روان‌شناسی سلامت در تغییر بازنمایی دیابتی‌ها

به گزارش اصفهان زیبا؛ روان‌شناسی سلامت، یکی از شاخه‌های روان‌شناسی است که بر تأثیر عوامل روانی، اجتماعی و رفتاری بر سلامت و بیماری‌ها تمرکز دارد.

 این حوزه به ویژه در مدیریت بیماری‌های مزمن مانند دیابت، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

در این زمینه دکترحمیدرضانوری، دکترای تخصصی روان‌شناسی سلامت مرکز بهداشت شماره یک شهرستان اصفهان توضیح می‌دهد:

یکی از مفاهیم کلیدی در روان‌شناسی سلامت، بازنمایی بیماری است.

بازنمایی بیماری به نحوی که فرد درباره بیماری خود می‌اندیشد و آن را درک می‌کند، اشاره دارد. این بازنمایی می‌تواند بر نحوه مدیریت بیماری و تعاملات اجتماعی فرد تأثیر بگذارد.

 نقش روان‌شناسی سلامت در تغییر بازنمایی بیماری تغییر نگرش بیماران به بیماری‌شان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و کنترل بهتر بیماری منجر شود.

این رشته از روان‌شناسی به بیمارانی که دچار بیماری‌های مزمن مانند دیابت هستند، کمک می‌کند تا به‌جای نگاه منفی و غیرقابل کنترل، بیماری خود را به شکلی قابل مدیریت ببینند.

 این تغییرات نه تنها باعث بهبود وضعیت جسمی بیماران می‌شود، بلکه به آن‌ها کمک می‌کند تا با بیماری خود کنار بیایند و علی‌رغم بیماری که مبتلا هستند، از زندگی خود لذت بیشتری ببرند.

حال در اینجا، ضمن اشاره به برخی از مداخلات مهم روان‌شناسی سلامت که به‌طور مستقیم به تغییر بازنمایی بیماری کمک می‌کنند؛ توضیح خواهم داد که چگونه این مداخلات می‌توانند برای بیماران مفید باشند:

‌آموزش و آگاهی‌بخشی

 یکی از اولین و مؤثرترین مداخلات برای تغییر نگرش بیماران مبتلا به دیابت، آموزش دقیق و روشن در خصوص بیماری است. این آموزش‌ها باید شامل اطلاعاتی درباره ماهیت بیماری، روش‌های مدیریت قند‌خون، اثرات مثبت رژیم غذایی و ورزش، اهمیت پیگیری درمان باشد. مطالعات نشان می‌دهند که وقتی بیماران به‌طور کامل از بیماری خود آگاهی دارند، احساس قدرت و کنترل بیشتری روی وضعیت خود پیدا می‌کنند.

مثلا آموزش در مورد اینکه تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به کنترل قند‌خون کمک کند، به بیمار انگیزه می‌دهد که رژیم خود را رعایت کند.

مداخلات روان‌شناختی

 این مداخلات برای تغییر افکار منفی و بازنمایی‌های نادرست از بیماری از سازوکارهای موثری استفاده می کنند.

در این درمان‌ها، بیماران یاد می‌گیرند چگونه افکار منفی مانند «من هیچ کنترلی روی بیماری خود ندارم» یا «این بیماری زندگی من را تمام کرده» را شناسایی و به افکار مثبت‌تر و واقع‌بینانه‌تری مانند: «من می‌توانم با مراقبت از خود و پیروی از دستورات پزشک بیماری را کنترل کنم» تغییر دهند. این نوع درمان‌ها به بیماران کمک می‌کند تا اعتماد‌به‌نفس خود را افزایش دهند و احساس کنند که می‌توانند با دیابت زندگی کنند و از آن مدیریت کنند.

حمایت اجتماعی

 حمایت اجتماعی نقش بسیار مهمی در تغییر بازنمایی بیماری ایفا می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند بیمارانی که از حمایت خانواده، دوستان و گروه‌های حمایتی برخوردارند، تمایل بیشتری به رعایت دستورات درمانی دارند و کمتر احساس تنهایی و اضطراب می‌کنند.

گروه‌های حمایتی می‌توانند اطلاعات مفیدی درباره تجربیات خود از دیابت به اشتراک بگذارند و به بیماران کمک کنند تا احساس کنند که تنها نیستند. حتی در برخی موارد، حمایت‌های عاطفی مانند تشویق به پیگیری درمان و جشن گرفتن موفقیت‌های کوچک می‌تواند انگیزه بیشتری برای بیمار ایجاد کند.

 ‌مداخلات مبتنی بر مراقبت خانواده

 در بسیاری از موارد، تغییر بازنمایی بیماری نیاز به مداخلات اجتماعی و حمایت از طرف خانواده دارد.

این نوع مداخلات می‌تواند شامل: جلسات آموزشی مشترک برای بیمار و خانواده، یادآوری‌های منظم برای پیگیری درمان و حتی همراهی در فعالیت‌های ورزشی باشد.

مداخلات خانوادگی به بیماران کمک می‌کند تا احساس کنند در این مسیر تنها نیستند و حمایت‌های لازم را برای تغییر سبک زندگی دریافت می‌کنند. خانواده‌ها می‌توانند به عنوان شریک درمانی، فرد بیمار را در فرآیند بهبود همراهی کنند.

تکنیک‌های آرام‌سازی و کاهش استرس

 استرس و اضطراب می‌توانند به شدت بر بازنمایی بیماری تأثیر بگذارند.

استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، تنفس‌عمیق و یوگا می‌تواند به بیماران کمک کند تا اضطراب و نگرانی‌های خود را کاهش دهند و کنترل بیشتری بر احساسات خود داشته باشند.

این تکنیک‌ها به بیمار کمک می‌کنند تا از دیدگاه مثبتی به بیماری خود نگاه کند و احساس کنند که می‌توانند با شرایط بهتری روبه‌رو شوند.