به گزارش اصفهان زیبا؛ شرکت‌های دانش‌بنیان بستر خلق ارزش‌افزوده اقتصادی را از کانال فناوری و نوآوری فراهم می‌کنند؛ ازاین‌رو حرکت از یک اقتصاد منبع‌محور به سمت اقتصاد دانش‌محور مستلزم تقویت بنیان‌های استارتاپی و طراحی زیست‌بوم کارآفرینی مبتنی بر نوآوری و فناوری است.
پیشرفت سریع فناوری و نفوذ آن در تمامی لایه‌ها و عرصه‌های زندگی منجر شده تا کشور ما نیز بیش‌ازپیش توجه خود را معطوف به این حوزه کند و اهمیت توجه به شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان نیروهای پیشران رشد و توسعه اقتصادی دوچندان شده است.
این دسته از شرکت‌ها با به‌کارگیری دانش و خلاقیت نیروی انسانی خود، ظرفیت‌های شگرفی را برای اقتصادها به‌ارمغان آورده‌اند.
دراین‌بین مسئولان و متولیان استان نیز بارها در اظهارنظرهایشان تأکید کرده‌اند که برای ادامه حیات اصفهان، راهی جز توسعه گردشگری و اقتصاد دانش‌بنیان وجود ندارد.
بر اساس آمارها 10 درصد شرکت‌های دانش‌بنیان در اصفهان مستقر هستند و رویکرد مسئولان استان بر توسعه هر چه بیشتر این شرکت‌ها چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی است.
شرکت‌ها چطور دانش‌بنیان می‌شوند؟
شرکت‌های مختلفی خواستار این هستند که محصولاتشان را فناور کنند و به یک شرکت دانش‌بنیان تبدیل شوند.
دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها نیازمند طی کردن مراحلی است که دبیر کمیسیون اقتصاد دانش‌بنیان اتاق بازرگانی اصفهان به آن اشاره کرده و به اصفهان زیبا می‌گوید: شرکت‌ها در مرحله نخست باید ارزیابی دانش‌بنیان شوند. برای این کار مدارکی که در سایت https://reg.daneshbonyan.ir اعلام‌شده را باید ارائه دهند. به‌طورمعمول از شرکت‌ها خواسته می‌شود مدارکی درخصوص هزینه‌های فروش محصولاتی که تمایل به ارزیابی شدن این محصولات دارند تا به‌عنوان محصول دانش‌بنیان تأیید شود، ارائه دهند؛ این محصولات باید در بازار به فروش رفته و در اظهارنامه سال گذشته‌شان منعکس‌شده باشد.
سید یاسر معین‌الدینی تصریح می‌کند: در سایت daneshbonyan.isti.ir اطلاعات جامعی منعکس شده که ابعاد مختلف ارزیابی یک محصول دانش‌بنیان را توضیح داده است و شرکت‌ها می‌توانند قبل از اینکه محصولشان را انتخاب کنند کاملا نسبت به این فرایند و معیارهای ارزیابی آشنایی پیدا کنند؛ پس از اینکه این مطالعه کامل شد و ثبت‌نام را انجام دادند و مدارک بارگذاری شد، طی یک بازه یک‌ماهه شرکت‌های ارزیاب که مورد تأیید معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هستند، با شرکت‌ها تماس گرفته و در صورت نیاز سوال‌هایی را می‌پرسند و در صورت نیاز بازدیدهایی از محصولات انجام خواهند داد.
معین‌الدینی خاطرنشان می‌کند: البته بعد از جریان کرونا حتی‌الامکان این جلسات به‌صورت مجازی برگزار می‌شود مگر در مواردی که این نیاز وجود داشته باشد که به‌صورت حضوری موضوعات بررسی شود؛ سپس کارگزار مربوطه پرونده شرکت را در شورا ارائه می‌کند و بعد از تشکیل جلسه شورا محصول یا محصولات شرکت به‌عنوان محصول دانش‌بنیان تأیید می‌شود.
امتیازات دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها
بازرس انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان اصفهان درباره نوع حمایت‌ها و مشوق‌هایی که دانش‌بنیان‌ها می‌توانند از آن‌ها بهره‌مند شوند توضیح می‌دهد: دو قانون در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد؛ نخست قانون حمایت از شرکت‌ها، مؤسسات دانش‌بنیان و اختراعات و قانون دوم که قانون جدیدی هم هست، قانون جهش تولید دانش‌بنیان نام دارد که بیش از یک سال اجرای این قانون شروع شده و آیین‌نامه‌های مرتبط با این دو قانون اعلام شده است. البته در آیین‌نامه‌های دیگر هم به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره شده است؛ به‌عنوان‌مثال در ارائه زمین به شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر شرکت شهرک‌های صنعتی تعداد اقساطی که شرکت دانش‌بنیان برای خرید زمین پرداخت می‌کند، بیشتر می‌شود؛ یعنی شرکت می‌تواند اقساط را درواقع طولانی‌مدت پرداخت می‌کند؛ سایر سازمان‌های دولتی نیز هرکدام مقررات داخلی حمایتی خودشان را دارند؛ ولی عمده مشوق‌ها در دو قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و اختراعات و قانون جهش تولید دانش‌بنیان عنوان شده است.
معین‌الدینی می‌گوید: در قانون جهش تولید دانش‌بنیان موضوعات مختلفی مدنظر هست که معروف‌ترین نوع حمایت در این قانون، حمایت‌های مالیاتی است؛ یعنی شرکت‌های بزرگ می‌توانند با خرید فناوری‌های موردنیاز خودشان از شرکت‌های فناور هزینه‌ها را به‌عنوان هزینه‌های مالیاتی خودشان و به‌عنوان اعتبار مالیاتی خودشان به دولت اعلام کنند؛ این باعث می‌شود که یک سری از نهادهای بزرگ اقتصادی کشور تشویق شوند به‌جای خرید تکنولوژی از کشورهای خارجی از شرکت دانش‌بنیان خرید داشته باشند و این باعث می‌شود که یک شرکت تولیدکننده تکنولوژی که تأییدیه دانش‌بنیان را ندارد، به خاطر توسعه بازارش تشویق شود که فرایند ارزیابی را طی بکند و به‌عنوان شرکت تأییدشده دانش‌بنیان شناخته شود و بتواند از فرایند توسعه بازار برای مجموعه‌های بزرگ خصولتی، دولتی و خصوصی استفاده کند.
بانک‌ها با دانش‌بنیان‌ها همکاری نمی‌کنند
دبیر کمیسیون اقتصاد دانش‌بنیان اتاق بازرگانی اصفهان بیان می‌کند: بانک‌ها حتی از پرداخت تسهیلات مصوب مانند تسهیلات سفر استانی رئیس‌جمهور که حتی نامه دریافت این وام به شرکت دانش‌بنیان ارائه‌شده سرباز می‌زنند و اعلام می‌کنند که منابع پرداخت تسهیلات را ندارند و تحت مدیریت بانک مرکزی هستیم، مصوبات سفر استانی رئیس‌جمهور ربطی به ما ندارد و متأسفانه شرکت‌های دانش‌بنیان فعال و دارای شرایط هم از این موضوع سرخورده و ناراضی هستند.
معین‌الدینی عنوان می‌کند: در لیست حمایت‌های قانون جهش و قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بخشی از هزینه‌های نمایشگاهی و حمایت‌های گمرکی موردتوجه قرار گرفته که به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند؛ ولی اگر شرکتی ارزیابی آمادگی صادراتی خودش را نکرده و برنامه‌ای برای صادرات نداشته باشد،صرف وجود این مشوق‌ها نمی‌تواند یک شرکت فروشنده در داخل را درواقع شرکت صادرکننده مستمر تبدیل کند.
پایش مستمر مجوز دانش‌بنیان‌ها
اگر بخش نوآوری و فناوری موردتوجه جدی و حمایت قرار گیرد بسترهای مناسب برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان فراهم خواهد شد. این‌طور که معاون توسعه فناوری شهرک علمی‌تحقیقاتی اصفهان به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: شرکت‌ها برای اینکه دانش‌بنیان شوند، باید از واحد تحقیق و توسعه برخوردار باشند و به‌طور مداوم به دنبال به‌روزرسانی این واحد باشند؛ این فرایند توسط معاونت علمی ریاست‌جمهوری ارزیابی می‌شود و اگر شرکتی بتواند این فرایند را طی کند، به شرکت دانش‌بنیان تبدیل می‌شود.
احسان یزدیان تصریح می‌کند: اگر شرکتی محصولاتی داشته باشد که تحقیق و توسعه مستمر را ایجاد می‌کند می‌تواند مجوز دانش‌بنیان را دریافت کند؛ مجوز دانش‌بنیان مجوزی است که هرچند سال یک‌بار پایش می‌شود و اگر محصول از فرایند تحقیق و توسعه خارج شده یا فناورانه جدید نداشته باشد، از پروسه دانش‌بنیان بودن خارج می‌شود.
یزدیان اذعان می‌کند: شرکت‌های دانش‌بنیانی که در پارک‌های علم و فناوری مستقر هستند، از تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی و معافیت‌های مالیاتی حقوق کارکنان برخوردار می‌شوند؛ درواقع بخشی از محصولات این شرکت‌ها که در حوزه فناوری هستند معافیت مالیاتی می‌گیرند؛ به بیان دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان دسته بدی می‌شود و به‌تناسب نوعشان از مشوق و تسهیلات برخوردار می‌شوند که تمامی این مشوق‌ها مشمول آن بخشی از فعالیت شرکت‌هاست که فناوری‌محور است، یعنی اگر یک شرکت دانش‌بنیان فعالیت بازرگانی هم داشته باشد این بخش مشمول مشوق‌های مالیاتی نمی‌شود.
به گفته یزدیان، طرح‌های ویژه‌ای هم معاونت علمی ریاست جمهوری برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته که می‌توانند از آن استفاده کنند.
