طی روزهای گذشته و بر اساس اعلام خبرگزاری‌ها اتحادیه اروپا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایران در پایان نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام از توافق بر سر پیگیری گفت‌وگوهای خود در «وین» خبر داده‌اند. قیمت دلار به خروجی مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا گره خورده است. بسته به اینکه این تحریم‌ها چطور برداشته شود و تا چه میزان این تحریم‌ها برطرف شود، قیمت دلار نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار بگیرد.
موقتی‌بودن ریزش دلار طی روزهای اخیر
داوود سوری، اقتصاددان در صفحه توییتر خود پیش‌بینی‌اش را در خصوص قیمت دلار اعلام کرده است. سوری این‌طور تحلیل کرده که ریزش دلار تحت‌تأثیر اخباری که این روزها منتشر می‌شود پایدار نیست. او نوشته است که تا دو ماه آینده نتایجی از گفت‌وگوهای برجامی به دست می‌آید، اما شیر فلکه ارزی به‌اندازه قبل از تحریم باز نخواهد شد تا دولت‌های بعدی آزادی عملی بیشتر از خرید دارو و غذا داشته باشند. این اقتصاددان همچنین گفته است که با تسهیل شرایط تحریم، تقاضاهای خفته ارزی بیدار می‌شود و فشار نقدینگی و تورم همچنان بر گرده ریال سنگینی می‌کند و چه بسا بیشتر! پس انتظار تغییر شگرف و کاهش ماندگار نرخ ارز، سرابی بیشتر نیست.
تحریم، هزینه نقل‌وانتقال ارز را افزایش داد
در خصوص پیش‌بینی سناریوهای ارزی پس از مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا با میثم راد پور، کارشناس ارزی و تحلیلگر بازارهای مالی گفت‌وگو کردیم. راد پور در پیش‌بینی‌هایش چند سناریو را مطرح می‌کند که قیمت دلار بسته به این سناریوها متغیر خواهد بود. راد پور به اصفهان زیبا می‌گوید: تحریم‌ها هزینه نقل‌وانتقال ارز را افزایش داده است و یکی از دلایل افزایش قیمت ارز این است که به‌سختی ارز در بانک‌های دنیا جابه‌جا می‌شود و هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شویم؛ در سایه لغو تحریم‌ها هزینه‌ها هم از بین می‌روند. رادپور تصریح می‌کند: بعد از برجام نیز بخش زیادی از تحریم‌ها برقرار بود و این باعث شد اساسا کشور ما نتواند به نظام پولی بین‌المللی دسترسی داشته باشد و پول‌ها را از طریق فاینانس‌های بین‌المللی و بانک‌های دنیا جابه‌جا کند؛ در این شرایط فقط چند بانک محدود با کشور ما همکاری داشتند؛ درواقع بعد از برجام فشارها فقط کاهش پیدا کرد، ولی نظام بانکی در مضیقه بود و ارتباط جدی با نظام بانکی بین‌المللی نداشتیم. این کارشناس ارزی عنوان می‌کند: طی ده سال گذشته در دنیا نیز چهره نظام پولی بین‌المللی به لحاظ قوانین و مقررات تغییر پیدا کرد، اف‌ای‌تی‌اف برقرار شد و قوانین سخت‌گیرانه‌ای اعمال و ضمانت اجراها جدی‌تر شد تا جایی که ایالات‌متحده آمریکا چندین بانک را در دنیا جریمه‌های سنگین کرد که این بانک‌ها با ایران نیز همکاری داشتند.
سناریوی اول
رادپور در خصوص پیش‌بینی قیمت ارز پس از مذاکرات احتمالی بین ایران و آمریکا می‌گوید: خروجی مذاکرات بین ایران و آمریکا اهمیت دارد. اگر بخش زیادی از تحریم‌ها از سوی ایالات‌متحده برطرف شود، شرایط به‌کلی تغییر می‌کند؛ ولی واقعیت این است که لغو تمامی تحریم‌ها زمان‌بر است و چندین سال طول می‌کشد؛ چون از زمانی که تحریم‌ها در کشور ما اعمال شد، چندین سال می‌گذرد و به‌تدریج دسترسی‌ها محدودتر و فشارها بر ایران بیشتر شده است. مسلم است که اگر همه تحریم‌ها لغو شود نرخ ارز به میزان قابل‌توجهی ریزش دارد که البته این خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن است. این کارشناس ارزی ادامه می‌دهد: در این سناریو (تحریم‌ها کاملا لغو شود)، سرمایه‌گذاری‌های خارجی روانه ایران می‌شوند؛ حتی ایرانی‌هایی که پول و ارز از کشور خارج کردند وارد کشور می‌کنند و اقتصاد کشور را دچار تغییر و تحول اساسی می‌کند؛ تاجایی که حساب سرمایه به‌شدت مثبت می‌شود؛ در این سناریو قیمت ارز به میزان قابل‌توجه ریزش دارد.
سناریوی دوم
رادپور در ادامه می‌گوید: اگر مذاکرات ایران و آمریکا در حد صحبت‌های قبلی و برجام باشد و نظام پولی و بانکی مانند سابق با محدودیت همراه باشد و همچنان ایران با چند بانک محدود کار کند، مسلم است که همچنان کشور ما نمی‌تواند پرداخت انتقالی داشته باشد و همچنان حواله نمی‌توان فروخت. زمانی که نظام پولی درگیر تحریم‌هاست هر فردی نمی‌تواند ارز وارد کشور کند و نباید انتظار داشت که قیمت ارز دگرگون شود. در این سناریو فقط فشارها کمتر می‌شود و شاهد ریزش چندانی در نرخ ارز نخواهیم بود و نباید نسبت به افت قیمت ارز خوش‌بین بود. این کارشناس ارزی با اشاره به قوت‌گرفتن سناریوی دوم می‌گوید: قیمت کنونی ارز همین انتظارات را یعنی محقق‌شدن سناریوی دوم را منعکس می‌کند؛ یعنی با وجود مذاکرات گشایش جدی اتفاق نمی‌افتد و اگر هم احتمالا اتفاق جدیدی بیفتد اثر ماندگار و تحول‌آفرینی بر قیمت ارز ندارد و نرخ ارز تأثیر چندانی از این خروجی نمی‌پذیرد. درواقع به نظر نمی‌رسد ایالات‌متحده آنقدر سخاوتمند باشد که تمامی تحریم‌ها را لغو کند و انتظار چنین گشایشی دور از انتظار است تا تأثیرش را روی نرخ ارز بگذارد. راد پور عنوان می‌کند: احتمال دارد که این مذاکرات پیش رو بین ایران و آمریکا در حد برجام و شاید با تمهیدات بیشتر یا ضمانت اجرایی بیشتری همراه باشد و انجام شود. در این حالت فقط فشارها کاهش پیدا می‌کند ولی نمی‌توان پیش‌بینی کرد که قیمت ارز افت چشمگیری طی ماه‌های آینده داشته باشد. درهرصورت باید به‌اندازه خروجی مذاکرات و این موضوع که قرار است تحریم‌ها به چه صورت برداشته شود، انتظار این تأثیرگذاری‌ها را روی نرخ ارز داشت.
