به گزارش اصفهان زیبا؛ به مناسبت هفته دولت سامانه پایش برخط داده‌های منابع و مصارف آب استان اصفهان رونمایی شد.
در این سامانه شرکت آب‌منطقه‌ای اصفهان در راستای شفاف‌سازی مقادیر منابع و مصارف آب در حوضه زاینده‌رود اقدام به ایجاد مرکز پایش داده‌ها کرده است؛ همچنین اعلام شده پیاده‌سازی این مرکز در دو بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و بانک‌های اطلاعاتی آن از ۱۴۰۰ آغازبه‌کار کرده بود.
هدف از تأسیس مرکز پایش و مدیریت داده‌های برخط منابع و مصارف آب استان، ایجاد هماهنگی بین بخش‌های مختلف مدیریت و به اشتراک‌گذاری داده‌های مکانی و ایجاد محیط مشارکتی عنوان شده است؛ همچنین اعلام شد تمام ایستگاه‌های هیدرومتری، تبخیرسنجی، باران‌سنجی و شبکه پایش آب زیرزمینی مستقر در حوضه زاینده‌رود و سایر حوضه‌های آبریز رودخانه‌های مهم استان مجهز به ادوات برخط ثبت جریان آب شده است.
در ادامه این خبر آمده است: «در حال حاضر عملیات تجهیز و ساخت مرکز پایش منابع و مصارف آب در استان انجام شده و این مرکز در مرحله بهره‌برداری است.
مصارف آب بخش صنعت و آشامیدنی با مانیتورینگ سامانه “چم آسمان” و خط انتقال آب به یزد به‌صورت برخط پایش می‌شود و در بخش مصارف کشاورزی سه شبکه مدرن نکوآباد، آبشار و رودشتین به ادوات برخط ثبت جریان مجهز و در حال حاضر در مرحله کالیبراسیون و صحت‌سنجی نتایج بوده و اطلاعات آب تحویلی به هر یک از شبکه‌ها به‌صورت آنلاین قابل رصد و پایش است.» برای استان‌های اصفهان و چهارمحال‌وبختیاری با فرهنگ و آداب‌ورسوم درهم‌تنیده، به‌واسطه عدم شفافیت در منابع و مصارف آب شرایطی فراهم شده که منجر به رقابت در برداشت آب از رودخانه زاینده‌رود شده است.
اعداد و ارقامی از طرفین در خصوص برداشت از رودخانه زاینده‌رود منتشر می‌شود که خود به تنش‌های بین استانی دامن می‌زند.
متأسفانه نه وزارت نیرو و نه مدیریت استان تاکنون در خصوص شفاف‌سازی منابع و به‌خصوص برداشت از رودخانه زاینده‌رود تلاشی که مستند به سامانه پایش مستند و متقن باشد، نکرده‌اند.
وزارت نیرو اجرای درست و کامل این سامانه را لازم است از اولویت‌های اصلی خود قرار دهد و دسترسی به نتایج آن را تسهیل کند تا فرصتی برای کسانی که آگاهانه یا ناآگاهانه به شایعه‌ها دامن می‌زنند، فراهم نشود.
مدیریت استان نیز لازم است متوجه این موضوع باشد که در راستای صیانت از حقوق حقابه‌داران و تأمین آب شرب جمعیتی بالغ بر پنج‌میلیون نفر استناد به اعداد و ارقامی کند که در حقیقت آن شکی نباشد و این تنها در سایه ایجاد یک سامانه جامع و کامل پایش منابع و به‌خصوص مصارف و برداشت‌ها از رودخانه زاینده‌رود در دو استان اصفهان و چهارمحال‌وبختیاری تحقق خواهد یافت.
ایجاد سامانه پایش برخط داده‌های منابع و مصارف آب در شرکت آب‌منطقه‌ای اصفهان اقدامی لازم برای رصد منابع و مصارف آب در استان اصفهان است؛ ولی کافی نیست. برای کفایت این اقدام لازم است شرکت آب‌منطقه‌ای در دو بخش عمق و وسعت به زیرساخت‌های لازم برای این سامانه اهتمام کند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد.
اصفهان محدود به زاینده‌رود نیست
استان اصفهان دارای چهار رودخانه اصلی زاینده‌رود، ماربر، قمرود و گوکان و تعداد زیادی رودخانه فرعی و فصلی است؛ ازاین‌رو این استان محدود به رودخانه زاینده‌رود نیست و مسائل و مشکلات ناشی از عدم پایش منابع و مصارف دامن‌گیر تمام حوضه‌های آبریز داخل استان است؛ بنابراین لازم است به‌موازات اجرای این سامانه در حوضه آبریز زاینده‌رود در سایر حوضه‌ها نیز این سامانه اجرا و بهره‌برداری شود.
زمانی سامانه پایش منابع و مصارف آب می‌تواند در مدیریت منابع و مصارف آب مفید واقع شود که داده‌های مورداستفاده دارای بالاترین کیفیت باشند؛ بنابراین لازم است این سامانه بر پایه‌ای محکم از دستگاه‌های اندازه‌گیری مشتمل بر تعداد دستگاه‌ها، موقعیت قرارگیری دستگاه‌ها، کیفیت اندازه‌گیری، نحوه مخابره داده‌های اندازه‌گیری شده، واسنجی دوره‌ای و غیره باشد تا هیچ‌گونه ابهامی ازنظر کمی و کیفی در داده‌های احصا شده وجود نداشته باشد.
در این سامانه لازم است به کاستی‌های مربوط به‌اندازه‌گیری بارش توجه جدی صورت پذیرد.شبکه باران‌سنجی فعلی در حوضه‌های آبریز اصلی در استان نیازمند اصلاح و تکمیل است.
در این راستا، ایجاد سامانه‌های پایش رواناب حاصل از بارش‌ها کمک بزرگی به مدیریت منابع و مصارف آب خواهد کرد.
چون بخش اعظم آب مصرفی در حوضه آبریز زاینده‌رود، کشاورزی و شرب است، لازم است در سامانه منابع و مصارف آب به نکته‌های زیرگروه این دو بخش از قبیل الگوی کشت، تراکم کشت یا سرانه مصرف آب شرب و چگونگی آب برگشتی (محل و میزان برگشت پساب) توجه جدی شود.
رابطه‌ای بین برداشت‌های بالادست و پایین‌دست در تعریف حقابه وجود دارد
در این خبر به تأثیر این سامانه بر مطالبه‌های حقابه‌بران اشاره شده است که در این خصوص لازم است یادآور شد ازنظر حقوقی رابطه‌ای بین برداشت‌های بالادست و پایین‌دست در تعریف حقابه وجود دارد؛ ازاین‌رو لازم است این سامانه در بالادست (رودخانه زاینده‌رود) و پایین‌دست (رودخانه‌های ماربر، چشمه‌لنگان و گوکان و قمرود) توسعه داده شود تا بتوان به اهداف موردنظر دست یافت و در خصوص موضوع‌های مرتبط با حقابه اظهارنظر کرد.
واقعیت آن است که پایش منابع و مصارف آب زمانی پایدار خواهد ماند که بر مرزهای هیدروژئولوژیک استوار شده باشد تا خطاهای عملیاتی و محاسباتی به حداقل برسد و از تجمیع آن جلوگیری شود؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود در این خصوص توجه لازم اعمال و ناحیه‌بندی‌های ضروری انجام شده و در صورت لزوم، مناطق مطالعاتی بازتعریف شود.
پیشنهاد می‌شود به دلیل فقدان شفاف‌سازی منابع و مصارف آب در حوضه‌های آبریز در سنوات گذشته، لااقل تا اغنای جامعه ذی‌نفعان و نخبگان، از دسترسی به داده‌های اندازه‌گیری شده برای آحاد مردم پیگیر دریغ شود.
با ایجاد دسترسی سهل و آسان برای همه متقاضیان، از حدس و گمان و تحلیل‌های غیرواقع‌بینانه جلوگیری خواهد شد.
