به گزارش اصفهان زیبا؛ گروه‌های تئاتر خیابانی اصفهان در مسیر پرفرازونشیب جشنواره تئاتر فجر و پس از گذار از جشنواره تئاتر استان اصفهان و مرحله منطقه‌ای که در استان سمنان برگزار شد، در تئاتر خیابانی خوش درخشیدند و توانستند نام اصفهان را همچون نگینی درخشان در عرصه تئاتر خیابانی کشور حفظ کنند.
این رشد مرهون تلاش یکایک خانواده پرتلاش تئاتر خیابانی اصفهان است که در بستر کانون تئاتر خیابانی توانستند در تمام شهرهای استان پرفروغ ظاهر شوند. روزنامه «اصفهان زیبا» با استاد شهرام نوشیر، مدیر کانون تئاتر خیابانی کشور، گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.
تئاتر خیابانی استان اصفهان را چطور می‌بینید؟
اتفاق خیلی خوبی که در اصفهان صورت پذیرفته، حضور جوان‌ها در عرصه تئاتر به‌ویژه تئاتر خیابانی است که این رویکرد بسیار خوشایند است و باید از آن مراقبت کرد. این نیروی جوانی بایستی برای تقویت از تجربه پیش‌کسوتان کمک بگیرد و بهره ببرد.
پیش‌کسوتان همان آدم‌های خلاقی هستند که روزگاری مثل خودشان بودند؛ ولی الان سنی از ایشان گذشته و توان روی صحنه‌رفتن، در خیابان آمدن و کار در فضای باز را ندارند. بچه‌های جوان تئاتر بایستی تجربه‌های آن‌ها را آویزه گوش کنند. این بدان معناست که از تجربه آن‌ها استفاده کنند و از اینجا به بعد ادامه دهند.
نظرتان راجع به آموزش در تئاتر خیابانی چیست؟
یکی از ابعاد مراقبت از جوان‌ها پرداختن به مقوله آموزش است که هم جوان‌ها و هم مسئولان بایستی به آن اهتمام بورزند. آن‌ها باید مدام آموزش ببینند؛ هرچه آموزش ببینند کم است.
متأسفانه در دانشگاه، تئاتر فقط یک درس دو واحدی است. اسمش هم تئاتر خیابانی است که اشتباه هم هست. باید این عنوان در فرصت مناسب به تئاتر بیرونی یا تئاتر خارج از صحنه برگردان بشود. در دانشگاه به این بخشی که بسیار تعیین‌کننده است، کم‌توجهی شده. اجرای تئاتر خیابانی به دلیل مواجهه با مخاطب متنوع، بسیار سخت‌تر است و نیاز به پشتوانه چندین‌ساله از تئاتر صحنه‌ای دارد.
پاسخ‌گویی به طیف متنوع مخاطب بسیار سخت است. متأسفانه برخی از هنرمندان حاضرجوابی را با بداهه‌پردازی اشتباه می‌گیرند یا بعضی مواقع برای خوشامد مخاطب دست به کارهایی می‌زنند که هم اضافه‌کاری است، هم شأن خودشان را پایین می‌آورند. من با دیدن آثار بچه‌های تئاتر اصفهان، جوان‌هایی را دیدم که با فریاد می‌گویند من وجود دارم و به من توجه کنید. توجه به مقوله آموزش و فراهم‌آوردن امکان اجرا بخشی از معنای توجه به جوان‌هاست.
پیشنهادتان به مسئولان استان اصفهان برای حمایت از تئاتر خیابانی چیست؟
از مسئولان استان اصفهان خواهش می‌کنم که با این همه استعداد و جوانی که پای کار آمدند، به تئاتر در فضای باز با نگاه تخصصی بنگرند. اگر ارگان یا نهادی هست که نیازمند است ضرورت‌هایشان با تئاتر خیابانی بیان شود و از تئاتر خیابانی بهره ببرند، این را به بخش تخصصی که در این خصوص سازماندهی‌شده ارجاع بدهند.
وضعیت سازماندهی کانون‌های تئاتر خیابانی چگونه است؟
هم‌اکنون ما در استان اصفهان و 34استان و منطقه آزاد کشور مسئولان تئاتر خیابانی داریم که این‌ها موظف هستند همه شهرستان‌ها را شناسایی کنند و افراد متخصصی را به‌عنوان مسئول تئاتر خیابانی منصوب کنند. الان در استان اصفهان تا دورترین نقاط استان هم در تئاتر خیابانی مدیر داریم.
خور و بیابانک که از دورترین نقاط استان اصفهان است تا آران و بیدگل و همه شهرستان‌های استان اصفهان، همه سازماندهی شده‌اند و در همه این گستره بزرگ تئاتر خیابانی فعال شده است. در کنار سازماندهی این ساختار و با هدف ارتقای سطح آثار در جریان تئاتر خیابانی، 16 دپارتمان علمی را طراحی و اجرا کردیم که برای تولید آثار کار علمی انجام می‌دهند.
وضعیت کانون تئاتر خیابانی در استان اصفهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در استان اصفهان و در زمان برگزاری جشنواره تئاتر استانی 20 اثر تئاتر خیابانی داشتیم که در هیچ استانی این کار انجام نشد. این کمیت به پشتوانه یک برنامه‌ریزی دقیق به دست می‌آید و جالب اینکه 10 اثر از شهرستان‌های استان و 10اثر هم از شهر اصفهان حضور داشته‌اند و این یعنی تئاتر در کل استان اصفهان توسعه داده شده است. این نویددهنده روزهای خوب در آینده تئاتر خیابانی در استان اصفهان است.
پیشنهادتان برای رشد و پیشرفت تئاتر خیابانی در استان اصفهان چیست؟
برگزاری جلسات نقد و بررسی می‌تواند موجب شکوفایی تئاتر در استان اصفهان شود. کارکرد جلسات نقد و بررسی این است که می‌تواند ایرادات و محسنات آثار را بیان کند و هنرمندان درستی و غلط کارشان را از نگاه کارشناسان مطلع بشوند. در خدمت‌مردم‌بودن یعنی اینکه یک ساختار ایجاد کنیم و ما این ساختار را ایجاد کردیم.
یکی از استان‌هایی که در عرصه تئاتر خیابانی زبانزد است، استان اصفهان است؛ ضمن اینکه بچه‌های تئاتر خیابانی اصفهان بسیار تلاش می‌کنند؛ ولی بزرگ‌ترین پاشنه آشیل آن‌ها نبود جلسات نقد و بررسی است. نقد می‌تواند ضرورت آموزش را تفهیم کند. زمانی که ما تازه‌کار تئاتر را شروع کرده بودیم، کتاب آموزشی نبود و خودمان فکر می‌کردیم که باید چه‌کاری انجام بدهیم.
ما حتی گاهی به‌دلیل تفاوت‌های فرهنگی که وجود دارد، از مخاطب کتک می‌خوردیم و تازه متوجه می‌شدیم که این کار را انجام ندهیم یا در اجراها بر اساس صحبت افراد متوجه می‌شدیم که این حرکت در آن فرهنگ قبیح و زشت محسوب می‌شود. تصور کنید من 23 هزار کیلومتر مسیرهای مرزی کشور به علاوه مسیرهای داخلی را از شمال به جنوب می‌رفتم، تمام قدمگاه‌های امام رضا(ع) را اجرا کردم و به خاطر همان تفاوت دیدگاه‌ها و تنوع فرهنگی مردم به‌عنوان مخاطب، هیچ‌کدام اجراها مثل هم نبود و می‌بایستی مسیرم را تغییر می‌دادم. موضوع و بافت اصلی حفظ می‌شد؛ اما در مواجهه با مخاطب، برای آنکه من را بپذیرد، اجرا تغییر می‌کرد.
به عملکرد بچه‌های تئاتر خیابانی در استان اصفهان چه نقدی دارید؟
بچه‌های تئاتر اصفهان از موضوعات مهم غفلت کرده‌اند. منِ هنرمند وظیفه‌ای را به عهده دارم. اصفهان تنها استانی است که 370 نفر شهید هم‌زمان تشییع شد و هنوز اثری در خور شأن ندیده‌ام. مقصر این کوتاهی فقط مسئولان نیستند. منِ هنرمند هم باید طرح و ایده بدهم و آن صحنه‌ها را به زبان تئاتر بیان کنم. اگر چنین مراسم تشییعی که شهدا یکپارچه روی دست آدم‌ها حرکت می‌کردند در یک کشور دیگر اتفاق افتاده بود، به فور در آثار هنری هنرمندان آن کشور دیده می‌شد.
از آنجا که خودم از طیفی هستم که در زمان جنگ در میدان حضور داشتم و آن را لمس کرده و با واقعیت آن مواجه شده‌ام، بایستی این موضوع مغفول را مطرح می‌کردم. اگر این مطلب به‌صورت مطالبه طرح شود، طبیعتا مسئولان هم راجع به آن فکری می‌کنند و با پشتوانه مطالبه‌ای که به وجود می‌آید، شرایط حمایتی را فراهم می‌کنند.
من شخصا راجع به دویرج، محل شهادت رزمندگان در عملیات محرم، سه اثر تولید کردم و دوست داشتم به این موضوع توجه بیشتری بشود. بخشی از این کم‌توجهی به هنرمندان برمی‌گردد که بایستی طرح و ایده و کار ارائه بدهند؛ بخشی هم به مسئولان که باید از این موضوعات حمایت کنند.
توصیه شما به نویسندگان تئاتر خیابانی اصفهان چیست؟
نویسندگان باید به سمت استیتمنت‌نویسی (توصیف و تشریح) بروند؛ یعنی آثارشان از طرح و ایده به شکل سابق، به سمت پرفورمنس (ارائه معنا و مفهوم با زبان بدن) کشیده شود. تئاتر خیابانی باید رویکرد خاص خودش را داشته باشد؛ اما دیالوگ‌محور نباشد. مردم از دیالوگ و حرف‌زدن، شعاردادن و نصیحت‌کردن خسته هستند.
ما اگر بخواهیم در تهران راجع به یک موضوع تاریخی تحقیقی انجام بدهیم، بایستی به موزه‌ها مراجعه کنیم؛ اما در اصفهان شما می‌توانید به دیوار دست بکشید و در دوره صفویه باشید. در آثاری که در اصفهان تولید می‌شود، این پیوست تاریخی دیده نمی‌شود.
اصفهان بایستی آثاری تولید کند که برگرفته از هویت اصفهان باشد. کاری نباشد که در هر شهر دیگر بتوان تولید کرد. به کاربردن لهجه خوب است؛ ولی کافی نیست. همین گام‌ها باید قوی‌تر و ریشه‌دارتر باشد.
