اشتیاق عمرانی
بــررســـی پــرونــده توسعه شهر نـشـان می‌دهد که اشتیاق پروژه عمرانی باعث شده تا درمواردی در مسیر فرایند بعضی از پروژه‌ها، زیرساخت‌های اجرایی به صورت صحیح لحاظ نشود و به همین دلیل هم اصفهان در حوزه دولت و شهرداری به عنوان یک بخش عمومی با سیل عظیمی از پروژه‌های ناتمام روبه‌رو شده است. این پروژه‌ها سال‌ها خاک می‌خورند و به اتمام نمی‌رسند. تعدادی از آن‌ها پس از اتمام به دلیل نبود برنامه مدون برای بهره‌برداری، با وجود صرف هزینه‌های کلان و زمان طولانی اما در کیفیت زندگی مردم شهر تأثیری نگذاشته‌اند.
اشتهای ایجاد پروژه به اینجا ختم نمی‌شود و طرح موردنظر باید در سطح کشور اول شود یا حتی در جهان حرفی برای گفتن داشته باشد. هرچند نام‌آوری شهرها به‌واسطه اجرای طرح‌های عمرانی، می‌تواند گام‌های ابتدایی «برندینگ شهری» باشد؛ اما در زمانی که نفس مناطق کم‌برخوردار شهر بند آمده یا گلوگاه‌ها در مناطق قدیمی، ترافیک را قفل کرده، داستان شهر باید به گونه‌ای دیگر حکایت شود. شورای پنجم گام‌های ابتدایی برای ساماندهی پروژه‌های شهری را محکم برداشت. هرچند هنوز راه طولانی است؛ اما نشانگرها، بهبودهای نسبی را علامت‌گذاری کرده‌اند و کاهش اشتها برای طرح و پروژه به‌خصوص از نوع بدون برنامه، قابل مشاهده است.
کامل و دقیق
آلبوم عمرانی شهرها را که ورق بزنید در پس زمان‌ها و مکان‌ها پروژه‌هایی سربرمی‌آورند که کلنگ آن‌ها فقط با یــک طــراحــی مـعـمـاری و بــدون مطالعات فاز صفر بر زمین خورده و هستند پروژه‌هایی که سال‌هاست به بهره‌برداری رسیده‌اند؛ اما زمین آن‌ها با وجود تصرف، تملک نشده است. عدم تملک قانونی زمین توسط شهرداری در سال‌های گذشته، پرونده‌های چند صد میلیاردی روی دست شهر گذاشته که جبران آن‌ها در شرایط فعلی به سختی امکان پذیر است. چیدن روبان پروژه‌های نیمه‌تمام یا افتتاح چند باره یک پروژه هم که مطلب عجیبی نیست. پورمحمد شریعتی‌نیا، عضو کمیسیون اقتصادی با تأکید بر نظارت گسترده شورا برروند اجرای پروژه‌های عمرانی می‌گوید: «در حال حاضرحدود82پروژه شاخص شهری، حدود200پروژه مهم منطقه‌ای و حدود1200پروژه خرد و کوچک در 15منطقه شهر،ناژوان و سازمان‌های ذی‌ربط شهرداری فعال هستند. پروژه‌های مهمی‌مثل سالن اجلاس، نمایشگاه بین‌المللی، مترو، رینگ چهارم و گذر شرق را احیا کردیم. رینگ چهارم با مجموعه پل‌های شهید سردار سلیمانی، پروژه‌های کوچکی نیستند که بتوان گفت در هر دوره‌ای می‌توانست اتفاق بیفتد.» او تأکید می‌کند: «مهم‌ترین موضوعی که می‌توانم بگویم این است که تمام پروژه‌های ما با نظارت روی کیفیت، کمیت و نحوه تأمین مالی آغاز شده و به نتیجه می‌رسد.» امروز لیستی از تمام پروژه‌های مندرج در بودجه شهرداری تهیه و روند اجرای آن دنبال می‌شود؛ اینکه تاکنون چه میزان اعتبار جذب شده و پروژه‌ها در چه مرحله‌ای از برنامه زمان‌بندی‌شده قرار دارند، همگی زیر نظر کمیسیون پایش و نظارت، بررسی می‌شوند.
توسعه پایدار
ابـرپـروژه‌های شهری طـی دو دهــه اخیر در شهرهای بزرگ ایران از جمله اصفهان گسترش یافته‌اند. این پروژه‌ها که در مواردی مبتنی بر رویکرد مشارکت بخش خصوصی و عمومی تعریف می‌شوند، در راستای تحریک توسعه شهر، ایجاد زیرساخت‌ها و تسهیلات نوین و برتر شهری و ارتقای جایگاه شهر تعریف شده اند. با وجود آثار مثبتی که از این پروژه‌ها در حوزه برندسازی، ارتقای مکانی و اصالت‌بخشی گزارش شده است، این پروژه‌ها به دلیل پیامدهای مختلف اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی و محیطی با انتقادهای گسترده‌ای روبه‌رو بوده‌اند. به عبارت دیگر بعضی از این پروژه‌ها اهداف اولیه خود را که توسعه پایدار شهرها بوده، تأمین نکرده و حتی پایداری منطقه اطراف خود را هم تحت‌الشعاع قرار داده‌اند. شاخص‌های توسعه پایدار ملاک‌هایی برای پایداری هر منطقه محسوب می‌شوند و کیفیت برنامه‌های توسعه را در بخش‌های مختلف مثل اجتماع، اقتصاد و محیط‌زیست و سایر بخش‌های مرتبط به‌صورت کمی تعیین می‌کنند. ابزارهای تـصمیم‌گیری به‌عنوان بخشی از توسعه پایدار برای کاهش ریسک پروژه‌ها در چهارچوب ارزیابی این پروژه‌ها توسط مهندسان مشاور یا دانشگاه‌ها با هدف به‌کارگیری در بخش‌های مختلف زیر ساخت نظیر آب، انرژی، حمل‌ونقل و ساختمان تهیه می‌شوند. ارزیابی زیست‌محیطی محلی که در آن پروژه عمرانی اجرا می‌شود و همچنین تأثیرات پروژه روی محیط‌زیست بسیار حائز اهمیت است. کشورهای توسعه‌یافته سعی می‌کنند با ارائه راهکارهای مناسب و تهیه پیوست‌های زیست‌محیطی، تأثیرات منفی پروژه‌های عمرانی را بر محیط‌زیست کاهش دهند. رعایت ملاحظات زیست‌محیطی در کارگاه‌های عمرانی پیامدهای منفی احتمالی فعالیت‌های پیشنهادی را بر پارامترهای مختلف محیط زیست شناسایی کرده و با روش‌های مناسب، باعث پیشگیری آن‌ها شده، یا از بروز آن‌ها جلوگیری می‌کند. هدف از انجام این ملاحظات، مشخص شدن میزان خطرات احتمالی و اقداماتی است که در روند اجرای طرح‌های عمرانی اتفاق می‌افتد. همچنین چگونگی جبران خسارت‌های زیست‌محیطی ایجادشده هم پیش‌بینی می‌شود. توجه به مطالعات زیست‌محیطی و به‌طور مشخص انجام مطالعات ارزیابی در مرحله امکان‌سنجی، مکان‌یابی وقبل از اجرای پروژه‌های عمرانی به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های مدیریتی در کاهش اثرات زیست‌محیطی و ابزاری در راه رسیدن به توسعه پایدار شهری محسوب می‌شود.
پروژه‌های پایدار
برای افزایش شاخص‌های توسعه پایدار اصفهان، شورای شهر علاوه بر نظارت بر چگونگی اجرای طرح‌های عمرانی، تهیه پیوست‌های زیست‌محیطی، ترافیکی و فرهنگی را هم اجبار کرده است. به گفته شریعتی‌نیا، همه پروژه‌های شهر پیوست زیست‌محیطی، ترافیکی و فرهنگی دارد که در گذشته نداشتند. این پیوست‌ها از درصد خطای پروژه‌ها پس از اتمام آن می‌کاهد؛ بنابراین برای نسل‌های آینده مشکلات زیست‌محیطی، ترافیکی و فرهنگی ایجاد نمی‌کند.
