در کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورا داشتیم، معاونت برنامه ریزی دو ماه فرصت گرفته تا پیشنهادات مختلف شامل شهرداری بافت تاریخی، معاونت بافت تاریخی، اداره بافت تاریخی یا مدیریت بافت تاریخی را بررسی و به شورا اعلام کند. همچنین جلسه تخصصی دیگری نیز با حضور شهردار و رئیس شورا برگزار کردیم تا بررسی شود درمان این وضعیت چیست. البته وزارت کشور چارت را تعیین میکند و آنها باید مجوز را بدهند.
تعداد معاونتهای شهرداری در اصفهان پر است و به راحتی ایجاد آن ممکن نیست. نظر اولیه ما ایجاد معاونت بافت تاریخی بود؛چون سرمایههای تاریخی اصفهان آنقدر ارزشمند هستند که در قالب یک معاونت باید مدیریت شوند.
در این دوره مدیریت شهری چه اتفاقی برای بافت فرسوده غیر تاریخی رخ داده است؟ برای اجرای پروژههایی نظیر همت آباد برنامهای دارید؟
اتفاقی بینظیر برای بافت فرسوده غیرتاریخی، در این دوره رقم خورد و قرارگاه مسکن در مناطق پانزدهگانه به ریاست شهردار اصفهان در همه مناطق ایجاد و معاون اجرایی آن نیز مشخص شد. پیش بینی میکنیم سه تا چهار طرح در این راستا تا قبل از عید کلنگزنی شود. یعنی اگر در ۱۰ سال گذشته یک پروژه بازآفرینی کلید خورده است، تا پایان امسال حداقل در سه منطقه طرحهای بازآفرینی کامل میشود. هماکنون کار در مرحله کمیسیون ماده ۵ است و پس از جذب سرمایهگذار کار آغاز میشود. امیدواریم در این دوره، حداقل ۱۰ پروژه مشابه همتآباد را در ۱۰ منطقه شهر اجرا کنیم.
برنامهای برای حوزه پیرایش شهری دارید؟
پیگیر موضوع پیرایش شهری به ویژه در محورهای اصلی اصفهان هستیم تا ساماندهی لازم انجام شود. به رغم مشکلات اقتصادی و موضوعات دیگر اصرار داشتیم در حوزه سیما و منظر کارهای مهم انجام شود.
نگاه آرمانی شما به شهر اصفهان چگونه است؟
معتقدم نگاه ما باید نگاه توحیدی باشد. یعنی شهرسازی توحیدی، ساختمان توحیدی، خانواده توحیدی داشته باشیم. وقتی میگوییم پارک توحیدی میگویند مگر میشود. بله، میشود در پارک نمازخانهای داشته باشیم با سبک کاشی خاص، تابلوها یا بناهایی که شخص هنگام تفریح و لذت جسم، آرامش و تعالی روحی نیز پیدا کند. خوشبختانه این موضوع را در آثار تاریخی گذشتگان میبینیم. ما نتوانستهایم بنیانی که بزرگان ما نهاده بودند و میراث تاریخی این شهر را که به ما آرامش میدهد و روحیه توحیدی و الهی را تقویت میکند در شهر ادامه دهیم.
البته کارگروه سیما و منظر در شهرداری فعال است که نمای پروژههای کلان در شهر را با حضور کارشناسان و اساتید بررسی میکند و با تأیید آن کارگروه میتوان نماسازی در این پروژهها صورت گیرد. اما متأسفانه گاهی شاهد هستیم اتفاقات ناهمگونی نسبت به هویت شهر صورت میگیرد. دغدغه خود من مناطق یک و سه است که قلب تاریخی شهر هستند.
آیا طرحی برای بازآفرینی کل شهر دارید؟
یک طرح تشویقی برای بازآفرینی کل شهر داریم، این طرح در کمیسیون ماده ۵ تصویب شده اما ابلاغ نشده است. براساس این طرح به خانههایی که در بافت فرسوده هستند و تجمیع میشوند به اندازه دو طبقه تراکم رایگان تشویقی و خانههایی که تجمیع نمیشوند، به اندازه یک طبقه تشویقی میگیرند. برخی میگویند جمعیت زیاد میشود و خدمات بیشتری باید ارائه شود، ما میگوییم فایده طرح این است که خانهها نو و معابر اصلاح میشود که این خود خدمت کمی نیست. برخی از دوستان، ایدئال فکر میکنند؛ اما ما در بازدیدی که از پروژههای کلان بازآفرینی حتی در خارج از کشور داشتیم، این موضوع میسر نشده بود. مثلا از پروژه بازآفرینی عثمان پاشا در استانبول بازدید کردم، دیدم که کاربری آموزشی آنجا وجود ندارد.
پرسیدم پس مدرسه چه میشود؟ گفتند: پیرامون منطقه وجود دارد. کمبود سرانه آنجا دیده میشد با اینکه پروژه کلان بود. بنابراین باید واقعنگر باشیم تا ایدئالنگر. نتیجه ایدئال این است که بعد از هفت، هشت سال فقط یک همتآباد در اصفهان بازآفرینی شده؛ بنابراین اگر با این روش پیش برویم تا صد سال دیگر هم به نتیجه نمیرسیم. وقتی تحرک ایجاد میشود که خود مردم به میدان میآیند. در این صورت سرعت کار افزایش پیدا میکند.
برای اجرای بهتر طرح بازآفرینی شهری چه باید کرد؟
به اعتقاد من برای طرح بازآفرینی باید در همه پهنهها خدمات مختلف وجود داشته باشد و به هم سرویس دهند. نه اینکه اصرار داشته باشیم در هر پهنه همه خدمات متمرکز شود. اگر در هر یک از پهنهها، خدمات مختلف ارائه شود آنها به راحتی به هم سرویس میدهند. ارزشسنجی، یکی از موضوعات مهمی است که در بازآفرینی وجود دارد. سرمایهگذار حساب میکند که چه مقدار سرمایه باید بیاورم، چند سال طول میکشد و چه مقدار سود عاید میشود. بنابراین سرمایهگذاری باید برای او مقرون به صرفه باشد. اینکه فکر کنیم عدهای فیسبیلالله آمده و کمک میکنند، از سرعت کار میکاهد.
در خبری اعلام کرده بودید که ورودیهای اصفهان امروز زیبنده این شهر تاریخی نیست، دلیل آن چیست؟
ورودیهای اصفهان امروز زیبنده این شهر تاریخی نیست. در میدان امام (ره) نیز خوشبختانه اقدامات خوبی انجام شده است؛ اما هنوز نازیباییهایی در ورودیها وجود دارد که باید رفع شود. تکمیل میدان امام علی (ع) نیاز به یک سری رویداد و برنامههای ویژه دارد تا مردم نسبت به آن توجه خاصی داشته باشند.
دستاورد شما از سفر به کره جنوبی و شرکت در اجلاس شهرهای تاریخی جهان چه بود؟
بزرگترین دستاورد سفر به کره جنوبی و شرکت در اجلاس شهرهای تاریخی جهان این بود که بتوانیم شهری که جمعیتش به اندازه تهران اما ترافیک و ازدحام آن یکصدم این شهر است را ببینیم. این شهر حملونقلی قوی داشت. ۲۰ خط مترو، خیابانهای عریض و پیادهروهای خوب سبب این موفقیت شده است. ما این نوع حمل و نقل را دیدیم که چگونه میتواند برای تسهیل در تردد شهروندان مؤثر باشد.
برای ارگ جهاننما آخرین طرح در حال پیگیری چیست؟
جذب مشارکتکننده است که طبقات هتل را در ارگ راه بیندازند تا نقطه ناکارآمد در این ساختمان نداشته باشیم. طرحی نیز مطرح است که نمای این ساختمان با نظر و مدیریت استاد فرشچیان اجرا شود که زیبنده شهر اصفهان باشد.
طرحها در شهرداری چگونه بررسی میشود؟
ابتدا طرحها کارشناسی و نیازسنجی میشود. سپس شورای سیاستگذاری طرحها در شهرداری، همه آنها را قبل از اجرا بررسی میکند. در این شورا معاون شهرسازی شهرداری، شهردار منطقه، اعضای شورای شهر، گاهی شهردار اصفهان حضور دارند. طرحها را از نظر حالتهای بهینه بررسی میکنند، سعی میشود روی طرح چکشکاری لازم انجام شود تا بعدها دچار تغییر مجدد نشود. گاهی متأسفانه این اتفاق میافتد که با همه بررسیها، طرح بعد از اجرا تغییر میکند. علت آن نیز کار انسان است، انسان بدون خطا نیست؛ اما باید دقت بیشتر انجام شود تا درصد خطا در اجرای اینگونه طرحها کمتر شود.
وضعیت پروژههای عمرانی در شهر اصفهان چگونه است و اولویت کلان عمرانی شهر کدام پروژه است؟
در حال حاضر حلقه چهارم ترافیکی و مترو، اولویتهای کلان عمرانی شهر است، همچنین اجرای پروژه در مناطقی که در مرکز نیستند. گفته میشود شهر از پروژههای عمرانی اشباع شده و دیگر طرحی دیده نمیشود؛ در حالی که قبلا این پروژهها در مناطق مرکزی فعال بود و اکنون در مناطق حومهای و پیرامون شهر مانند ۱۳، ۱۱، ۱۴ و… این پروژهها دیده میشود؛ بنابراین مردم در مرکز شهر کمتر کارگاه میبینند.
در مناطق حومهای شهر مردم در حال دیدن ساخت گذرگاهها، پارکها و… هستند، ترافیک نیز در این مناطق کمتر است؛ بنابراین جلب توجه کمتری دارد. به جز حلقه چهارم ترافیکی شهر و مترو، پروژه اتوبان چمران، پل شیخصدوق و پل توحید در دست اقدام است. عدم اجرای آن نیز به علت اختلاف در طراحی بوده است.
به عنوان مثال درباره اتوبان چمران چند نظر وجود دارد اینکه آیا زیرگذر اجرا شود مانند بزرگمهر یا مانند اتوبان خیام، سوار و پیاده شود. دوربرگردان یا پل ایجاد شود؛بنابراین ترافیکسنجی و ارزشسنجی در حال انجام است تا تصمیم گرفته شود کدام یک از این روشها بهتر است. قولی که به ما دادند این است که در نهایت تا دو ماه آینده ارزشسنجیها انجام شود تا تصمیمی قاطع گرفته شود. سالن اجلاس، سرمایه و ظرفیتی ماندگار برای شهر اصفهان است که باید سعی کنیم هرچه زودتر به بهرهبرداری برسد.
حلقه چهارم ترافیکی نیز از جمله نیازهای حمل و نقلی شهر است که میتواند در ترافیک و آلودگی هوا مؤثر باشد و امیدواریم با اهتمام شورا و شهرداری هرچه زودتر کامل شود. خط دو و سه مترو، مهمترین نیاز شهر اصفهان است که میتواند در کاهش آلودگی هوا و تسهیل تردد شهروندان مؤثر باشد. باید اهتمام ویژهای برای سایر طرحها به این به طرح داشته باشیم.
اصفهان به عنوان یک شهر توریست پذیر از هتلهای قابل توجهی برخوردار نیست. برای توسعه هتلسازی در شهر چه باید کرد؟
بله، همین طور است. خانههای بومگردی توسعه پیدا کرده است و مردم به سمتی سوق پیدا کردهاند که خانههای خود را به عنوان اقامتگاه یا پذیرایی و کافی شاپ استفاده کنند؛اما آن طور که باید و شاید هتلسازی توسعه پیدا نکرده است. یکی از دلایلش این است که موضوعات اینچنینی باید در مدیریت کلان استان مد نظر قرار گیرد. بخشی از این موضوع به شهرداری و بخشهای دیگری به میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و… مربوط است؛ بنابراین اگر دستگاهها همکاری نکنند، اتفاقات لازم عملی نمیشود. اکنون شهرداری برای اینکه صداقت خود را نشان دهد، هزینه تراکم هتلسازی را نزدیک به رایگان کرده است. امیدواریم سایر سازمانها و ارگانهای مرتبط نیز کمک کنند تا شاهد جذب سرمایهگذاران جدید در بخش هتلسازی شویم.
طرح صدور الکترونیکی پروانه ساختمانی به چه سمت و سویی در حرکت است؟
تلاش ما این است که پای طرح صدور الکترونیکی پروانه ساختمانی بایستیم تا نواقص آن هرچه سریعتر برطرف شود. در نحوه شروع شهرسازی الکترونیکی و تسریدادن آن به مناطق ما نیز منتقد هستیم. معتقد بودیم این طرح در یک یا دو منطقه باید کامل اجرایی و نواقص آن رفع میشد و پس از آزمایش و استخراج نتایج به صورت محسوس، در دیگر مناطق اجرا میشود؛ اما اکنون اجرا شده است، بدترین حالت این است که دچار تردید شویم. هفتهشت سال طول کشید تا سامانه سرای هشت جای خود را پیدا کند و ایراداتش رفع شود. اگر بتوانیم سامانه سرای ۱۰ را در یک سال تثبیت و نواقص آن را رفع کنیم، خود یک موفقیت محسوب میشود.
بالاخره هر نوآوری و کار جدیدی در ابتدا با مقاومت روبهروست، اما امید ما این است که با پیگیریهای لازم که در حال انجام است، پس از یک سال مردم راحتتر بتوانند پروانه الکترونیکی دریافت کنند. با این گام، شهرداری اصفهان در کل کشور به صورت ویژه ارتقا پیدا میکند.
در خبری اعلام کردید قرار است یکهزار کافینت در شهر برای صدور الکترونیکی پروانه ساختمانی آموزش ببینند. در این خصوص توضیح دهید؟
درصددیم یکهزار کافینت سطح شهر را آموزش دهیم. تاکنون ۲۵۰ کافینت آموزش دیدهاند. تلاش ما این است که مردم در کمترین زمان با مراجعه به کافینت محل، پروانه ساختمانی خود را دریافت کنند. شاید بهتر بود در شعارها، سطح توقعات مردم را بالا نمیبردیم. البته این طرح برای دفاتر مهندسی، پیمانکاران و… مقرون به صرفه است؛ اما بهتر است شهروندی که مثلا یک بار در کل زندگی میخواهد ساختمان سازی کند، به راحتی با مراجعه به کافینت خدمت خود را در این خصوص دریافت کند. پیشنهاد من مراجعه به دفاتر پیشخوان و کافینت است. معاونت شهرسازی در حال آموزش به کافینتهاست و این موضوع را پیگیر هستیم.
اعلام کردیم حداقل یک هزار کافینت سطح شهر به آموزش لازم در خصوص این طرح مجهز شوند. به این ترتیب قبلا ۱۵ منبع صدور پروانه در شهرداری داشتیم که با این طرح به یک هزار منبع میرسد، آن هم بدون صف. امیدواریم روز به روز این ضعفها برطرف شود.
نگاه شما به اجرای طرح صدور پروانه الکترونیکی چگونه است؟
نگاه ما ابتدا بر مبنای عدالت بود، اینکه اگر قرار است طبقه مازاد داده شود به همه داده شود نه فقط به دوستان و اقوام مسئولان! بحث دوم، پولهای نامتعارفی بود که گرفته میشود. اگر قرار است کسی کمکی کند با این طرح به صورت شفاف در سیستم ثبت میشود، اینگونه نباشد که از کسی که آشنا ندارد، ۱۰۰ میلیون و از کسی که آشنا دارد ۱۰ میلیون دریافت شود. یک وحدت رویه باید وجود داشته باشد و کرامت انسانی در این طرح حفظ میشود. هرکس ظرفیت زمین خود را به صورت شفاف مشاهده میکند و مشخص است اگر کسی میتواند، براساس منطقه و ظرفیت زمین طبقه مازاد دریافت کند. ممکن است مقداری هم درآمد شهرداری کاهش پیدا کند؛ اما شفافیت، عدالت و کرامت انسانی با این طرح حفظ میشود.
روی این موضوع تأکید داشتیم که همه منافذ فساد به حداقل برسد. البته این ادعا را نداریم که به صفر رسیده یا میرسد؛ اما افرادی که از قبال ساختمانسازی پولهایی نصیبشان شده حالا هم راههای جدید پیدا میکنند، تلاش ما باید بر این باشد که منافذ را کم و نظارت را بیشتر کنیم. این طرح بخشی از مشکلات را کم میکند و برای اجرای آن پای کار ایستادهایم.
دربازدیدهای هفتگی از مناطق 15گانه شهرداری بر روی چه نکاتی تأکید میکنید؟
بازدید ما از مناطق، اول برای عرض خداقوت به دوستان در شهرداری و سپس شنیدن مشکلات از زبان کارمندان و مراجعهکنندگان است. تلاش کردیم از معاونت شهرسازی و مناطق پانزدهگانه و مردم، صحبتها را بشنویم. اخیرا نیز جلسهای با مسئولان ذیربط و مردم خواهیم داشت تا مشکلات صدور پروانه الکترونیکی شنیده و پیگیری شود. روی این موضوع تأکید داشتیم که همه منافذ فساد در موضوع طبقه مازاد به حداقل برسد.