اگر ادعا کنیم که لژیونری فوتبالیست‌های ایرانی به جام‌جهانی گره خورده است، پر بیراه نگفته‌ایم. هم‌زمان با اولین حضور تیم ملی فوتبال ایران در این رقابت‌ها که در جام‌جهانی 1978 آرژانتین محقق شد، با اینکه تیم ملی ایران عملکرد چندان خوبی نداشت، بااین‌حال چند بازیکن موردتوجه تیم‌های خارجی قرار گرفتند و آندرانیک اسکندریان، ابراهیم قاسم‌پور، ایرج دانایی‌فر و حسن روشن به لیگ‌های آمریکا و امارات پیوستند.در فاصله دو حضور ایران در جام‌جهانی، فوتبالیست‌های خوبی در فوتبال ملی کشورمان ظهور کردند؛ اما ازآنجایی‌که در آن مقطع آوازه عملکرد این بازیکنان به خارج از مرزهای ایران نمی‌رسید، فرصتی برای دیده‌شدن پیدا نمی‌کردند و عمده لژیونری بااستعدادترین بازیکنان، به حضور در لیگ کویت و قطر محدود می‌شد.جام‌جهانی 1998 برای فوتبال ایران یک موقعیت ویژه بود و موجی از لژیونری بازیکنان بعدازاین رقابت‌ها به راه افتاد. نسل تیم ملی در آن دوره که برخی آن را نسل طلایی فوتبال ایران می‌نامند، در فرانسه از ظرفیت رسانه و دیده‌شدن استفاده کردند.کریم باقری، علی دایی، مهدی مهدوی‌کیا، رضا شاهرودی، محمد خاکپور، مهدی پاشازاده، خداداد عزیزی، سیروس دین‌محمدی، مرحوم مهرداد میناوند و… پس از این رقابت‌ها مورداستقبال تیم‌های بزرگ فوتبال باشگاهی اروپا نظیر هرتابرلین و بوخوم آلمان و اشتروم گراتس قرار گرفتند، البته دوام این نفرات در فوتبال باشگاهی خارج از کشور یکسان نبود و برخی مانند علی دایی چندین سال در فوتبال اروپا حضور داشتند؛ اما برخی دیگر چون رضا شاهرودی، در لیگ‌های خارجی دوام زیادی نیاوردند.جام‌جهانی 98 فرانسه مسیر را برای لژیونری دیگر بازیکنان ایرانی باز کرد و سال‌های بعد نیز بازیکنان دیگری که فرصت حضور در جام‌جهانی را به‌دست نیاورده بودند، به واسطه حضور نسل قبل‌تر در لیگ‌های خارجی، دیده شدند و راهی لیگ‌های اروپایی شدند که از این نمونه می‌توان به وحید هاشمیان و رسول خطیبی اشاره کرد. هاشمیان با استعدادی که داشت، توانست در فوتبال باشگاهی اروپا استمرار داشته باشد.پیش از جام‌جهانی 2006 موج دیگری از لژیونری بین بازیکنان ایرانی به راه افتاد و بازیکنانی چون جواد نکونام و رحمان رضایی راهی لیگ‌های خارجی شدند که شیوه جدیدی را در لژیونری فوتبال ایران تجربه کردند. رحمان رضایی که از تیم ذوب‌آهن راهی لیگ ایتالیا شده بود، نزدیک به یک دهه در این لیگ حضور داشت و با عملکرد خوبی که برجا گذاشت، باعث شد نگرش به بازیکنان ایرانی تغییر کند؛ زیرا پیش از آن، بازیکنان ایرانی در پست‌های هافبک و مهاجم، موردتوجه تیم‌های خارجی قرار می‌گرفتند و این ذهنیت وجود داشت که مدافعان ایرانی پتانسیل لازم را برای آنکه در لیگ‌های خارجی بازی کنند، ندارند؛ اما رضایی این رویه را تغییر داد.جواد نکونام هم اولین بازیکن ایرانی است که در لیگ اسپانیا عضویت داشت و طی سال‌های متمادی موفق به حفظ این موقعیت شد.برای جام‌جهانی 2006 جمعی از لژیونرها در ترکیب تیم ملی ایران حضور داشتند و تصور می‌شد با تجربه بازیکنانی که در لیگ‌های خارجی مقابل بهترین‌های دنیا به میدان رفته‌اند، می‌توانیم عملکرد خوبی داشته باشیم؛ اما اختلاف‌های شدید درون تیم ملی که بین علی دایی و علی کریمی راه افتاده و تیم ملی را دوشقه کرده بود، باعث شد تیم ایران ضعیف‌تر از حد انتظار ظاهر شود.پس از جام‌جهانی آلمان، آندو تیموریان از تیم ابومسلم مشهد به بولتون انگلیس پیوست که انتقال مهمی محسوب می‌شد و آرش برهانی و مهرزاد معدنچی نیز با استفاده از حضور در ترکیب تیم ملی، موردتوجه تیم‌های اماراتی قرار گرفتند.در جام‌جهانی 2014 بازیکنان دورگه که بازی آن‌ها در لیگ‌های خارجی موردتوجه سرمربی تیم ملی قرار گرفته بود، به ترکیب تیم ملی راه یافتند که از این گروه می‌توان به رضا قوچان‌نژاد، اشکان دژاگه، دانیل داوری و مهرداد بیت‌آشور اشاره کرد.حضور در جام‌جهانی فرصتی را فراهم کرد تا بازیکنانی چون علیرضا جهانبخش، مهرداد پولادی و احسان حاج‌صفی موردتوجه تیم‌های خارجی قرار بگیرند که لژیونرشدن این بازیکنان تا به امروز نیز ادامه یافته است.چهار سال بعد و در جام‌جهانی 2018 روسیه، این بار نوبت به بازیکنانی چون علیرضا بیرانوند، امید ابراهیمی و مجید حسینی رسید تا راهی تیم‌های خارجی شوند. برای جام‌جهانی 2022 باتوجه‌به اینکه دو سوم ترکیب اعزامی تیم ملی فوتبال ایران به این رقابت‌ها را بازیکنان لژیونر تشکیل می‌دادند، قاعدتا نمی‌توان از موج لژیونری صحبت کرد؛ اما پیش از آغاز مسابقات امیدوار به درخشش تیم ملی بودیم تا منجر به حضور بازیکنان جدید در لیگ‌های خارجی و پیشنهادهای بهتر برای لژیونرهای فعلی شود که البته باتوجه‌به عملکرد تیم ملی بعید است چنین اتفاقی رخ بدهد.مهدی طارمی باتوجه‌به دو گلی که در بازی با انگلیس به ثمر رساند، بیش از دیگر بازیکنان موردتوجه قرار گرفته است و برخی معتقدند او در پایان فصل با پیشنهادهای بهتری مواجه می‌شود، مهدی ترابی نیز با اینکه چندان فرصت بازی پیدا نکرد، موردتوجه یک تیم یونانی قرار گرفته است.
خبری از موج لژیونری نیست
زمانی جام‌جهانی برای فوتبال ایران دروازه ورود بازیکنان به لیگ‌های خارجی بود؛ اما در جام‌جهانی 2022 قطر شانزده بازیکن لژیونر در ترکیب تیم ملی بازی می‌کردند، دریافت دعوت‌نامه خارجی دیگر چندان اهمیتی ندارد و مهم ارتقای لیگ‌هایی است که بازیکنان ایرانی در آن بازی می‌کنند.
-
پایگاه خبری اصفهان زیبا
مهری مصور
سال اصفهان زیبا
