تأثیر دستگاه‌‌های تصفیه هوا در رفع آلودگی

ما بیشتر وقت خود را در فضاهای بسته مثل خانه، محیط کار یا مدرسه می‌‌گذرانیم؛ پس حیاتی است که از سالم بودن هوا در این مکان‌‌های محصور اطمینان یابیم. در سال‌‌های اخیر و به‌‌ویژه پس از شیوع ویروس کرونا، بازار دستگاه‌‌های تصفیه هوا روزبه‌‌روز گرم‌‌تر شده است.

برخی از این دستگاه‌‌ها از طریق اکسایش حرارتی یا فتوکاتالیستی، برخی از طریق میکروب‌‌کشی با اشعه فرابنفش و برخی دیگر نیز با رسوب الکترواستاتیکی، تولید یون یا فیلتراسیون کار می‌‌کنند. شاید این کلمات خیلی علمی و قلمبه‌سلمبه به نظر برسد.

اما گزارش اخیر گروه مشاوره علمی شرایط اضطراری دولت بریتانیا نشان می‌‌دهد که هیچ‌‌یک از این تکنولوژی‌‌ها تمام آلاینده‌‌های موجود در فضاهای بسته را حذف نمی‌‌کند و حتی بسیاری از آن‌‌ها خود عامل تولید آلاینده‌‌های شیمیایی نامطلوب دیگر هستند.

به‌‌عنوان‌‌مثال، دستگاه‌‌های یونیزه‌‌کننده به ذرات، بار الکتریکی می‌‌دهند و باعث می‌‌شوند که در هوا نمانند و روی سطوح بنشینند؛ اما حین این فرایند، ازون نیز تولید می‌‌کنند. دستگاه‌‌های رسوب‌دهنده الکترواستاتیکی نیز برای حذف ذرات، آن‌‌ها را باردار می‌‌کنند؛ اما ازن و اکسیدهای نیتروژن هم تولید می‌‌کنند.

دستگاه‌‌های اکسایش شیمیایی نیز ازون یا اکسنده‌‌های دیگر را به‌‌طور مستقیم وارد اتاق می‌‌کنند. با توجه به اینکه گازهای تولیدشده در جریان این فرایندها مضر هستند، پس می‌‌توان گفت که این دستگاه‌‌ها فقط یک آلاینده را با آلاینده دیگر جایگزین می‌‌کنند.

لازم به ذکر است که احتمال سودمند بودن برخی تکنولوژی‌‌ها مثل فیلتراسیون یا میکروب‌‌کشی با اشعه فرابنفش بیشتر از بقیه است، البته درصورتی‌که به‌‌طور صحیح استفاده شوند.

از مجموع شواهد می‌‌توان نتیجه گرفت که استفاده از تکنولوژی‌‌های تصفیه هوا در مکان‌‌هایی که تهویه کافی دارند، فایده چندانی ندارد و جز در شرایط مخاطره‌‌آمیز (مثلا وقتی‌که مکان موردنظر کنار یک خیابان شلوغ قرار دارد و تهویه طبیعی دشوار است)، ضروری به نظر نمی‌‌رسد.

یکی دیگر از مشکلات دستگاه‌‌های تصفیه هوا این است که در اغلب کشورها نظارتی بر تولید و فروششان صورت نمی‌‌گیرد. به‌‌عبارت‌‌دیگر، وقتی می‌‌خواهید یک دستگاه تصفیه هوا بخرید، فقط می‌‌توانید به اطلاعاتی تکیه کنید که خود تولیدکننده روی جعبه آورده و ممکن است با واقعیت متفاوت باشد.

به‌‌علاوه، اغلب این دستگاه‌‌ها در شرایط آزمایشگاهی و به‌‌دقت کنترل‌‌شده امتحان می‌‌شوند و ممکن است در یک ساختمان معمولی عملکرد متفاوتی داشته باشند. در اغلب موارد به موضوع تولید آلاینده‌‌های ثانویه نیز پرداخته نمی‌‌شود و به مشتری توصیه‌‌ای در این زمینه نمی‌‌کنند که برای کسب بهترین نتایج، دستگاه را در چه محلی قرار دهد.

در نهایت نیز این خود مشتری است که باید مزایا و معایب تکنولوژی‌‌های مختلف را بررسی و یکی از آن‌‌ها را انتخاب کند؛ وظیفه‌‌ای که ممکن است برای افراد عادی بسیار دشوار باشد.در پایان باید گفت که در اغلب خانه‌‌ها تهویه طبیعی کافی است و خرید دستگاه‌‌های تصفیه هوا ضرورتی ندارد.

البته باید بعد از انجام فعالیت‌‌هایی مثل پخت‌‌وپز یا تمیزکاری از تهویه مناسب منزلتان مطمئن شوید. بهتر است هود آشپزخانه را هنگام آشپزی روشن کنید و هنگام استفاده از توالت نیز هواکش آن روشن باشد.

اگر خانه شما کنار یک جاده شلوغ قرار دارد، پنجره‌‌های سمت دیگر خانه را که رو به مکان خلوت‌‌تری است، در ساعات غیرترافیک باز کنید. برای اینکه تشخیص دهید آیا منزل شما علاوه بر تهویه طبیعی به دستگاه تصفیه هم نیاز دارد یا نه، می‌‌توانید یک مانیتور دی‌‌اکسید کربن بخرید.

اگر تراکم دی‌‌اکسید کربن هوا به‌‌طور مداوم بالای 1500 در میلیون باشد، احتمالا تهویه منزلتان ضعیف است و بهتر است یک دستگاه تهویه هوا هم بخرید.